Ukrainizm

Ukrainizm – wyraz, zwrot lub konstrukcja zdaniowa przejęta z języka ukraińskiego przez inne kultury językowe lub na tym języku wzorowana, szczególna postać rutenizmu.

Przykłady w języku polskim

  • czeremcha – oryginalna trzemcha (por. cz. střemcha) skutecznie wyparta począwszy od XVII wieku[1]
  • czereśnie – oryginalnie trześnia (por. cz. třešně)[2]
  • dereń – oryginalnie drzeń lub drzoń (por. cz. dřín)[3]
  • hałas[4]
  • kacap
  • kołtun[5]
  • mereżka
  • niesamowity – od ukr. nesamovýtyj, tj. ogromny, bardzo silny[6]
  • prowodyr
  • sicz
  • step[7]

Pośrednictwo dla importów z języków tureckich

Szczególną kategorię stanowią zapożyczenia, dla których język staroruski i ukraiński były pośrednikiem dla oryginalnego zapożyczenia słowiańskiego z języków tureckich (turcyzm):

  • borsuk – pierwotny jaźwiec został wyparty nawet w Wielkopolsce do XVI wieku[8]
  • hajdamaka
  • wataha[9]

Zobacz też

Zobacz hasło ukrainizm w Wikisłowniku
  • rutenizm

Przypisy

  1. ↑ czeremcha - Wielki słownik języka polskiego PAN. wsjp.pl. [dostęp 2022-11-25].
  2. ↑ czereśnia - Wielki słownik języka polskiego PAN. wsjp.pl. [dostęp 2022-11-25].
  3. ↑ dereń - Wielki słownik języka polskiego PAN. wsjp.pl. [dostęp 2022-11-25].
  4. ↑ hałas - Wielki słownik języka polskiego PAN. wsjp.pl. [dostęp 2022-11-25].
  5. ↑ kołtun - Wielki słownik języka polskiego PAN. wsjp.pl. [dostęp 2023-03-02].
  6. ↑ niesamowity - Wielki słownik języka polskiego PAN. wsjp.pl. [dostęp 2021-11-16]. (pol.).
  7. ↑ step - Wielki słownik języka polskiego PAN. wsjp.pl. [dostęp 2023-02-25].
  8. ↑ Aleksander Brückner: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1927.
  9. ↑ wataha - Wielki słownik języka polskiego PAN. wsjp.pl. [dostęp 2022-11-25].

Bibliografia

  • Ірина Кононенко, Українська і польська мови: контрастивне дослідження / Iryna Kononenko, Język ukraiński i polski: studium kontrastywne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012, 808 s. ISBN 978-83-235-0838-0.