Ulica Józefińska w Krakowie
| Podgórze | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Ulica Józefińska – część zachodnia. Skwerek na pierwszym planie nosił do 1918 nazwę plac Cesarza Józefa II. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość | ok. 660 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Poprzednie nazwy | alte Post Strasse | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Krakowa  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 50°02′44,4″N 19°57′11,3″E/50,045674 19,953132 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Józefińska – ulica w Krakowie, w dzielnicy XIII w Podgórzu.
Ulica jest jedną z najstarszych w pierwotnym układzie urbanistycznym miasta Podgórza. Wytyczono ją po nadaniu Podgórzu praw miejskich w 1784, w miejscu dawnego traktu wiodącego w kierunku Wieliczki i dalej na Ruś. Nazywana była alte Post Strasse. Obecną nazwę otrzymała na cześć cesarza rzymskiego i arcyksięcia Austrii Józefa II Habsburga.
W latach 1941–1943 znajdowała się na obszarze krakowskiego getta[1].
Powojenna przebudowa i przedłużenie ulicy Na Zjeździe spowodowało podzielenie ulicy Józefińskiej na dwie części.
Na skwerze u zbiegu ulic Józefińskiej, Nadwiślańskiej i Piwnej, noszącym do roku 1918 nazwę placu Cesarza Józefa II, postawiono w 2018 pomnik dawnemu prezydentowi Krakowa Juliuszowi Leo. Za czasów jego prezydentury połączono miasto Podgórze z Krakowem.
Zabudowa
Zabudowa ulicy to głównie czynszowe kamienice oraz kilka obiektów użyteczności publicznej w większości z końca XIX wieku.
- ul. Józefińska 2 - klasycystyczny dworek (zajazd) z końca XVIII wieku.
- ul. Józefińska 2a - kamienica, proj. Jakub Spira, 1936.
- ul. Józefińska 4 - Zajazd "Pod Lwem".
- ul. Józefińska 10-12 - późnoklasycystyczny dom z początków XIX wieku, szkoła. W czasie II wojny światowej Arbeitsamt w krakowskim getcie. Obecnie szkoła muzyczna.
- ul. Józefińska 14 (ul. Węgierska 18) - kamienica z 1903. Podczas wojny, w latach 1941-1945 w budynku znajdował się Szpital Żydowski. Likwidując getto w marcu 1943 Niemcy wymordowali wszystkie osoby, które się w nim znajdowały. Obecnie ma w w niej siedzibę MOPS.
- ul. Józefińska 16 (ul. Węgierska 15) - znajdowały się tutaj zabytkowe, najstarsze podgórskie domy z końca XVIII wieku. W 2023 zostały wyburzone a na ich miejscu urządzono parking.
- ul. Józefińska 18 - secesyjny budynek dawnej Kasy Oszczędności Miasta Podgórza, projektował Antoni Dostal, 1909. Nad wejściem znajduje się płaskorzeźba "Oszczędność", a w zwieńczeniu herb Podgórza. Podczas II wojny światowej siedziba Żydowskiej Samopomocy Społecznej. W 1942 miejsce selekcji mieszkańców getta przeprowadzonej przez gestapo[2]. Obecnie bank.
- ul. Józefińska 23 - secesyjna kamienica, projektował być może Nachman Kopald, ok. 1910.
- ul. Józefińska 39 - tutaj w getcie znajdował się Dom Sierot przeniesiony z ul. Dietla 64. Podczas likwidacji getta i sierocińca Niemcy wymordowali większość dzieci, zamordowano także ich opiekunów, którzy pozostali z podopiecznymi m.in. Dawida Altera Kurzmanna. Obecnie budynek nie istnieje a na jego miejscu znajduje się niewielki pomnik upamiętniający podopiecznych sierocińca.
-
Huśtawka-pomnik upamiętniająca Witolda Gombrowicza (Gombrowiczowi Rodacy) przy ul. Józefińskiej, na wysokości skrzyżowania z ul. Piwną. -
Pomnik Juliusza Lea. -
Widok na południowy wschód, od ulicy Na Zjeździe
-
ul. Józefińska 2 (ul. Brodowicza 12)
Dworek (zajazd) -
ul. Józefińska 2a
Kamienica -
ul. Józefińska 4
Kamienica Pod Lwem -
ul. Józefińska 14
Kamienica, obecnie MOPS -
ul. Józefińska 16
Najstarsze domy Podgórza, wyburzone -
ul. Józefińska 18
Budynek dawnej Kasy Oszczędności Miasta Podgórza -
ul. Józefińska 23
Secesyjna kamienica -
ul. Józefińska 39
Pomnik na miejscu żydowskiego sierocińca -
ul. Józefińska 43
Kamienica (ok. 1890)
Przypisy
Bibliografia
- Elżbieta Supranowicz Nazwy ulic Krakowa, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków 1995, ISBN 83-85579-48-6, s. 67
- Praca zbiorowa Encyklopedia Krakowa, wydawca Biblioteka Kraków i Muzeum Krakowa, Kraków 2023, ISBN 978-83-66253-46-9, t. I s. 586
- Praca zbiorowa Zabytki Architektury i budownictwa w Polsce. Kraków, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Warszawa 2007, ISBN 978-83-9229-8-1, s. 186
