Ulica Krakowskie Przedmieście w Piotrkowie Trybunalskim

Ulica Krakowskie Przedmieście
Centrum / Krakowskie Przedmieście – Sulejowska
Ilustracja
Ul. Krakowskie Przedmieście w okolicy kościoła św. Jakuba
Państwo

 Polska

Miejscowość

Piotrków Trybunalski

Długość

3707 m

Przebieg
0 ul. Farna
50 m ul. Pijarska
90 m ul. Garncarska
światła 160 m Al. Mikołaja Kopernika
415 m ul. Wiślana
585 m ul. Jagiellońska
680 m ul. Śląska / ul. Przedborska
720 m ul. Żeromskiego
845 m ul. Zachodnia
900 m ul. Czynszowa
1000 m ul. Krótka
1360 m ul. Szpakowa
1850 m ul. Morgowa
2190 m ul. Śrutowy Dołek
2540 m ul. Łanowa
3100 m ul. Eryka
3700 m ul. Moryca
Położenie na mapie Piotrkowa Trybunalskiego
Mapa konturowa Piotrkowa Trybunalskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Ulica Krakowskie Przedmieście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ulica Krakowskie Przedmieście”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Ulica Krakowskie Przedmieście”
Ziemia51°24′12,9″N 19°41′50,9″E/51,403570 19,697470
Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Krakowskie Przedmieście – ulica w Piotrkowie Trybunalskim.

Opis

Ulica Krakowskie Przedmieście biegnie od ul. Farnej do południowej granicy miasta[1]. Długość ulicy wynosi 3707 metrów[1].

Ulica dzieli się na trzy odcinki o różnym statusie[1]:

  • od ul. Farnej do Al. Kopernika – droga gminna nr 162160E, dł. 171 m
  • od Al. Kopernika do ul. Śląskiej – droga powiatowa nr 1556E, dł. 508 m
  • od ul. Śląskiej do granicy miasta – droga krajowa nr 91, dł. 3028 m

Przy ulicy Krakowskie Przedmieście znajduje się m.in.:

  • 2 – parafia św. Jakuba Apostoła[2]
  • 11 – Szkoła Podstawowa nr 16 im. Polskich Olimpijczyków[3]
  • 13 – Przedszkole Samorządowe nr 14[4]
  • 36 – Zespół Szkół Ponadpodstawowych nr 6 im. Królowej Jadwigi[5]
  • 73 – Miejski Zakład Komunikacyjny[6]

Historia

W przeszłości za bramą miejską, wzdłuż dawnej drogi na Przedbórz, rozciągało się przedmieście nazywane Krakowskim[7]. Przedmieście to potwierdzone jest w lustracji z 1629 i 1661[8]. Przedmieście (później także sama ulica) było określane potocznie jako Krakówka[9].

Do 1817 na fragmencie ulicy przy obecnej plebanii kościoła św. Jakuba znajdowała się brama Krakowska, będąca częścią murów miejskich Piotrkowa[10]. Obok tego miejsca położony jest jeden z zachowanych fragmentów murów[11].

Przy moście na Strawce znajdował przytułek dla ubogich oraz kaplica Świętej Trójcy, wzmiankowane w 1521[12][7][8]. Na końcu przedmieścia położony był istniejący do dzisiaj kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, wzniesiony na polecenie Jana Kmity w 1372–1373[9][7]. Wedle tradycji w miejscu tego kościoła istniał wcześniej pogański gaj[9]. Obok kościoła przedmieście rozdzielało się na trzy odnogi[8].

Pod numerami 20, 26, 30a znajdują się częściowo przebudowane pozostałości drewnianych dworków wznoszonych przez szlachtę przybywającą do Piotrkowa na sejmy i posiedzenia Trybunału Koronnego[13]. W XIX w. ludność zamieszkująca ulicę zajmowała się głównie rolnictwem[14].

Zabytki

Początkowy fragment ulicy w obrębie Starego Miasta jest wraz z nim wpisany do rejestru zabytków pod numerem 89-IX-35 z 24.07.1948, z 1.02.1962 i z 23.02.2004 („dzielnica staromiejska – plac Trybunalski”)[15].

Do rejestru zabytków są też wpisane budynki położone przy ul. Konarskiego[15]:

Do gminnej ewidencji zabytków miasta Piotrkowa Trybunalskiego, oprócz obiektów z rejestru zabytków, są też wpisane budynki[16][17]:

  • nr 1 (ul. Pijarska 1) – kamienica
  • nr 22 – dom, 1850
  • nr 24 – kamienica, 1910
  • nr 30 – dom, 1880
  • nr 42 – kamienica, XIX w.
  • nr 44 – kamienica, 1850
  • Brama Krakowska (1657)
    Brama Krakowska (1657)
  • Kościół Nawiedzenia NMP (1863)
    Kościół Nawiedzenia NMP (1863)
  • Widok ulicy w stronę Starego Miasta (1870)
    Widok ulicy w stronę Starego Miasta (1870)
  • Kościół farny św. Jakuba
    Kościół farny św. Jakuba
  • Plebania kościoła św. Jakuba
    Plebania kościoła św. Jakuba
  • Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
    Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
  • Ulica w sąsiedztwie kościoła Nawiedzenia NMP
    Ulica w sąsiedztwie kościoła Nawiedzenia NMP

Przypisy

  1. ↑ a b c Wykaz dróg. Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta w Piotrkowie Trybunalskim. [dostęp 2020-01-21].
  2. ↑ Dane kontaktowe. Parafia św. Jakuba „Fara” w Piotrkowie Trybunalskim. [dostęp 2020-01-21].
  3. ↑ Kontakt. Szkoła Podstawowa nr 16 im. Polskich Olimpijczyków. [dostęp 2020-01-21].
  4. ↑ Kontakt. Przedszkole Samorządowe nr 14. [dostęp 2020-01-21].
  5. ↑ Kontakt. Zespół Szkół Ponadpodstawowych nr 6 im. Królowej Jadwigi. [dostęp 2020-01-21].
  6. ↑ Kontakt. Miejski Zakład Komunikacyjny. [dostęp 2020-01-21].
  7. ↑ a b c Kalinowski i Rutkowski 1954 ↓, s. 87.
  8. ↑ a b c Atlas historyczny Polski 1998 ↓, s. 93.
  9. ↑ a b c Witanowski 1923 ↓, s. 75.
  10. ↑ Gminny program opieki nad zabytkami 2014 ↓, s. 18, 22.
  11. ↑ Gminny program opieki nad zabytkami 2014 ↓, s. 18.
  12. ↑ Witanowski 1923 ↓, s. 78.
  13. ↑ Piotrków Trybunalski i okolice 2008 ↓, s. 94.
  14. ↑ Kalinowski i Rutkowski 1954 ↓, s. 91.
  15. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2019-11-21] .
  16. ↑ Gminny program opieki nad zabytkami 2014 ↓, s. 36.
  17. ↑ Zmiana Studium zagospodarowania przestrzennego 2017 ↓, s. 115–116.

Bibliografia

  • Atlas historyczny Polski. Województwo sieradzkie i łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Część II Komentarz Indeksy. Henryk Rutkowski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Historii PAN, 1998. ISBN 83-86301-75-9.
  • Gminny program opieki nad zabytkami gminy miasta Piotrków Trybunalski na lata 2015–2018, Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego, 2014 .
  • Wojciech Kalinowski, Henryk Rutkowski. Piotrków Trybunalski. „Ochrona Zabytków”. 7/2 (25), s. 77-93, 1954. 
  • Piotrków Trybunalski i okolice. Przewodnik turystyczny. Piotrków Trybunalski – Łódź: Urząd Miasta Piotrkowa Trybunalskiego; Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego, 2008. ISBN 978-83-927264-4-9.
  • Michał Rawita Witanowski: Przewodnik po Piotrkowie Trybunalskim (z planem miasta). Piotrków: Wydawnictwo Oddziału Piotrkowskiego Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, 1923.
  • Zmiana Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Piotrkowa Trybunalskiego, Urząd Miasta Piotrków Trybunalski. Biuletyn Informacji Publicznej, 2017 .