Umowa zgierska
 | Ten artykuł od 2009-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Umowa zgierska – umowa podpisana w dniu 30 marca 1821 roku pomiędzy: Viertelem – kupcem i fabrykantem z Rogóźna, Sängerem – farbiarzem z Chodzieży, Teske – farbiarzem z Szamocin jako przedstawicielami sukienników oraz komisarzem wojewódzkim Wydziału Administracyjnego Komisji Województwa Mazowieckiego Klemensem Witkowskim. Głównym pomysłodawcą umowy był Rajmund Lubicz-Rembieliński.
Stanowiła ona zasady – prawa i obowiązki – osiedlania się na terenie miasta Zgierza 300 zagranicznych sukienników. Praktyka działań wobec przybywających była taka, że każdy z przybyłych wypełniał protokół deklaracyjny, w którym zobowiązywał się ostatecznie osiąść w mieście i utrzymywać w ciągłym ruchu „fabrykę” – warsztaty sukiennicze – i na wybranym placu w osadzie wybudować dom drewniany na podmurowaniu, kryty dachówką.
Dla większej zachęty w osiedlaniu się, głównie Niemców, umowa obejmowała także utworzenie parafii ewangelickiej:
- pkt 32 umowy: „Na kościół ewangelicki w nowej osadzie, równie jak na osadę dla pastora, wyznaczonym zostanie potrzebny grunt i drzewo na pierwsze wystawienie budowli bezpłatnie udzielone będzie”,
a także ograniczenia dla, już wówczas osiadłej w Zgierzu, społeczności żydowskiej:
- pkt 38 umowy: „żaden Żyd nie będzie miał prawa mieszkać ani posiadać majątku w nowej kolonii”,
- pkt 39 umowy: „w przyszłości żaden Żyd w mieście nie uzyska pozwolenia na zarabianie na życie wyszynkiem. Tylko ci Żydzi, którzy już w ten sposób zarabiają, otrzymają przedłużenie pozwolenia. Żadne nowe koncesje nie będą przyznawane”.
Umowa służyła później za wzór dla innych miast i osad rządowych przy formułowaniu warunków osadnictwa w Królestwie Polskim.
Bibliografia
- Aneta Tomczak. Drewniane „serce miasta” w siedmiu nowych biciach. „Czasopismo Techniczne”. Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej. ISSN 0011-4561. [dostęp 2009-11-24].
- Społeczność i instytucje lokalne wobec inicjatywy utworzenia ośrodka dla uchodźców. „Raporty i Analizy Instytutu Polityki Społecznej”. Seria: Raporty migracyjne, 7/2006. Warszawa: Instytut Polityki Społecznej UW. [dostęp 2009-11-24].
