Urson
| Erethizon | |||
| F. Cuvier, 1823[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – urson amerykański (E. dorsatum) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ssaki | ||
| Podgromada | żyworodne | ||
| Infragromada | |||
| Rząd | gryzonie | ||
| Podrząd | jeżozwierzowce | ||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | Erethizontoidea | ||
| Rodzina | ursonowate | ||
| Podrodzina | ursony | ||
| Rodzaj | urson | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Hystrix dorsata Linnaeus, 1758 | |||
| Synonimy | |||
| | |||
| Gatunki | |||
| |||
| |||
| |||
Urson[7] (Erethizon) – rodzaj ssaka z podrodziny ursonów (Erethizontinae) w obrębie rodziny ursonowatych (Erethizontidae).
Nazwa zwyczajowa
We wcześniejszej polskiej literaturze zoologicznej nazwa „urson” była używana do oznaczania gatunku Erethizon dorsatum[8]. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi nadano nazwę urson amerykański, rezerwując nazwę urson dla rodzaju tych ursonowatych[7].
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący w Ameryce Północnej[9][10][11].
Charakterystyka
Długość ciała (bez ogona) 600–1300 mm, długość ogona 160–250 mm, długość tylnej stopy 75–110 mm; masa ciała 5–12 kg[10][12].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1823 roku francuski przyrodnik Frédéric Cuvier na łamach Mémoires du Muséum d’Histoire Naturelle[1]. Cuvier wymienił dwa gatunki – Hystrix dorsata Linnaeus, 1758 i Erethizon Buffonii F. Cuvier, 1823 (= Hystrix dorsata Linnaeus, 1758) – z których gatunkiem typowym jest urson amerykański (E. dorsatum).
Etymologia
- Erethizon (Eretizon, Erethison, Erithizon, Eretison, Erythizon): gr. ερεθιζω erethizō ‘ekscytować się, irytować’[13].
Podział systematyczny
Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek[14][12][9][7]:
- Erethizon dorsatum (Linnaeus, 1758) – urson amerykański
Opisano również gatunki wymarłe na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych[15]:
- Erethizon bathygnathum R.W. Wilson, 1935[16] (plejstocen)
- Erethizon cascoense (J.A. White, 1970)[17] (pliocen)
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b F. Cuvier. Examen des espèces du genre porc-épic, et formation des genres ou sous-genres Acanthion, Eréthizon, Sinéthère et Sphiggure. „Mémoires du Muséum d’Histoire Naturelle”. 9, s. 432, 1822. (fr.).
- ↑ F. Cuvier: Des dents des mammifères considérées comme caractères zoologiques. Paris: F.-G. Levrault, 1825, s. 178, 256. (fr.).
- ↑ F. Cuvier: Dictionnaire des sciences naturelles, dans lequel on traite méthodiquement des différens êtres de la nature, considérés soit en eux-mêmes, d’après l’état actuel de nos connoissances, soit relativement à l’utilité qu’en peuvent retirer la médecine, l’agriculture, le commerce et les artes. Suivi d’une biographie des plus célèbres naturalistes. T. 59. Paris & Strasbourg: F. G. Levrault & Le Normant, 1829, s. 484. (fr.).
- ↑ G.T. Burnett. Illustrations of the Quadrupeda, or Quadrupeds, being the arrangement of the true four-footed Beasts indicated in outline. „Quarterly Journal of Science, Literature and the Arts”. July to December, 1829, s. 350, 1829. (ang.).
- ↑ H. McMurtrie: Class I. Mammalia. W: G. Cuvier: The animal kingdom arranged in conformity with its organization. Wyd. 2. Cz. 1. New York: G. & C. & H. Carvil, 1831, s. 154. (ang.).
- ↑ E.R. Alston. On the classification of the Order Glires. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1876, s. 94, 1876. (ang.).
- ↑ a b c Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 287. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 397, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 548–550. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b L. Emmons: Family Abrocomidae (Inca Rats and Chinchilla Rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 391. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Erethizon. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-03-06].
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 353. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 269, 1904. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-15]. (ang.).
- ↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Erethizon Cuvier, 1823, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-15] (ang.).
- ↑ R.W. Wilson. A new species of porcupine from the later Cenozoic of Idaho. „Journal of Mammalogy”. 16 (3), s. 220, 1935. DOI: 10.2307/1374452. (ang.).
- ↑ J.A. White. Late Cenozoic porcupines (Mammalia, Erethizontidae) of North America. „American Museum novitates”. 2421, s. 3, 1970. (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne (takson monotypowy):
