Uszwica

Ten artykuł dotyczy rzeki. Zobacz też: miejscowość.
Uszwica
Ilustracja
Uszwica w górnym biegu (w Rajbrocie)
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Rzeka 2 rzędu
Długość 61,2 km
Powierzchnia zlewni

323 km²

Źródło
Miejsce Beskid Wyspowy
Wysokość

ok. 500 m n.p.m.

Współrzędne

49°49′07″N 20°31′27″E/49,818611 20,524167

Ujście
Recypient Wisła
Miejsce

Wola Przemykowska

Współrzędne

50°11′23″N 20°39′35″E/50,189722 20,659722

 Szlak
61,2 Beskid Wyspowy
ok. 500 m n.p.m.
Leksandrówka
Niedżwiedź
0
Wola Przemykowska
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „źródło”, powyżej na prawo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Multimedia w Wikimedia Commons
Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Uszwica

Uszwica – rzeka w południowej Polsce, prawy dopływ Wisły[1] o długości 67,4 km[2].

Wypływa z północnych zboczy Beskidu Wyspowego i Pogórza Wiśnickiego, spod wierzchołków Łopusza, Kobyły i Rogozowej z wysokości ok. 500 m n.p.m. Płynie początkowo przez Pogórze Wiśnickie, a poniżej Brzeska wpływa na Podgórze Bocheńskie. Do Wisły uchodzi na 151 km jej biegu[3]. Powierzchnia dorzecza wynosi 323 km².

Większe miejscowości, przez które przepływa Uszwica, to Uszew, Lipnica Murowana, Borzęcin, Bielcza i Brzesko[2].

Począwszy od drogowskazu w Borzęcinie rzeka jest zmeliorowana. Średni przepływ w Borzęcinie (8,8 km od ujścia do Wisły) w latach 1956–1990 wynosił 2,46–0,17 m³/s, a stan wody mieścił się w granicach 30–566 cm[4].

Tylko zasilające rzekę potoki, spływające z zalesionych górskich stoków, mają czystą wodę. Ona sama jest silnie zanieczyszczona, płynąc przez obszary gęsto zaludnione. W latach osiemdziesiątych XX wieku i wcześniej w Uszwicy żył pstrąg potokowy, jednak działalność kłusownicza oraz duże zanieczyszczenie wody spowodowało, że pozostały jedynie znikome ilości tej szlachetnej ryby. W 2002 r. rzeka miała III klasę czystości do Brzeska, gdzie dołączają się ścieki z Brzeska i Okocimia, poniżej miała wody pozaklasowe[5].

Powyżej Brzeska występują ryby chronione, m.in. strzebla potokowa, śliz pospolity, piskorz, piekielnica, a także rak szlachetny. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku w Uszwicy i jej dopływach, od źródeł po Gnojnik występowały licznie pstrąg potokowy, brzana pospolita i kleń.

Dopływy:

  • lewe: Księży, Górzański, Leksandrówka, Kowalówka, Podszumin, Ulga Uszewska,
  • prawe: Piekarski, potok w Gosprzydowej, dopływ w Gnojniku, Zawadka, Zagrody, potok z Okocimia, Grodna, Jastwianka, Niedźwiedź, Wróblówka, Borowa Struga[2].

Przypisy

  1. Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 304, ISBN 83-239-9607-5 .
  2. a b c Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2021-12-17] .
  3. Geoportal. Mapa topograficzna 1:10 000 [online] [dostęp 2021-12-17] .
  4. Karpackie dopływy Wisły [online] [dostęp 2015-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-01] .
  5. Region tarnowski – Ocena jakości wód – rzeka Uszwica. WIOŚ Kraków Delegatura w Tarnowie. [dostęp 2006-11-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-07-16)]. (pol.).