Victoriadagen

Victoriadagen
„Dzień Wiktorii”

Wiktoria, następczyni tronu Szwecji (2018)
Dzień	14 lipca
Państwa	Szwecja
Upamiętnia	narodziny Wiktorii, księżniczki koronnej (następczyni tronu) Szwecji
Inne nazwy	Victoriadagarna (pl. „Dni Wiktorii”)

Victoriadagen (pl. „Dzień Wiktorii”) – coroczne obchody urodzin następczyni tronu Szwecji, księżniczki koronnej, Wiktorii^[1]. Na Olandii, gdzie mają miejsce obchody, dzień 14 lipca nazywany jest nieoficjalnym świętem narodowym^[2].

Obchody

Pomysłodawcą hucznego obchodzenia urodzin księżniczki koronnej, Wiktorii, był szwedzki piłkarz Djurgårdens IF, Kay Wiestål^[3][4]. Królowi szwedzkiemu, Karolowi XVI Gustawowi, ojcu Wiktorii, bardzo spodobał się jego pomysł i pierwsze Victoriadagen miało miejsce już w lipcu 1979 roku, kiedy księżniczka kończyła dwa lata^[5].

Obchody urodzin księżniczki od samego początku mają miejsce na największej szwedzkiej wyspie – Olandii. Znajduje się tam pałac Solliden, letnia rezydencja szwedzkiej rodziny królewskiej^[6][7][8]. Obchody co roku wyglądają podobnie. Przed południem bramy ogrodu przy pałacu Solliden zostają otwarte i przez kilka następnych godzin Szwedzi oraz turyści gromadzą się w oczekiwaniu na pojawienie się solenizantki. Już po południu księżniczka, wraz z rodziną, pojawia się w ogrodzie. Następnie ojciec Wiktorii, król Karol XVI Gustaw, wygłasza przemowę, w której dziękuje zebranym za przybycie i oddaje głos swojej córce^[9]. Po swojej przemowie Wiktoria podchodzi do zebranych i daje im możliwość rozmowy z nią, złożenia jej życzeń czy wręczenia jej jakiegoś prezentu. Od 1996 roku tego samego dnia wieczorem odbywa się koncert na cześć solenizantki (szw. Victoriakonserten)^[10]. Dochody z niego przekazane zostają fundacji księżniczki^[11].

Od 2010 roku księżniczce – oprócz rodziców – podczas spotkania z ludźmi w ogrodzie pałacu Solliden towarzyszy jej małżonek, Daniel Westling, od 2012 – córka, Stella, a od 2016 – syn, Oskar^[12].

Nagroda Wiktorii

Co roku, podczas obchodów urodzin księżniczki Wiktorii, zostaje wręczana Nagroda Wiktorii (szw. Victoriapriset), wcześniej nazywana Stypendium Wiktorii (szw. Victoriastipendiet). Do tej pory nagrodzonych zostało ponad czterdzieści osób:

• 1979: Ingemar Stenmark – narciarz alpejski, trzykrotny zdobywca Kryształowej Kuli (w sezonach 1975/1976, 1976/1977, 1977/1978), brązowy medalista Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1976 roku w slalomie gigancie, złoty medalista Mistrzostw Świata w Narciarstwie Alpejskim w 1978 roku w dwóch konkurencjach: slalomie i slalomie gigancie^[13].
• 1980: Stefan Persson – hokeista, pierwszy Szwed w historii, który zdobył Puchar Stanleya, czyli puchar będący przechodnim trofeum w National Hockey League, amerykańsko-kanadyjskiej lidze hokejowej^[14].
• 1981: Linda Haglund – lekkoatletka specjalizująca się w krótkich biegach sprinterskich, złota medalistka w biegu na 60 m na Halowych Mistrzostw Europy w Lekkoatletyce w 1976 roku. Była wówczas również sześciokrotną mistrzynią Szwecji w biegu na 100 metrów (w latach: 1974, 1975, 1976, 1977, 1978 i 1979^[15]) oraz pięciokrotną mistrzynią Szwecji w biegu na 200 metrów (w latach 1975, 1976, 1977, 1978 i 1979).
• 1982: Tomas Gustafson – łyżwiarz szybki. Pierwszy medal wywalczył w 1979 roku, kiedy zwyciężył podczas mistrzostw świata juniorów w wieloboju w Grenoble. Wynik ten powtórzył na rozgrywanych rok później mistrzostwach świata juniorów w Assen. W 1980 roku wziął też udział w igrzyskach olimpijskich w Lake Placid, gdzie jego najlepszym wynikiem było siódme miejsce w biegu na 1500 m. Na rozgrywanych dwa lata później mistrzostw Europy w Oslo zdobył złoty medal, wyprzedzając Norwega Rolfa Falka-Larssena i Hilberta van der Duima z Holandii.
• 1983: Stig Strand – narciarz alpejski. W sezonie 1982/1983 zdobył małą kryształową kulę w slalomie, a w klasyfikacji generalnej zajął jedenaste miejsce. Zwyciężył w slalomie w dwóch zawodach: 21 grudnia 1982 roku w Madonna di Campiglio oraz 20 marca 1983 roku w Furano.
• 1984: Gunde Svan – biegacz narciarski. Na debiutanckich Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w 1984 roku w Sarajewie zdobył cztery medale: dwa złote – w biegu na 15 km oraz w sztafecie, a także srebrny w biegu na 50 km oraz brązowy w biegu na 30 km. Zwyciężył również w Pucharze Świata w biegach narciarskich w sezonie 1983/1984.
• 1985: Patrik Sjöberg – lekkoatleta, skoczek wzwyż. Został wicemistrzem olimpijskim podczas Igrzysk Olimpijskich w Los Angeles 1984 (z wynikiem 2,33 m). Zdobył również złoty medal halowych mistrzostw świata w Paryżu 1985 (z wynikiem 2,32 m).
• 1986: Torbjörn Nilsson – piłkarz występujący na pozycji napastnika. Wraz ze swoją drużyną, IFK Göteborg, zdobył mistrzostwo Szwecji w 1984 roku, a dwa lata później – wicemistrzostwo Szwecji.
• 1987: Tomas Johansson – zapaśnik walczący w stylu klasycznym. Zdobył złoty medal na Mistrzostwach Świata w zapasach w 1986 roku oraz srebrny medal na Mistrzostwa Świata w zapasach w 1987 roku. Został również wicemistrzem Europy w zapasach na mistrzostwach Europy w zapasach w 1987 roku.
• 1988: Tomas Gustafson jako pierwszy i – jak do tej pory – jedyny w historii został nagrodzony po raz drugi. Od 1982 roku, kiedy to otrzymał nagrodę po raz pierwszy, zdobył wiele osiągnięć w łyżwiarstwie szybkim, między innymi swój jedyny medal na mistrzostwach świata, zajmując drugie miejsce za Falkiem-Larssenem podczas wielobojowych mistrzostw świata w Oslo. Igrzyska w Sarajewie w 1984 roku przyniosły mu kolejne dwa medale. W biegu na 5000 m był najlepszy, a sześć dni później zdobył srebrny medal na dystansie 10 000 m, ulegając tylko Igorowi Małkowowi z ZSRR. N rozgrywanych cztery lata później igrzyskach w Calgary Szwed był najlepszy w biegach na 5000 i 10 000 m, ustanawiając przy tym rekord olimpijski na krótszym dystansie oraz rekord świata na dłuższym^[16].
• 1989: Jan-Ove Waldner – tenisista stołowy, nazywany „Mozartem tenisa stołowego”^[17][18]. Uznawany za najlepszego tenisistę stołowego w historii^[19]. Jedyny zawodnik spoza Azji, któremu udało się zdobyć tytuł mistrza olimpijskiego w tenisie stołowym. Zdobywca tzw. Wielkiego szlema (mistrzostwo świata, puchar świata i mistrzostwo olimpijskie w grze pojedynczej).
• 1990: Mikael Appelgren – tenisista stołowy. Zdobywca złotych medali na Mistrzostwach Świata w tenisie stołowym w 1985 roku oraz Mistrzostwach Świata w tenisie stołowym w 1989 roku.
• 1991: Pernilla Wiberg – narciarka alpejska. Zwyciężczyni giganta na Mistrzostwach Świata w narciarstwie alpejskim w 1991 roku. Zdobyła również 2. miejsce slalomie w Pucharze Świata w narciarstwie alpejskim w sezonach 1990/1991 i 1991/1992.
• 1992: Jörgen Persson – tenisista stołowy. Zdobył dwa złote medale na Mistrzostwach Świata w tenisie stołowym w 1991 (w grze pojedynczej oraz drużynowej).
• 1993: Torgny Mogren – biegacz narciarski. Zdobywca złotych medali w sztafecie podczas Mistrzostw Świata w narciarstwie klasycznym w 1987 roku i Mistrzostw Świata w narciarstwie klasycznym w 1989 roku. Zwyciężył również w konkursie indywidualnym w biegu na 50 km podczas Mistrzostw Świata w narciarstwie klasycznym w 1991 roku oraz Mistrzostw Świata w narciarstwie klasycznym w 1993 roku.
• 1994: Peter Forsberg – hokeista. Złoty medalista Mistrzostw Świata w hokeju na lodzie mężczyzn w 1992 roku.
• 1995: Tomas Brolin – piłkarz występujący na pozycji napastnika, noszący przydomek Brolle. W 1992 roku sięgnął po Puchar Włoch, a z trzema bramkami został królem strzelców Mistrzostwach Europy. Jego reprezentacja odpadła w półfinale, po przegranym 2-3 meczu z Niemcami. Wystąpił także na Igrzyskach Olimpijskich w Barcelonie, gdzie zaszedł do ćwierćfinału. Rok później sięgnął po kolejne trofeum w swojej karierze – Puchar Zdobywców Pucharów.
• 1996: Sara Wedlund – biegaczka długodystansowa. Zdobywczyni złotego medalu na Mistrzostwach Europy w biegach przełajowych w 1996 roku.
• 1997: Agneta Andersson i Susanne Gunnarsson – kajakarki. Zdobyły złoty medal na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w 1996 roku.
• 1998: Magdalena Forsberg – biegaczka narciarska i biathlonistka. Zwyciężczyni w biegu pościgowych oraz biegu indywidualnym na Mistrzostwach Świata w biathlonie w 1997 roku. Zdobywczyni Pucharu Świata w biathlonie w sezonie 1996/1997. Jedna z najbardziej utytułowanych biathlonistek w historii tej dyscypliny^[20][21].
• 1999: Lars Frölander – pływak. Zdobywca złotego medalu na Mistrzostwach Europy w pływaniu w 1999 roku.
• 2000: Therese Alshammar – pływaczka. Wicemistrzyni w pływaniu na 50 oraz 100 m stylem dowolnym na Letnich Igrzysk Olimpijskich w 2000 roku.
• 2001: Mikael Ljungberg – zapaśnik. Złoty medalista Letnich Igrzysk Olimpijskich w 2000 roku w zapasach.
• 2002: Magnus Wislander – piłkarz ręczny. Jeden z najlepszych piłkarzy ręcznych w dziejach tej dyscypliny sportu. Występował na pozycji obrotowego. Uznany za najlepszego piłkarza ręcznego 1990 roku na świecie.
• 2003: Carolina Klüft – lekkoatletka, uprawiająca siedmiobój, skok w dal i trójskok. W 2003 podczas mistrzostw świata w Paryżu zdobyła tytuł mistrzyni świata, uzyskując przy tym wynik 7001 pkt. Tym samym jest trzecią kobietą w historii siedmioboju, która przekroczyła granicę 7000 pkt (pozostałe dwie to aktualna rekordzistka świata Jackie Joyner-Kersee – 7291 pkt oraz Łarisa Turczinska – 7007 pkt).
• 2004: Anja Pärson – narciarka alpejska. Najlepsze wyniki osiągnęła w sezonie 2003/2004, kiedy zwyciężyła w klasyfikacji generalnej oraz klasyfikacjach slalomu i giganta. Na podium stawała trzynaście razy, w tym odniosła aż jedenaście zwycięstw: sześć w slalomie (29 listopada w Park City, 16 grudnia w Madonna di Campiglio, 28 grudnia w Lienzu, 5 stycznia w Megève, 25 stycznia w Mariborze i 8 lutego w Zwiesel) oraz pięć w gigancie (28 listopada w Park City, 24 stycznia w Mariborze, 7 lutego w Zwiesel, 21 lutego w Åre i 14 marca w Sestriere).
• 2005: Stefan Holm i Christian Olsson – lekkoatleci. Pierwszy z nich zdobył złoty medal w skoku wzwyż, a drugi – w trójskoku – na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w 2004 roku.
• 2006: Anna Carin Olofsson i Björn Lind – biegacze narciarscy. Obydwoje zdobyli złote medale (Olofsson – jeden, Lind – dwa) podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 2006 roku w Turynie.
• 2007: Henrik Larsson – piłkarz kabowerdyjskiego pochodzenia występujący na pozycji napastnika. W 2006 roku wywalczył Puchar Szwecji, po pokonaniu w meczu finałowym 2:0 Gefle IF. 1 stycznia 2007 stał się na zasadzie wypożyczenia zawodnikiem Manchesteru United, prowadzonego przez Alexa Fergusona. Otrzymał koszulkę z numerem 17. W swoim debiucie w barwach Manchesteru zdobył bramkę w 54. minucie meczu przeciwko Aston Villa FC w ramach FA Cup (2:1). Łącznie podczas dwuipółmiesięcznego pobytu w klubie rozegrał 7 ligowych spotkań i strzelił 1 gola. 12 marca powrócił do Helsingborgs IF, by wziąć udział w okresie przygotowawczym do sezonu 2007. Pomimo nierozegrania przez niego wymaganej liczby 10 spotkań, dzięki decyzji władz ligi oficjalnie figuruje jako zdobywca tytułu mistrza Anglii za sezon 2006/07.
• 2008: Susanna Kallur – lekkoatletka, specjalistka od krótkich biegów płotkarskich. Zdobywczyni złotych medali na Mistrzostwach Europy w 2006 roku oraz Halowych Mistrzostw Europy w 2005 i Halowych Mistrzostw Europy w 2007 roku.
• 2009: Helena Ekholm – biathlonistka. Złota medalistka Mistrzostwa Świata w 2007 oraz 2009 roku. Zdobywczyni Pucharu Świata w biathlonie za sezon 2008/2009.
• 2010: Charlotte Kalla – biegaczka narciarska. Zwyciężczyni biegu na 10 km w stylu dowolnym na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w 2010 roku.
• 2011: Henrik Sedin i Daniel Sedin – hokeiści. Zdobyli złote medale na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w 2006 roku.
• 2012: Anette Norberg – curlerka, z 27 medalami imprez międzynarodowych jest najbardziej utytułowaną zawodniczką na świecie^[22], pierwsza w historii kapitan, która zdobyła dwa złote medale igrzysk olimpijskich^[23].
• 2013: Johan Olsson – biegacz narciarski. Zdobywca złotego oraz dwóch brązowych medali podczas Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w 2010 roku. Zwycięzca biegu na 50 km stylem klasycznym na Mistrzostwach Świata w Val di Fiemme w 2013 roku.
• 2014: Szwedzka sztafeta mężczyzn (w składzie: Lars Nelson, Johan Olsson, Daniel Richardsson i Marcus Hellner) i kobiet (w składzie: Ida Ingemarsdotter, Anna Jönsson Haag, Charlotte Kalla i Emma Wikén) w biegach narciarskich^[24]. Obydwie sztafety zdobyły złote medale na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w Soczi w 2014 roku.
• 2015: Sarah Sjöström – pływaczka specjalizująca się w stylu motylkowym i dowolnym. 5 lipca podczas mistrzostw Szwecji w Borås czasem 24,43 s pobiła rekord świata na dystansie 50 m stylem motylkowym. Sjöström poprawiła poprzedni rekord aż o 0,64 s i stała się jednocześnie pierwszą zawodniczką, która uzyskała w tej konkurencji rezultat poniżej 25 sekund^[25]. Miesiąc później, na mistrzostwach Europy w Berlinie zdobyła siedem medali. Na dystansie 100 m stylem dowolnym wywalczyła złoto i ustanowiła nowy rekord mistrzostw i Szwecji (52,67)^[26].
• 2016: Henrik Lundqvist – hokeista. Zdobył złoty medal na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w 2006 roku oraz 2014 roku. Dwukrotnie, w 2003 oraz 2005 roku, zdobył – wraz ze swoją drużyną, Frölunda HC – złoty medal w Svenska hockeyligan (Szwedzkiej Lidze Hokejowej).
• 2017: Jenny Rissveds – kolarka górska i szosowa. Mistrzyni olimpijska Letnich Igrzysk Olimpijskich w 2016 roku oraz mistrzyni świata Mistrzostw Świata w 2016 roku.
• 2018: Stina Nilsson – biathlonistka i biegaczka narciarska. Zdobywczyni czterech medali podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Pjongczang w 2018 roku: złotego w sprincie stylem klasycznym, srebrnego w sprincie drużynowym stylem dowolnym, brązowego w biegu na 30 km stylem klasycznym, a także srebrnego – wraz ze sztafetą^[27].
• 2019: Hanna Öberg^[28] – biathlonistka. Zdobywczyni dwóch medali na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w 2018 roku – złotego w biegu indywidualnym oraz srebrnego – wraz ze sztafetą. Mistrzyni świata w biegu indywidualnym na Mistrzostwa Świata w 2019 roku.
• 2020: Armand Duplantis – lekkoatleta specjalizujący się w skoku o tyczce. Złoty medalista mistrzostw Europy (2018) oraz wicemistrz świata (2019). Dwukrotnie zdobywał medale mistrzostw świata juniorów, był też mistrzem świata juniorów młodszych. Mistrz NCAA oraz reprezentant Szwecji w tradycyjnym meczu lekkoatletycznym przeciwko Finlandii, Finnkampen. Od 2020 roku absolutny rekordzista świata w skoku o tyczce z wynikiem 6,18 oraz posiadacz najlepszego w historii wyniku na stadionie – 6,15.
• 2021: Nils van der Poel – łyżwiarz szybki. Na dystansowych mistrzostwach świata w Heerenveen w 2021 roku zdobył złote medale na dystansach 5000 m i 10 000 m.
• 2022: Ebba Årsjö^[29] – narciarka alpejska, która startuje w paraolimpiadach. Na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w 2022 roku zdobyła dwa złote medale oraz jeden brązowy.
• 2023: Erik Karlsson^[30] – hokeista, olimpijczyk. Jest trzykrotnym zwycięzcą James Norris Memorial Trophy, wyróżnienia przyznawanego corocznie dla tego obrońcy ligi NHL, który „przez cały sezon wykazał się najlepszą wszechstronną grą na swojej pozycji”^[31][32].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Victoriadagen

Zobacz też

• Wiktoria Bernadotte
• Szwedzka rodzina królewska
• Bernadotte