Włodzimierz Bem de Cosban
 | |
 major kawalerii | |
| Data i miejsce urodzenia | 4 kwietnia 1889 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 22 kwietnia 1954 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | Wojsko Polskie |
| Jednostki | VI Brygada Jazdy |
| Stanowiska | szef sztabu |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
     | |
Włodzimierz Bem de Cosban (ur. 4 kwietnia 1889 w Balwierzyszkach, zm. w 22 kwietnia 1954 w Buenos Aires) – major kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, literat, publicysta, propagator zbliżenia kulturowego i politycznego polsko-węgierskiego[1].
Życiorys
Urodził się 4 kwietnia 1889 w Balwierzyszkach, w ówczesnym powiecie mariampolskim guberni suwalskiej[2][3], w rodzinie Juliusza (1847–1900), powstańca styczniowego, i Eugenii z Siekluckich[1][4].
Ukończył Królewsko-Czeską Akademię Rolniczą w Taborze i Oficerską Szkołę Kawalerii w Petersburgu[1]. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach armii rosyjskiej. W 1914 wstąpił jako wolontariusz do 9 Bużańskiego Pułku Ułanów, w którym wylegitymował się ze swego pochodzenia w prostej linii od Franciszka hr. Bema de Cosban, swego pradziada i z praw do używania cudzoziemskiego tytułu hrabiowskiego, dziedziczonego przez tę linię[4].
Od 1916 w szeregach Dywizjonu Ułanów Polskich, który 5 kwietnia 1917 został rozwinięty w Pułk Ułanów Polskich, późniejszy 1 Pułk Ułanów[1]. 20 lipca tego roku został wyznaczony na stanowisko szefa plutonu łączności[5]. 24 lipca 1917 wziął udział w bitwie pod Krechowcami, w czasie której wykazał wysokie zalety wojenne i męstwo w boju oraz został przedstawiony przez dowódcę pułku do nagrody – Oręża Św. Jerzego[6][7].
W 1919 był przedstawicielem Naczelnego Dowództwo Wojsk Polskich przy rosyjskiej armii gen. Antona Denikina[4]. W czasie wojny z bolszewikami walczył w szeregach 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich. 27 sierpnia 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu rotmistrza, w kawalerii, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej[8]. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w Oddziale II Sztabu Generalnego, a jego oddziałem macierzystym był 14 puł.[9] 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 94. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii)[10]. 1 listopada 1922 został „powołany do służby Sztabu Generalnego z prawem jednorocznego doszkolenia w Wyższej Szkole Wojennej”. Pełnił wówczas służbę na stanowisku szefa sztabu VI Brygady Jazdy we Lwowie, pozostając oficerem nadetatowym 14 puł.[11] Dwa dni później został powołany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza kursu doszkolenia. Po zakończeniu kursu nie otrzymał dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego[12][13], lecz z dniem 1 listopada 1923 został przeniesiony w stan nieczynny na okres 12 miesięcy bez prawa do poborów[14][15][16]. Z dniem 31 grudnia 1925 został przeniesiony w stan spoczynku[17]. Mieszkał w Oświęcimiu[18], a później w Budapeszcie[1]. Od 1926 był członkiem Związku Ziemian województwa krakowskiego, a od 1927 honorowym prezesem Stowarzyszenia Siedmiogrodzkich Szeklerów na Węgrzech im. „Bem aˈpo”[4]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Żywiec. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr V. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[19].
Zmarł 22 kwietnia 1954 w Buenos Aires.
23 grudnia 1919 ożenił się z Kirą księżniczką Światopełk-Mirską, z którą rozwiódł się 13 czerwca 1926[1][4].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 2629[20][21][22]
- Krzyż Walecznych trzykrotnie
- Medal Zwycięstwa[18]
- Krzyż Węgierski Zasługi 3. klasy[1]
- Odznaka za Rany i Kontuzje[23]
Publikacje
- Generał Józef Bem : (1794-1850) : szkic biograficzny w 75-tą rocznicę śmierci. Kraków, Lwów, Warszawa: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1925.
- Pod Krechowcami. Moskwa: 1917.
- Właściciele dóbr Grójec pod Oświęcimem od XIV-go wieku. Warszawa: Instytut Heraldyczny, 1930.
- Polsko-we̜gierska wspólna granica : zagadnienia dotycza̜ce Słowaczyzny i Rusi Podkarpackiej. Cieszyn: 1936.
- Z kroniki Bemów. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, 1931.
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Łoza 1938 ↓, s. 35.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 2021-07-06]..
- ↑ Łoza 1938 ↓, s. 35 tu podano, że urodził się w Starych Balbieryszkach.
- ↑ a b c d e Rodzina 1932 ↓, s. 6.
- ↑ Bagiński 1921 ↓, s. 80.
- ↑ Bagiński 1921 ↓, s. 85, 88, 92, 98.
- ↑ Wojciechowski 1929 ↓, s. 13.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 1 września 1920, s. 795.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 257.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 157.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 1 listopada 1922, s. 820.
- ↑ Stawecki 1997 ↓, s. 65, autor wymienił go wśród absolwentów II Kursu Doszkolenia, którzy otrzymali dyplom naukowy oficera SG.
- ↑ Łoza 1938 ↓, s. 35, wg autora był oficerem dyplomowanym.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 73 z 21 listopada 1923, s. 677.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 627, 677.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 567, 599.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 14 grudnia 1925, s. 716.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 898.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 336, 942.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922, s. 6.
- ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 407.
- ↑ Czaykowski 1928 ↓, s. 39.
- ↑ na podstawie fotografii
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Henryk Bagiński: Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1921.
- Witold Czaykowski: Zarys historji wojennej 14-go pułku ułanów jazłowieckich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938.
- Piotr Stawecki: Oficerowie dyplomowani wojska Drugiej Rzeczypospolitej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1997. ISBN 83-04-04390-4.
- Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
- Rodzina. Herbarz szlachty polskiej. Uzupełnienia i sprostowania z materiałów archiwalnych. Aleksander Włodarski (red.). T. 1. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1932.
- Aleksander Wojciechowski: Zarys historji wojennej 1-go pułku ułanów krechowieckich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
