Wacław Popiel

Wacław Popiel

pułkownik dyplomowany artylerii
Data i miejsce urodzenia	12 października 1896 Orzeł
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Armia Syberyjska Wojsko Polskie ludowe Wojsko Polskie
Jednostki	11 Dywizja Piechoty
Stanowiska	szef sztabu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna domowa w Rosji II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Wacław Popiel (ur. 12 października 1896 w Orle, zm. ?) – pułkownik dyplomowany artylerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, pisarz wojskowy.

Życiorys

Urodził się 12 października 1896 w Orle, ówczesnej stolicy guberni orłowskiej^[1][2][3]. W 1914 ukończył gimnazjum w Omsku^[4].

W listopadzie 1915 został wcielony do armii rosyjskiej^[4]. W czerwcu 1916 ukończył Michajłowską Szkołę Artylerii w Petersburgu, w stopniu chorążego^[4][1]. Służąc na froncie awansował na podporucznika i porucznika we wrześniu 1917^[4]. W czerwcu 1918 został zmobilizowany w Tomsku do armii prowizorycznego rządu syberyjskiego (przeciwko bolszewikom)^[5]. W lutym 1919 przeszedł do Wojska Polskiego na Syberii i został przydzielony w charakterze instruktora do szkoły oficerów artylerii przy 5 Pułku Artylerii Polowej^[6]. W maju 1919 został mianowany kapitanem^[6]. Do czasu kapitulacji 5 Dywizji Strzelców Polskich dowodził baterią^[6]. Pod Tajgą dostał się do bolszewickiej niewoli^[1].

20 marca 1921 wrócił do kraju, został przyjęty do Wojska Polskiego i skierowany na kurs dowódców baterii^[6][1]. Następnie został wcielony do 16 Pułku Artylerii Polowej w Grudziądzu^[7], a później przeniesiony do 30 Pułku Artylerii Polowej, w którym dowodził bateria i dywizjonem^[6]. 3 maja 1922 zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 473. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[8]. W latach 1922–1925 był przydzielony z macierzystego pułku we Włodawie do Obozu Szkolnego Artylerii w Toruniu^[6][9][10]. Początkowo był instruktorem, a następnie kierownikiem kursu oficerów zwiadowczych w Szkole Strzeleckiej Artylerii^[6].

Z dniem 1 listopada 1925 został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza Kursu 1925/27^[11]. 28 października 1927, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do Departamentu Artylerii Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie^[12][13][14]. 27 stycznia 1930 został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1930 i 33. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[15]. Od 14 listopada 1931 do 18 września 1933 był dowódcą I dywizjonu 26 Pułku Artylerii Lekkiej w Skierniewicach^[16][17][18], po czym został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu na stanowisko wykładowcy taktyki^[19]. Czasowo pełnił w zastępstwie obowiązki dyrektora nauk Szkoły Podchorążych Artylerii^[6]. W sierpniu 1935 został przeniesiony do Dowództwa 11 Dywizji Piechoty w Stanisławowie na stanowisko szefa sztabu^[20][21]. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 14. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[22][23].

W czasie kampanii wrześniowej walczył na stanowisku szefa sztabu 11 Dywizji Piechoty^[24][25]. Dowódca dywizji gen. bryg. Bronisław Prugar-Ketling we wniosku o odznaczenie swojego podwładnego Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari napisał: „dodatnie wyniki działań 11. Karpackiej Dywizji Piechoty w kampanii wrześniowej 1939 były następstwem dzielności jej żołnierzy i w równej mierze sprawności, ofiarności i męstwa oficerów sztabu, których poległo wielu i wielu było rannych w bojach bezpośrednich. Duszą tego sztabu był jego szef ppłk dypl. Popiel Wacław, oficer o wielkich walorach duchowych, umysłowych i żołnierskich. Bardzo odważny, energiczny i wytrwały, a przy tym bardzo zdolny i należycie do zadań bojowych przygotowany; był wzorem pracy i ofiarności dla swych podwładnych, a przy tym prawdziwą ręką prawą swego dowódcy. Brał udział we wszystkich bojach 11. DP pozostając często pod silnym ogniem artylerii i ckm npla, a w szczególności: dn. 14 IX 39 r. podczas przebijania się 49 pp pod Łętownią idzie w pierwszym szeregu nacierającego baonu świecąc przykładem odwagi. Dn. 17 IX 39 r. w czasie obrony lasów janowskich pozostaje na posterunku służbowym i wydaje rozkazy i zarządzenia w bardzo silnym ogniu artylerii niemieckiej; mimo krwawego spustoszenia w szeregach oddziału sztabowego. Dn. 18 IX 39 r. pod Lelechówką organizuje sam jedną z grup uderzeniowych i sam ją do szturmu prowadzi. Czynami tymi ppłk dypl. Popiel przyczynił się w wielkiej mierze do zwycięstw i pięknie zapisał się w historii 11. DP”^[26].

W czasie walk dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VII A Murnau^[27]. Po uwolnieniu z niewoli wrócił do kraju i został przyjęty do ludowego Wojska Polskiego. W latach 1945–1947 w Toruniu pełnił służbę na stanowisku kierownika cyklu taktyki kolejno w Wyższej Szkole Artylerii, Wyższym Oficerskim Kursie Artylerii i od 1 marca 1946 w Centrum Wyszkolenia Artylerii^[28].

Ogłosił drukiem szereg prac, głównie z dziedziny taktyki artylerii^[6].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari – 9 stycznia 1947 „za czyny odwagi i męstwa wykazane w walce z niemieckim najeźdźcą podczas kampanii wrześniowej 1939”^[29]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 6 grudnia 1946 „za bohaterskie czyny i dzielne zachowanie się w walce z niemieckim najeźdźcą, oraz za gorliwą pracę i sumienne wypełnianie obowiązków służbowych”^[30]
• Krzyż Walecznych^[6][31]
• Złoty Krzyż Zasługi – 1937 „za zasługi w służbie wojskowej”^[32][2][3]
• Medal Niepodległości – 2 sierpnia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[33][34][35]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[6][1]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[6][1]
• Medal Zwycięstwa^[6][1]
• Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny^[6][1]

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 roku). Warszawa: Sztab Główny, 1931.
• Ryszard Dalecki: Armia „Karpaty” w wojnie obronnej 1939 r.. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989. ISBN 83-03-02830-8.
• Artur Kuprianis: Łódzka 4 Grupa Artylerii w latach 1929-1939. Łódź: Wydawnictwo Ibidem, 2010. ISBN 978-83-62331-00-0.
• Encyklopedia Wojskowa. Otton Laskowski (red.). T. VI: Obrączki Kościuszkowskie - Przemysł II. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1937.
• Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1939.
• Henryk Ponichtera, Edward Tomczak, Kazimierz Wyszyński: Oficerska Szkoła Artylerii w Toruniu 1923–1992 : Zarys dziejów : Tradycje historia współczesność. Toruń: Oficyna Wydawnicza „Troja”, 1992. ISBN 83-9003861-7.
• Bronisław Prugar-Ketling: Aby dochować wierności. Wspomnienia z działań 11 Karpackiej Dywizji Piechoty. Wrzesień 1939. Warszawa: Wydawnictwo „Odpowiedzialność i Czyn”, 1990.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
• Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2022-03-04].