Wiktor Amadeusz III
| Ten artykuł od 2019-04 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
król Sardynii | |||
Okres | od 20 lutego 1773 | ||
---|---|---|---|
Poprzednik | Karol Emanuel III | ||
Następca | Karol Emanuel IV | ||
Dane biograficzne | |||
Dynastia | sabaudzka | ||
Data i miejsce urodzenia | 26 czerwca 1726 | ||
Data i miejsce śmierci | 16 października 1796 | ||
Ojciec | Karol Emanuel III | ||
Matka | Poliksena Krystyna Heska Rheinfels-Rotenburg | ||
Żona | Maria Antonia Burbon | ||
Dzieci | Karol Emanuel IV | ||
Odznaczenia | |||
|
Wiktor Amadeusz III, wł. Vittorio Amedeo III di Savoia (ur. 26 czerwca 1726 w Turynie, zm. 16 października 1796 w Moncalieri) – król Sardynii w latach 1773–1796.
Życiorys
Urodził się w Turynie jako syn Karola Emanuela III i jego drugiej żony – Polikseny Krystyny Heskiej z linii Rheinfels-Rotenburg. Odebrał staranne wykształcenie pod opieką biskupa H. Gerdila, odbywając następnie służbę w wojsku, które miało być jego pasją i dumą przez całe życie[1].
Po objęciu panowania przeprowadził liczne zmiany w administracji i wojsku, zlecając jego zreformowanie na wzór armii pruskiej. Otaczał się intelektualistami i zdolnymi ministrami, mającymi istotny wpływ na jego rządy. Tworzył nowe instytucje państwowe i kulturalne; kontynuował rozbudowę portu w Nicei. Jako człowiek bardzo religijny, o poglądach konserwatywnych, był zarazem rzecznikiem postępu, decydując np. o wprowadzeniu nocnego oświetlenia w stołecznym Turynie. Jako władca cieszył się sympatią poddanych ze względu na dobroduszność i hojność.
Po wybuchu rewolucji francuskiej opowiedział się po stronie rojalistów i znalazł się w konflikcie z Republiką, wypowiadając jej wojnę (1792). Po czterech latach, w kwietniu 1796 jego wojska zostały pokonane przez Francuzów generała Bonapartego w trzech kolejnych bitwach pod Montenotte, Millesimo i Mondovì, co ostatecznie zmusiło go do oddania najważniejszych twierdz (Cuneo, Ceva, Alessandrii i Tortony), a także do zezwolenia na swobodny przemarsz przez jego terytorium armii francuskiej zmierzającej do opanowania Italii. Musiał również zrzec się Nicei i całej Sabaudii, występując z antyfrancuskiej koalicji.
W kilka miesięcy potem zmarł wskutek ataku apopleksji w podturyńskiej rezydencji Moncalieri; pochowany został w turyńskiej bazylice La Superga.
Małżeństwo i potomkowie
Jego żoną była Maria Antonietta Burbon (1729-1785), infantka Hiszpanii, najmłodsza córka króla Filipa V i Elżbiety Farnese. Królewska para miała 12 dzieci:
- Karola Emanuela IV (1751-1819) – ożenionego z księżniczką francuską Marią Klotyldą Burbon
- Marię Elżbietę Charlottę (1752-1753)
- Marię Józefinę Ludwikę (1753-1810) – zamężną z przyszłym królem Francji Ludwikiem XVIII
- Amadeusza Aleksandra – księcia Montferratu (1754-1755)
- Marię Teresę (1756-1805) – zamężną z przyszłym królem Francji Karolem X
- Marię Annę (1757-1824) – zamężną ze swym wujem Benedyktem, księciem Sabaudii i księciem Chablais (1741-1808)
- Wiktora Emanuela I (1759-1824)
- Marię Krystynę Józefinę (Ferdynandę) (1760-1768) – zmarłą w dzieciństwie
- Maurycego Józefa Marię – księcia Montferratu (1762–ok. 1799), zmarłego bezżennie
- Marię Karolinę Antoninę (1764-1782) – zamężną z późniejszym królem Saksonii Antonim Klemensem
- Karola Feliksa (1765–1831)
- Józefa Benedykta (1766-1802) – hrabiego Moriany (do 1796) i Asti (1796-1802)
Ordery
Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty) w 1733, a od 1773 Wielki Mistrz[2].
Rodowód
Wiktor Amadeusz I | ||||||||||||
Karol Emanuel II | ||||||||||||
Krystyna Maria Burbon | ||||||||||||
Wiktor Amadeusz II | ||||||||||||
Karol Amadeusz Sabaudzki-Nemours | ||||||||||||
Maria Joanna Baptysta Sabaudzka-Nemours | ||||||||||||
Elżbieta Burbon | ||||||||||||
Karol Emanuel III | ||||||||||||
Ludwik XIII | ||||||||||||
Filip I Burbon-Orleański | ||||||||||||
Anna Austriaczka | ||||||||||||
Maria Anna Orleańska | ||||||||||||
Karol I Stuart | ||||||||||||
Henryka Anna Stuart | ||||||||||||
Henryka Maria Burbon | ||||||||||||
Wiktor Amadeusz III | ||||||||||||
Ernest I Heski-Rheinfels | ||||||||||||
Wilhelm I Starszy Heski-Rotenburg | ||||||||||||
Maria Eleonora Solms-Lich | ||||||||||||
Ernest II Leopold Heski-Rotenburg | ||||||||||||
Ferdynand Karol Löwenstein-Wertheim-Rochefort | ||||||||||||
Maria Anna Löwenstein-Wertheim | ||||||||||||
Anna Maria Fürstenberg | ||||||||||||
Poliksena Krystyna Heska-Rotenburg | ||||||||||||
Ferdynand Karol Löwenstein-Wertheim-Rochefort | ||||||||||||
Maksymilian Karol Albert Löwenstein-Wertheim-Rochefort | ||||||||||||
Anna Maria Fürstenberg | ||||||||||||
Eleonora Löwenstein-Wertheim | ||||||||||||
? | ||||||||||||
Maria Polyksena Khuen z Lichtenberg i Belasi | ||||||||||||
? | ||||||||||||
Przypisy
- p
- d
- e
|
- 1861 - powstanie Zjednoczonego Królestwo Włoch.
- PWN: 3996165
- Britannica: biography/Victor-Amadeus-III
- SNL: Viktor_Amadeus_3.