Wojciech Weiss

Wojciech Weiss

Wojciech Weiss (1933)
Data i miejsce urodzenia	4 maja 1875 Leorda (Rumunia)
Data i miejsce śmierci	7 grudnia 1950 Kraków
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	Malarstwo
Epoka	Modernizm, Ekspresjonizm
Ważne dzieła
Demon (W kawiarni) Autoportret z maskami Promienny zachód słońca Taniec Melancholik Opętanie Manifest
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Wojciech Weiss (ur. 4 maja 1875 w Leordzie, zm. 7 grudnia 1950 w Krakowie) – polski malarz.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Stanisława i Marii z Kopaczyńskich. Uczęszczał do Gimnazjum św. Józefa we Lwowie. Od 1890 naukę kontynuował w Gimnazjum św. Anny w Krakowie. W latach 1892–1898 studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, później w Paryżu, Rzymie i Florencji. Od 1907 był profesorem, później rektorem krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Malował m.in. pejzaże okolic Strzyżowa, Płaszowa i Kalwarii Zebrzydowskiej (miejscowości, w których mieszkał), portrety, akty. Wpływ na jego malarstwo wywarła twórczość Muncha, Malczewskiego, pozostawał też, szczególnie w młodości, pod wpływem poglądów filozoficznych Stanisława Przybyszewskiego.

Był artystą docenionym za życia, uznawanym, wystawianym na ziemiach polskich i za granicą. Otrzymał państwową nagrodę plastyczną Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego za rok 1937^[1].

Jego pasją było fotografowanie. W zbiorach rodzinnych znajdują się setki fotografii jego autorstwa z początków XX wieku^[2].

Pochowany został w grobowcu rodzinnym na cmentarzu parafialnym w Zebrzydowicach.

Wybrane dzieła

• Odyseusz pod ziemią w Hadesie, 1895, olej na płótnie, 66 × 96 cm, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie
• Student, 1897, olej na płótnie, 96 × 64 cm, Zamek Królewski na Wawelu
• Szkic do autoportretu z jabłkiem, 1897, akwarela na papierze, 31,7 × 45 cm, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie
• Melancholik (Totenmesse), 1898, olej na płótnie, 128 × 65,5 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie.
• Wiosna, 1898, olej na płótnie, 96,5 × 65,5 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
• Zasmucona, 1898, olej na płótnie, 70,5 × 50 cm, Muzeum Narodowe w Poznaniu
• Portret Dagny Juel Przybyszewskiej, 1899, pastel na papierze, 49,5 × 60 cm, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie
• Taniec, 1899, olej na płótnie, 65 × 97 cm, Zbiory rodziny artysty
• Opętanie, 1899–1900, olej na płótnie, 100 × 185 cm, Muzeum Literatury w Warszawie
• Pocałunek na trawie, ok. 1900, olej na płótnie, 45 × 74 cm, Muzeum Narodowe w Poznaniu
• Autoportret z maskami, 1900, olej na płótnie, 91 × 73 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie.
• Promienny zachód słońca, ok. 1902, olej na płótnie. 60,5 × 81 cm, Muzeum Narodowe w Poznaniu
• Altana, 1903, olej na płótnie, 96,5 × 146,5 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
• Demon (W kawiarni), 1904, olej na płótnie. 66,5 × 96 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
• Strachy, 1905, olej na płótnie, 95 × 145 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie (depozyt)
• Modelka, ok. 1911, olej na płótnie, 80 × 62 cm, Lwowska Galeria Sztuki
• Malarz i modelka, 1911, olej na płótnie, 151 × 80 cm, Muzeum Okręgowe w Toruniu
• Wenus, 1916, olej na płótnie, 79 × 101 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
• Żona artysty w ogrodzie, 1916, olej na płótnie, 80 × 63 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
• Widok z okna, 1927–1939, olej na płótnie, 44 × 30 cm, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
• Pejzaż z Kalwarii Zebrzydowskiej, 1936, olej na płótnie, 46 × 65 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
• Portret Modelki Jadźki, 1947, olej na płótnie, 78 × 78 cm, Muzeum Narodowe w Gdańsku
• Manifest, 1949/1950, olej na płótnie, 190 × 136 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (7 listopada 1925)^[3][4]
• Złoty Wawrzyn Akademicki (7 listopada 1936)^[5]
• Komandor Orderu Trzech Gwiazd (Łotwa, 1936)
• Order Korony Żelaznej (Austro-Węgry, 1914)
• Order Zasługi Świętego Michała (Królestwo Bawarii, 1914)

Upamiętnienie

Po śmierci artysty jego żona, Irena Weissowa, ps. „Aneri” i syn Stanisław podjęli starania o utworzenie w Krakowie muzeum Wojciecha Weissa bądź o wydzielenie w Muzeum Narodowym osobnej jego stałej ekspozycji. Nie zostało to jednak zrealizowane. W 2006 jego wnuczki założyły Fundację Muzeum Wojciecha Weissa^[2].

Galeria

Wybrane dzieła

• 
  Melancholik, 1898
• 
  Autoportret z maskami, 1900
• 
  Demon (W kawiarni), 1904
• 
  Wieczorny promień, 1898
• 
  Haneczka na plaży, ok. 1937
• 
  Ecce Homo, 1934
• 
  Wieczór, ok. 1900
• 
  Modelka, 1911
• 
  Akt, 1902

Portrety artysty

• 
  Wojciech Weiss (ok. 1900).
• 
  Wojciech Weiss (ok. 1946)

Przypisy

Bibliografia

• Wojciech Weiss laureatem państwowej nagrody plastycznej. Biogram. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 67 z 24 marca 1937. 
• WiesławW. Juszczak WiesławW., Młody Weiss, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, ISBN 83-01-00034-1, OCLC 830297707 .brak strony (książka)
• Jacek Friedrich, Agnieszka Friedrich, Żydowskie tematy Wojciecha Weissa. Katalog wystawy, Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 1999.
• ŁukaszŁ. Kossowski ŁukaszŁ., Wojciech Weiss, Kraków: Wydawnictwo Kluszczyński, 2002, ISBN 83-88080-77-6, OCLC 995373663 .brak strony (książka)
• Łukasz Kossowski, Wojciech Weiss (1875–1950), Warszawa: Edipresse Polska, 2006 (Ludzie, Czasy, Dzieła), ISBN 978-83-7477-061-3.
• Renata Weiss, Akordy światła i koloru. Wojciech Weiss i Aneri, Stalowa Wola: Muzeum Regionalne, 2007, ISBN 978-83-923943-9-6.
• red. nauk. Anna Król, red. Ewa Ryżewska-Kulawik, tł. Jerzy Juruś: Ten krakowski Japończyk. Inspiracje sztuką Japonii w twórczości Wojciecha Weissa. That Krakow Japonist: Japanese art inspirations in the work of Wojciech Weiss. Kraków: Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha”, 2008. OCLC 297669559.brak strony w książce

Linki zewnętrzne

• Fundacja Muzeum Wojciecha Weissa. wojciechweiss.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-09)].
• Wojciech Weiss na wystawie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, 1925
• Wojciech Weiss na wystawie Towarzystwa Sztuk Pięknych, 1937