Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Białymstoku

Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Białymstoku
Województwo białostockie, teren działania WUBP w Białymstoku
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1944
Rozformowanie	1954
Komendanci
Pierwszy	szef Faustyn Grzybowski
Ostatni	szef Stanisław Mrożek
Organizacja
Dyslokacja	Białystok

Podległość	Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego

Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Białymstoku (WUBP Białystok) – jednostka terenowa Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego PRL, funkcjonująca na terenie województwa białostockiego od 15 sierpnia 1944 roku do likwidacji MBP w 1954.

Siedziba WUBP mieściła się w Białymstoku przy ulicy Branickiego 1, a od grudnia 1945 roku przy ulicy Mickiewicza 5^[1]. W latach 1944–1956 w województwie białostockim utworzono dziewiętnaście PUBP/PUds.BP podległych WUBP w Białymstoku: w Augustowie, Białymstoku, Bielsku Podlaskim, Dąbrowie Białostockiej, Ełku, Gołdapi, Grajewie, Hajnówce, Kolnie, Łapach, Łomży, Mońkach, Olecku, Sejnach, Siemiatyczach, Sokółce, Suwałkach, Wysokiem Mazowieckiem i Zambrowie^[2].

Kierownictwo (szefostwo) WUBP w Białymstoku

Kierownicy (szefowie):

Faustyn Grzybowski (1944–1945)^[3]
Józef Pluta (1946-1947)^[4]
Władysław Szysz (1947–1949)
Teodor Mikuś (1949-1951)
Daniel Kubajewski (1951-1953)^[5]
Stanisław Mrożek (1953–1954)

Jednostki podległe

Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Augustowie (PUBP w Augustowie)
- Kierownicy PUBP/PUdsBP (szefowie): ppor. Mieczysław Janucik (1944-1945), chor. Aleksander Kuczyński (1945-1946), chor. Stanisław Szyszkowski (1946-1947), kpt. Maksymilian Pora (1947-1947), chor. Jan Szostak (1947-1948), por. Wiesław Zajda (1948-1950), ppor. Feliks Czaplejewicz (1950-1952), por. Paweł Guszcza (1952-1952), kpt. Antoni Pańkowski (1952-1955), por. Włodzimierz Bielski (1955-1957)^[6].
- Funkcjonariusze: Mirosław Milewski

PUBP w Białymstoku^[3]

PUBP w Bielsku Podlaskim
- Kierownik (szef): ppor. Kazimierz Pietras

PUBP w Dąbrowie Białostockiej

Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Ełku

PUBP w Gołdapi^[a].
- Kierownik (szef): chor. Marian Pypłacz (zginął 20/21 sierpnia 1945 r.)^[2]

PUBP w Grajewie (1945-1956)
- Kierownik (szef): ppor. Wacław Szataniak
- p.o. kierownika: Janusz Wojtulewski (26 czerwca 1945 r. zabity przez podziemie antykomunistyczne)

PUBP w Hajnówce (1954-1955)^[7]

PUBP w Kolnie
- Kierownik (szef): Wacław Szataniak

PUBP w Łapach

PUBP w Łomży^[b].
- Kierownik (szef): Konstanty Karpowicz (1944–1945)
- p.o. szefa: ppor. Zygmunt Rewucki (zmarł 9 listopada 1947 r.)^[2].

PUds.BP w Mońkach (1954-1956)

PUBP w Olecku
- Kierownik (szef): ppor. Konstanty Dąbrowski (zastępca z jednoczesnym p.o. szefa, zginął 29 grudnia 1946 r.)^[2]

Sejny (Początkowo PUBP w Suwałkach miał siedzibę w Sejnach)

PUBP w Siemiatyczach (1952-1956)
- Kierownik (szef) por./kpt. Mieczysław Milczarek (1.04.1954-1.04.1955)^[8].

PUBP w Sokółce (1944-1956)

PUBP w Suwałkach^[c].
- Kierownik (szef): ppor. Włodzimierz Stasiuk (p.o. kierownika PUBP, zginął 20 lutego 1946 r.)^[2]

PUBP w Wysokiem Mazowieckiem (1944-1948)
- Kierownik (szef): Józef Szkudelski

Zambrów (Początkowo PUBP w Łomży miał siedzibę w Zambrowie)

Uwagi

↑ Początkowo PUBP w Gołdapi podlegał WUBP w Olsztynie.
↑ Początkowo PUBP w Łomży miał siedzibę w Zambrowie.
↑ Początkowo PUBP w Suwałkach miał siedzibę w Sejnach.

Przypisy

↑ Siedziba Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (1945-1956) - Białystok - Śladami zbrodni [online], ipn.gov.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e https://web.archive.org/web/20210725160919/https://bg.uwb.edu.pl/pcr/ZNMW/files/ZNMW_2012_25_008.pdf
↑ ^a ^b Piecuch 1996 ↓, s. 19.
↑ Piecuch 1996 ↓, s. 508.
↑ Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], bip.ipn.gov.pl [dostęp 2024-04-26] (ang.).
↑ Szwagrzyk 2005 ↓, s. 110.
↑ Historia Komendy Powiatowej Policji W Hajnówce - ID:5feeaeac9aad2 [online], xdoc.mx [dostęp 2024-04-26] (ang.).
↑ Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], bip.ipn.gov.pl [dostęp 2024-04-26] (ang.).

Bibliografia

Krzysztof Szwagrzyk: Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza 1944-1956. Wyd. 1. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2005. ISBN 83-89078-94-5.
„Zwyczajny” resort, red. Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2005.
Henryk Piecuch: Od Bieruta do Ochaba. Akcje specjalne. Wyd. 1. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, 1996.

Organy bezpieczeństwa publicznego (1944–1956)

Centrala	Resort Bezpieczeństwa Publicznego (1944–1945) Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego (1945–1954) Komitet ds. Bezpieczeństwa Publicznego (1954–1956)
Wojewódzkie UBP/UdsBP i im równorzędne	MUBP w Łodzi (na pr. WUBP) MUBP w Warszawie (na pr. WUBP) WUBP w Białymstoku WUBP w Bydgoszczy WUBP w Gdańsku WUBP w Katowicach WUBP w Kielcach WUBP w Koszalinie (od 1950) WUBP w Krakowie WUBP w Lublinie WUBP w Łodzi (teren) WUBP w Olsztynie WUBP w Opolu (od 1950) WUBP w Poznaniu WUBP w Rzeszowie WUBP w Szczecinie WUBP w Warszawie (teren) WUBP we Wrocławiu WUBP w Zielonej Górze (od 1950)
Pozostałe podległe centrali do 1954 r.	KBW MO ORMO SW WOP (od 1949)
Otoczenie i instytucje współpracujące	PPR (1942–1949) Kujbyszewiacy (1944–1945) PKB (od 1946) Operacja Cezary (1948–1952) KB KC PZPR (1949–1954) MSW PRL (1954–1956)
Poprzednik	Policja Polityczna
Następca	SB (1956–1990)