Wrzosowiec

Wrzosowiec hyzopolistny

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

szarłatowate

Rodzaj

wrzosowiec

Nazwa systematyczna

Corispermum L.
Sp. Pl. 1027. 1753^[3]

Typ nomenklatoryczny

C. hyssopifolium Linnaeus^[3]

Multimedia w Wikimedia Commons

Wrzosowiec (Corispermum L.) – rodzaj roślin z rodziny szarłatowatych (dawniej w komosowatych). Obejmuje ok. 65^[4]–69^[5] gatunków. Większość przedstawicieli występuje na suchych obszarach Azji, mniej liczne gatunki rosną jednak także na rozległych obszarach strefy umiarkowanej i subarktycznej w pozostałej części Azji, w Europie i Ameryce Północnej. Niektóre gatunki zostały rozprzestrzenione poza zasięg naturalny^[4]. Z terenu Polski wymienionych zostało 5 gatunków: wrzosowiec cienkoskrzydełkowy C. pallasii jest zadomowionym antropofitem, status niejasny dwóch gatunków – wrzosowca pośredniego C. intermedium i Marschalla C. marschallii, dwa gatunki są tylko przejściowo zawlekane – wrzosowiec hyzopolistny C. hyssopifolium i lśniący C. nitidum^[6]. Ze względu na zmienność roślin, łatwość krzyżowania, problemy z ustaleniem cech diagnostycznych – rozpoznawanie i klasyfikacja należących tu gatunków jest problematyczna^[7].

Morfologia

Pokrój: Rośliny jednoroczne o rozgałęzionym pędzie, gęsto pokrytym gwiazdkowatymi włoskami^[4]^[7]^[8], rzadko nagie lub łysiejące z wiekiem^[4]. Pędy zwykle prosto wzniesione lub podnoszące się, rzadko płożące^[4].
Liście: Skrętoległe, siedzące^[8], nitkowate, wąskolancetowate do lancetowatych, całobrzegie^[7], płaskie lub nieco wałeczkowate^[8].
Kwiaty: Obupłciowe, zebrane na szczytach pędów w kłosy, które mogą być luźne i wydłużone lub krótkie i gęste. Poszczególne kwiaty wyrastają w kątach przysadek. Okwiat zredukowany zupełnie lub do jednego okółka składającego się z 1–3, rzadko 5, błoniastych i białawych listków. Pręciki najczęściej w liczbie 3 (rzadziej od 1 do 5), nierówne, dłuższe od okwiatu. Pylniki owalne do kulistych. Jajowata zalążnia także jest dłuższa od okwiatu i jest spłaszczona. Zwieńczona jest bardzo krótką szyjką słupka zakończoną dwoma nitkowatymi, rozstawionymi znamionami^[8].
Owoce: Orzeszek spłaszczony do wypukłego, wydłużony lub okrągły, otoczony błoniastym skrzydełkiem różnej szerokości lub pozbawiony skrzydełka. Jeśli jest – skrzydełko jest całobrzegie, drobno ząbkowane lub faliste^[4].

Systematyka

Rodzaj z rodziny szarłatowatych (Amaranthaceae) w jej szerokim ujęciu (obejmującym komosowate Chenopodiaceae). W obrębie rodziny rodzaj należy do podrodziny Corispermoideae Rafinesque, wskazywanej jako siostrzana względem podrodziny komosowych Chenopodioideae Burnett^[2].

Wykaz gatunków^[5]

Corispermum afghanicum Podlech
Corispermum algidum Iljin
Corispermum altaicum Iljin
Corispermum americanum (Nutt.) Nutt.
Corispermum aralocaspicum Iljin
Corispermum bardunovii Popov ex Lomon.
Corispermum × calvoborysthenicum Klokov
Corispermum candelabrum Iljin
Corispermum canescens Kit.
Corispermum caucasicum Iljin
Corispermum chinganicum Iljin
Corispermum confertum Bunge ex Maxim.
Corispermum crassifolium Turcz.
Corispermum × czernjaevii Klokov
Corispermum declinatum Steph. ex Iljin
Corispermum dilutum (Kitag.) C.P.Tsien & C.G.Ma
Corispermum elongatum Bunge ex Maxim.
Corispermum erosum Iliin
Corispermum falcatum Iljin
Corispermum filifolium C.A.Mey.
Corispermum flexuosum W.Wang & Fuh
Corispermum gallicum Iljin
Corispermum gelidum Iljin
Corispermum heptapotamicum Iljin
Corispermum hilariae Iljin
Corispermum hookeri Mosyakin
Corispermum huanghoense C.P.Tsien & C.G.Ma
Corispermum hyssopifolium L. – wrzosowiec hyzopolistny
Corispermum ikramii Aellen
Corispermum intermedium Schweigg. – wrzosowiec pośredni
Corispermum × klokovii Mosyakin
Corispermum komarovii Iljin
Corispermum korovinii Iljin
Corispermum krylovii Iljin
Corispermum laxiflorum Schrenk
Corispermum lehmannianum Bunge
Corispermum lepidocarpum Grubov
Corispermum lhasaense C.P.Tsien & C.G.Ma
Corispermum macrocarpum Bunge ex Maxim.
Corispermum marschallii Steven – wrzosowiec Marschalla
Corispermum maynense Ignatov
Corispermum mongolicum Iliin
Corispermum navicula Mosyakin
Corispermum nitidum Kit. – wrzosowiec lśniący
Corispermum ochotense Ignatov
Corispermum orientale Lam.
Corispermum pacificum Mosyakin
Corispermum pallasii Steven – wrzosowiec cienkoskrzydełkowy
Corispermum pallidum Mosyakin
Corispermum pamiricum Iljin
Corispermum papillosum (Kuntze) Iljin
Corispermum patelliforme Iljin
Corispermum piliferum Iljin
Corispermum platypterum Kitag.
Corispermum praecox C.P.Tsien & C.G.Ma
Corispermum pseudofalcatum C.P.Tsien & C.G.Ma
Corispermum puberulum Iljin
Corispermum rechingeri Sukhor.
Corispermum redowskii Fisch.
Corispermum retortum W.Wang & P.Y.Fu
Corispermum sibiricum Iljin
Corispermum stauntonii Moq.
Corispermum stenolepis Kitag.
Corispermum tibeticum Iljin
Corispermum tylocarpum Hance
Corispermum ulopterum Fenzl ex Ledeb.
Corispermum uralense (Iljin) Aellen
Corispermum villosum Rydb.
Corispermum welshii Mosyakin

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-09-16] (ang.).
↑ ^a ^b Corispermum. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2018-09-16].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Sergei L. Mosyakin: Corispermum Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-09-16].
↑ ^a ^b Corispermum. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-09-16].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 62, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c Corispermum Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-09-16].
↑ ^a ^b ^c ^d Anna Pacyna: Corispermum L., Wrzosowiec. W: Flora Polski. Rośliny naczyniowe. Tom III. Adam Jasiewicz (red.). Kraków: PAN, Instytut Botaniki im. W. Szafera, 1992, s. 172. ISBN 83-85444-06-8.