Wyćwiklin biały

Wyćwiklin biały
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

wyćwiklinkowate

Rodzaj

wyćwiklin

Gatunek

wyćwiklin biały

Nazwa systematyczna
Basella alba Linnaeus
Sp. Pl. 272. 1 Mai 1753[3]
Synonimy
  • Basella cananifolia Buch.-Ham. ex Wall.
  • Basella cordifolia Lam.
  • Basella crassifolia Salisb.
  • Basella japonica Burm.f.
  • Basella lucida L.
  • Basella nigra Lour.
  • Basella ramosa J.Jacq. ex Spreng.
  • Basella rubra L.
  • Basella volubilis Salisb.
  • Gandola nigra (Lour.) Raf.
  • Gandola rubra Rumph. ex L.[3]
Multimedia w Wikimedia Commons

Wyćwiklin biały, szpinak malabarski[4], jagodnik biały, miłowój biały[5] (Basella alba) – gatunek rośliny z rodziny wyćwiklinkowatych. Jest rozpowszechniony w tropikach na wszystkich kontynentach, uprawiany wszędzie jako warzywo i roślina ozdobna[6]. Spożywane są mięsiste liście tej rośliny[7][4]. Fioletowy sok używany jest do barwienia produktów spożywczych. Roślina ma także zastosowanie lecznicze. Kwitnie od maja do sierpnia, owocuje od lipca do października[6].

Uprawa
Roślina kwitnąca

Morfologia

Pokrój
Pnącza jednoroczne osiągające 10 m długości, o pędach mięsistych, nagich[6].
Liście
Pojedyncze, skrętoległe, osadzone na ogonkach długości 1–3 cm, o całobrzegiej blaszce jajowatej lub okrągławej, długości 3–9 cm, szerokości 2–8 cm. Nasada jest zaokrąglona lub słabo sercowata, wierzchołek zaostrzony[6].
Kwiaty
Siedzące, niepozorne, promieniste i obupłciowe, zebrane w kłosy długości 3–15 (20) cm. Listki okwiatu drobne (do 4 mm długości) i mięsiste, białe lub czerwonawe. Pręcików jest pięć, ich nitki są białe, pylniki żółte. Zalążnia górna, jednokomorowa. Szyjki słupka 3, zakończone równowąskim znamieniem[6].
Owoce
Jednonasienne, kulistawe niełupki[6] rozwijające się w mięśniejącym i trwałym okwiecie[2]. Mają barwę czerwoną do ciemnoczerwonej i czarnej[6].

Przypisy

  1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04]  (ang.).
  2. a b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04]  (ang.).
  3. a b Basella alba L.. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-02-23].
  4. a b Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 1011. ISBN 83-214-1305-6.
  5. Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 37. ISBN 978-83-925110-5-2.
  6. a b c d e f g Basella alba Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-02-23].
  7. Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 56-57. ISBN 1-55407-206-9.
Encyklopedia internetowa (takson):
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 594519
  • EUNIS: 161662
  • Flora of China: 242307799
  • Flora of North America: 242307799
  • GBIF: 3083504
  • identyfikator iNaturalist: 159191
  • IPNI: 164286-1
  • ITIS: 192210
  • NCBI: 3589
  • Plant Finder: 366554
  • identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-360840
  • Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:164286-1
  • identyfikator Tropicos: 3200025
  • USDA PLANTS: BAAL2