Zaślaz

Zaślaz mieszańcowy

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

ślazowce

Rodzina

ślazowate

Rodzaj

zaślaz

Nazwa systematyczna

Abutilon Mill.
Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754

Typ nomenklatoryczny

Abutilon theophrasti Medik^[3]

Multimedia w Wikimedia Commons

Zaślaz^[4], klonik^[5] (Abutilon Mill.) – rodzaj roślin z rodziny ślazowatych. Obejmuje ok. 120^[6], 150^[4], 177^[7] gatunków. Rośliny te występują w strefie tropikalnej i subtropikalnej całego świata, z dużym zróżnicowaniem w Australii (48 gatunków)^[6]. W Europie rośnie tylko jeden gatunek – zaślaz pospolity A. theophrasti^[6], w Polsce jako antropofit lokalnie zadomowiony^[8]. Rośliny te rosną w różnych siedliskach od lasów po otwarte miejsca skaliste^[9].

Zaślaz pospolity jest ważną rośliną włóknodajną w Chinach, natomiast w Ameryce Północnej jest uciążliwym i powodującym duże straty chwastem. Niektóre inne gatunki uprawiane są na obszarach o ciepłym klimacie jako ozdobne, lecznicze i włóknodajne^[6].

Morfologia

Pokrój: Byliny, półkrzewy i krzewy^[10], osiągające do 10 m wysokości, o korze włóknistej, zazwyczaj wiecznie zielone^[9].
Liście: Skrętoległe, pojedyncze, często klapowane^[9].
Kwiaty: U większości gatunków szeroko rozwarte, u niektórych zwisające na szypułkach, z rozdętym kielichem, przystosowane do zapylania przez kolibry. U większości gatunków kolor kwiatów jest żółty lub pomarańczowy^[11]. Pręciki są liczne, z nitkami w dole zrośniętymi w krótką rurkę. Owocolistki liczne z licznymi cienkimi szyjkami słupka^[9].

Systematyka

Synonimy^[12]

Abortopetalum O. Deg.

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Należy do plemienia Malveae, podrodziny Malvoideae, rodziny ślazowatych Malvaceae, rzędu ślazowców, kladu różowych (rosids) w obrębie okrytonasiennych (Magnoliophyta )^[2]^[13].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Malvanae Takht., rząd ślazowce (Malvales Dumort.), podrząd Malvineae Rchb., rodzina ślazowate (Malvaceae Juss.), podplemię Abutilinae A. Gray, rodzaj zaślaz (Abutilon Mill.)^[14]

Wykaz gatunków^[7]

Abutilon abutiloides (Jacq.) Garcke ex Hochr.
Abutilon affine (Spreng.) G.Don
Abutilon alii Abedin
Abutilon amplum Benth.
Abutilon andrewsianum W.Fitzg.
Abutilon andrieuxii Hemsl.
Abutilon anglosomaliae Cufod. ex Thulin
Abutilon angulatum (Guill. & Perr.) Mast.
Abutilon anodoides A.St.-Hil. & Naudin
Abutilon appendiculatum K.Schum.
Abutilon arenarium C.T.White
Abutilon arequipense Ulbr.
Abutilon auritum (Wall. ex Link) Sweet
Abutilon austroafricanum Hochr.
Abutilon badium S.A.Husain & Baquar
Abutilon balansae Hassl.
Abutilon bastardioides Baker f. ex Rose
Abutilon benedictum Bunbury
Abutilon berlandieri A.Gray
Abutilon bidentatum Hochst. ex A.Rich.
Abutilon bivalve (Cav.) Dorr
Abutilon bracteosum Fryxell
Abutilon buchii Urb.
Abutilon burandtii Fryxell
Abutilon bussei Gürke ex Ulbr.
Abutilon californicum Benth.
Abutilon calliphyllum Domin
Abutilon carinatum Krapov.
Abutilon coahuilae Kearney
Abutilon costicalyx K.Schum. ex C.Takeuchi & G.L.Esteves
Abutilon cryptopetalum (F.Muell.) Benth.
Abutilon cuspidatum Pittier
Abutilon densiflorum (Hook. & Arn.) Walp.
Abutilon dinteri Ulbr.
Abutilon dispermum (Hochr.) Fryxell
Abutilon divaricatum Turcz.
Abutilon dugesii S.Watson
Abutilon durandoi Mattei
Abutilon eggelingii Verdc.
Abutilon eremitopetalum Caum
Abutilon erythraeum Mattei
Abutilon eufigarii Chiov.
Abutilon exonemum F.Muell.
Abutilon exstipulare (Cav.) G.Don
Abutilon falcatum A.St.-Hil. & Naudin
Abutilon flanaganii A.Meeuse
Abutilon fraseri (Hook.) Walp.
Abutilon fruticosum Guill. & Perr.
Abutilon fugax Domin
Abutilon fuscicalyx Ulbr.
Abutilon galpinii A.Meeuse
Abutilon gebauerianum Hand.-Mazz.
Abutilon geranioides (DC.) Benth.
Abutilon ghafoorianum Abedin
Abutilon giganteum (Jacq.) Sweet
Abutilon glabriflorum Hochr.
Abutilon grandidentatum Fryxell
Abutilon grandiflorum G.Don
Abutilon grandifolium (Willd.) Sweet
Abutilon grantii A.Meeuse
Abutilon greveanum (Baill.) Hochr.
Abutilon grewiifolium (Ulbr.) Krapov.
Abutilon guineense (Schumach.) Baker f. & Exell
Abutilon haenkeanum C.Presl
Abutilon haitiense Urb.
Abutilon halophilum F.Muell. ex Schltdl.
Abutilon hannii Baker f.
Abutilon herzogianum R.E.Fr.
Abutilon hirtum (Lam.) Sweet
Abutilon hulseanum (Torr. & A.Gray) Torr. ex Baker f.
Abutilon hypoleucum A.Gray
Abutilon ibarrense Kunth
Abutilon inaequilaterum A.St.-Hil.
Abutilon incanum (Link) Sweet
Abutilon inclusum Urb.
Abutilon indicum (L.) Sweet – zaślaz indyjski, klonik indyjski
Abutilon insigne Planch.
Abutilon itatiaiae R.E.Fr.
Abutilon julianae Endl.
Abutilon karachianum S.A.Husain & Baquar
Abutilon lauraster Hochr.
Abutilon leonardii Urb.
Abutilon lepidum (F.Muell.) A.S.Mitch.
Abutilon leucopetalum (F.Muell.) Benth.
Abutilon lineatum (Vell.) K.Schum.
Abutilon listeri Baker f.
Abutilon lobulatum Domin
Abutilon longicuspe Hochst. ex A.Rich.
Abutilon longilobum F.Muell.
Abutilon macrocarpum Guill. & Perr.
Abutilon macropodum Guill. & Perr.
Abutilon macrum F.Muell.
Abutilon macvaughii Fryxell
Abutilon malachroides A.St.-Hil. & Naudin
Abutilon malacum S.Watson
Abutilon malirianum S.A.Husain & Baquar
Abutilon malvifolium (Benth.) J.M.Black
Abutilon mangarevicum Fosberg
Abutilon mauritianum (Jacq.) Medik.
Abutilon menziesii Seem.
Abutilon micropetalum Benth.
Abutilon minarum K.Schum.
Abutilon mitchellii Benth.
Abutilon mollicomum (Willd.) Sweet
Abutilon mollissimum (Cav.) Sweet
Abutilon mucronatum J.E.Fryxell
Abutilon multiflorum R.E.Fr.
Abutilon myrianthum (Planch. & Linden) Krapov.
Abutilon neelgherrense Munro
Abutilon nigricans G.L.Esteves & Krapov.
Abutilon nobile Domin
Abutilon orbiculatum (DC.) G.Don
Abutilon otocarpum F.Muell.
Abutilon oxycarpum (F.Muell.) F.Muell. ex Benth.
Abutilon palmeri A.Gray
Abutilon paniculatum Hand.-Mazz.
Abutilon pannosum (G.Forst.) Schltdl.
Abutilon parishii S.Watson
Abutilon parvulum A.Gray
Abutilon pedatum Ewart
Abutilon pedrae-brancae K.Schum.
Abutilon pedunculare Kunth
Abutilon percaudatum Hochr.
Abutilon permolle (Willd.) Sweet
Abutilon persicum (Burm.f.) Merr.
Abutilon picardae Urb.
Abutilon pilosicalyx Verdc.
Abutilon pilosocinereum A.Meeuse
Abutilon pinkavae Fryxell
Abutilon pitcairnense Fosberg
Abutilon piurense Ulbr.
Abutilon pritchardii Exell & Hillc.
Abutilon procerum Fryxell
Abutilon pseudocleistogamu m Hochr.
Abutilon pubistamineum Ulbr.
Abutilon pycnodon Hochr.
Abutilon pyramidale Turcz.
Abutilon ramiflorum A.St.-Hil.
Abutilon ramosum (Cav.) Guill. & Perr.
Abutilon ranadei Woodrow & Stapf
Abutilon reflexum (Lam.) Sweet
Abutilon rehmannii Baker f.
Abutilon reventum S.Watson
Abutilon roseum Hand.-Mazz.
Abutilon rotundifolium Mattei
Abutilon sachetianum Fosberg
Abutilon sandwicense (O.Deg.) Christoph.
Abutilon schaeferi Ulbr.
Abutilon schinzii Ulbr.
Abutilon sepalum S.A.Husain & Baquar
Abutilon simulans Rose
Abutilon sinaicum Mattei
Abutilon sinense Oliv.
Abutilon somalense Mattei
Abutilon sonneratianum (Cav.) Sweet
Abutilon sphaerostaminum Hochr.
Abutilon stenopetalum Garcke
Abutilon straminicarpum Fryxell
Abutilon subprostratum Verdc.
Abutilon substellatum Phuph. & Poopath
Abutilon subumbellatum Philcox
Abutilon subviscosum Benth.
Abutilon tehuantepecense Fryxell
Abutilon terminale (Cav.) A.St.-Hil.
Abutilon theophrasti Medik. – zaślaz pospolity
Abutilon thyrsodendron Griseb.
Abutilon trisulcatum (Jacq.) Urb.
Abutilon tubulosum (A.Cunn. ex Hook.) Walp.
Abutilon turumiquirense Steyerm.
Abutilon umbelliflorum A.St.-Hil.
Abutilon venosum Lem.
Abutilon virginianum Krapov.
Abutilon viscosum (L.) Dorr
Abutilon whistleri Fosberg
Abutilon wituense Baker f.
Abutilon wrightii A.Gray
Abutilon xanti A.Gray

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-19] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-19].
↑ ^a ^b Alicja i Jerzy Szweykowscy (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", 2003, s. 1026. ISBN 83-214-1305-6.
↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 13. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ ^a ^b ^c ^d David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 2, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b Abutilon Mill.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-01-27].
↑ B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012. ISBN 978-83-62940-34-9.
↑ ^a ^b ^c ^d Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 158. ISBN 0-333-73003-8.
↑ Abutilon Miller. [w:] Flora of North America [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-01-29].
↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-09-15].
↑ United States Department of Agriculture Agricultural Research Service: Family: Malvaceae Juss.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-19]. (ang.).
↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Abutilon. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-18]. (ang.).