Zachwap

Phagnalon rupestre

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

zachwap

Nazwa systematyczna

Phagnalon Cass.
Bull. Sci. Soc. Philom. Paris 1819: 174 (1819)^[3]

Typ nomenklatoryczny

P. saxatile (Linnaeus) Cassini^[4]

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Zachwap^[5] (Phagnalon Cass.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 35 gatunków^[3]. Zasięg rodzaju rozciąga się od Wysp Kanaryjskich poprzez północną Afrykę, południową Europę po Bliski Wschód i rejon Himalajów^[3]. W Europie rośnie 6 gatunków^[6]. W Polsce spotykany bywa tylko w uprawie zachwap grecki P. graecum^[5].

Morfologia

Pokrój: Niewielkie krzewy i drewniejące byliny zwykle gęsto, biało owłosione, przynajmniej na łodydze^[7] (liście rzadko owłosione)^[8].
Liście: Skrętoległe^[7], zwykle siedzące^[8], całobrzegie lub (częściej) ząbkowane^[7], często podwinięte^[8].
Kwiaty: Zebrane w koszyczki, tworzące się pojedynczo na szczytach pędów pojedynczo lub po kilka. Okrywa koszyczków dzwonkowata lub jajowata, z listków dachówkowato ułożonych w kilku szeregach, błoniastych na brzegu i wierzchołku. Dno koszyczka jest płaskie i nagie, pozbawione plewinek. Korony kwiatów są żółte^[7]^[8]. Kwiaty języczkowe, żeńskie, są nitkowato cienkie, z drobnymi 3–5 ząbkami na szczycie, podobnej długości jak słupek. Słupek na szczycie rozwidlony, z cienkimi, zaokrąglonymi na szczycie ramionami. Kwiaty rurkowate obupłciowe, zakończone 5 drobnymi łatkami^[7], prosto wzniesionymi^[8].
Owoce: Niełupki podługowate, mniej lub bardziej bocznie spłaszczone^[7], pokryte rzadkimi włoskami^[8]. Włoski puchu kielichowego nieliczne i szybko odpadające^[7], u nasady złączone, pierzaste^[8].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z plemienia Gnaphalieae w podrodzinie Asteroideae z rodziny astrowatych Asteraceae^[9].

Wykaz gatunków

Phagnalon abyssinicum Sch.Bip. ex Hochst.
Phagnalon acuminatum Boiss.
Phagnalon barbeyanum Asch. & Schweinf.
Phagnalon bicolor Ball
Phagnalon × burnatii Briq. & Cavill.
Phagnalon calycinum DC.
Phagnalon darvazicum Krasch.
Phagnalon garamantum Maire
Phagnalon graecum Boiss. & Heldr. – zachwap grecki
Phagnalon harazianum Deflers
Phagnalon × hybridum Albert
Phagnalon kotschyi Sch.Bip. ex Boiss.
Phagnalon lavranosii Qaiser & Lack
Phagnalon linifolium Post
Phagnalon melanoleucum Webb
Phagnalon murbeckii Faure
Phagnalon nitidum Fresen.
Phagnalon niveum Edgew.
Phagnalon persicum Boiss.
Phagnalon phagnaloides (A.Rich.) Cufod.
Phagnalon pomelii Faure
Phagnalon purpurascens Sch.Bip.
Phagnalon pycnophyllon Rech.f.
Phagnalon pygmaeum (Sieber) Greuter
Phagnalon quartinianum A.Rich.
Phagnalon rechingeri Lack & Qaiser
Phagnalon retecta Qaiser & Lack
Phagnalon rupestre (L.) DC.
Phagnalon saxatile (L.) Cass.
Phagnalon schweinfurthii Sch.Bip. ex Schweinf.
Phagnalon sinaicum Bornm. & Kneuck.
Phagnalon sordidum (L.) Rchb.
Phagnalon stenolepis Chiov.
Phagnalon telonense Jord. & Fourr.
Phagnalon umbelliforme DC.
Phagnalon woodii Qaiser & Lack
Phagnalon yerrimense Qaiser & Lack

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-12-16] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-12-16] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Phagnalon Cass.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-16].
↑ Phagnalon Cassini. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-12-16].
↑ ^a ^b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 139. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 703, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Peter Davis: Flora of Turkey, Volume 5. Edinburgh University Press, 2019, s. 78.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Yousheng Chen & Randall J. Bayer: Phagnalon Cassini. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-12-17].
↑ Phagnalon Cass.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-12-16].