Znaki diakrytyczne
Znaki diakrytyczne, diakrytyki (stgr. διακριτικός diakritikós „odróżniający”) – znaki graficzne używane w alfabetach i innych systemach pisma, umieszczane nad, pod literą, obok lub wewnątrz niej, zmieniające sposób odczytu tej litery i tworzące przez to nową literę. W alfabetach sylabowych mogą zmienić znaczenie całej sylaby.
W alfabecie polskim jest dziewięć liter tworzonych za pomocą znaków diakrytycznych (litery diakrytyzowane, litery diakrytyczne): ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż.
W obiegu potocznym jako „znaki diakrytyczne” określa się również litery diakrytyzowane, czyli tworzone poprzez dodanie znaków diakrytycznych[1].
W składzie komputerowym często do sprawdzania, czy dany font zawiera polskie litery diakrytyzowane, używa się zdania: „Zażółć gęślą jaźń”. Jest to najkrótsze znane zdanie, które zawiera wszystkie polskie litery diakrytyzowane; choć poprawne gramatycznie, nie przekazuje ono sensownej treści.
Rodzaje
Wyróżnić można takie znaki diakrytyczne, jak[2][3]:
- ◌́ – akut
- ◌̀ – grawis
- ◌̂ – cyrkumfleks
- ◌̌ – haczek
- ◌̋ – podwójny akut
- ◌̏ – podwójny grawis
- ◌̃ – tylda
- ◌̇ – kropka górna
- ◌̣ – kropka dolna
- ◌·◌ – kropka środkowa
- ◌̈ – diereza/umlaut
- ◌̆ – brewis
- ◌̑ – odwrócony brewis
- ◌̄ – makron
- ◌̊ – kółko
- ◌̛ – róg
- ◌̉ – hak
- ◌̦ – przecinek
- ◌̧ – cedylla
- ◌̨ – ogonek
- ◌̔ – dasja
- ◌̓ – psili
Przypisy
Zobacz kolekcję cytatów o znakach diakrytycznych w Wikicytatach |
- PWN: 4001932
- Britannica: topic/diacritic
- БРЭ: 1954362
- DSDE: accent_-_tegn