Związek Polskiej Młodzieży Demokratycznej

Ten artykuł od 2010-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Państwo

Polska

Siedziba

Warszawa

Data założenia

12 sierpnia 1927

Zakończenie działalności

1935

Status

niektywne

Powiązania

Związek Naprawy Rzeczypospolitej

brak współrzędnych

Multimedia w Wikimedia Commons

Związek Polskiej Młodzieży Demokratycznej (ZPMD) – lewicowo-piłsudczykowska organizacja młodzieżowa powstała 12 sierpnia 1927 w Warszawie z połączenia Organizacji Młodzieży Narodowej, Akademickiego Związku Młodzieży Postępowej i Koła Akademickiego Polskiej Organizacji Wolności. 6 listopada tego samego roku do ZPMD przystąpiła Polska Organizacja Akademicka Młodzieży Niezależnej „Kuźnica” i Akademicki Oddział Związku Naprawy Rzeczypospolitej. Zaś w grudniu dołączyły: krakowska Organizacja Młodzieży Radykalnej i Wydział Młodzieży Partii Pracy.

ZPMD liczył kilkanaście tysięcy członków. Związek nie utożsamiał swojej działalności z partiami czy ruchami politycznymi typu lewicowego lub prawicowego, choć faktycznie związany był ze Związkiem Naprawy Rzeczypospolitej. ZPMD miał być „zarzewiem ruchu postępowego”, którego celem była przebudowa polskiej rzeczywistości w kierunku sprawiedliwości społecznej i nieliberalnej demokracji. ZPMD propagował kult J. Piłsudskiego, zwalczał czynnie nacjonalizm i głosił radykalny antyklerykalizm. Od 1931 roku istniał w ZPMD silny nurt syndykalistyczny. Od 1933 r. dochodziło do licznych starć ulicznych pomiędzy członkami ZPMD i Młodzieży Wszechpolskiej. W 1933 roku okręg warszawski ZPMD założył spółdzielnię „Grupa Techniczna”, w której znalazło zatrudnienie 500 osób. Spółdzielnia przetrwała rozłam w organizacji i prowadziła również działalność podczas wojny. Od 1934 r. ZPMD współpracował ze Związkiem Związków Zawodowych (ZZZ). W maju 1934 r. ZPMD powołał Akademicki Związek Młodzieży Wiejskiej, który łączył idee agraryzmu z syndykalizmem.

W 1935 r. doszło do rozłamu w ZPMD. Część działaczy z Warszawy, Krakowa, Wilna i Lwowa opowiedziała się przeciw prorządowemu kierownictwu Związku. Utworzyli nową organizację pod nazwą ZPMD-Lewica. Pierwszy Zjazd ZPMD-L w czerwcu 1936 roku zmienił nazwę na Stowarzyszenie Młodzieży Syndykalistycznej (SMS). W roku 1937 młodzi syndykaliści siłą starali się przerywać antysemickie blokady Młodzieży Wszechpolskiej organizowane wokół Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W tym samym roku SMS nawiązał współpracę ze szwedzkim związkiem anarchosyndykalistycznym Sveriges Arbetares Centralorganisation (SAC). Władze państwowe i uczelniane odmówiły legalizacji SMS. W związku z tym SMS przystąpił do Robotniczego Instytutu Oświaty i Kultury imienia S. Żeromskiego jako Wydział Młodzieży, autonomiczny w stosunku do całości organizacji.

Prawe skrzydło ZPMD połączyło się w grudniu 1938 roku z sanacyjnym Legionem Młodych tworząc Legion Młodzieży Polskiej, którego przewodniczącym został ostatni komendant główny Legionu Młodych Józef Michał Mrozowicki.

ZPMD wydawał liczne czasopisma: „Brzask”, „Życie Akademickie” (Warszawa); „Życie Uniwersyteckie” (Poznań); „Zarzewie”, „Zarzewie Nowe” (Kraków); „Smuga” (Wilno); „Trybuna” (Lublin).

Członkowie

Z tym tematem związana jest kategoria: Członkowie Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej.

Bibliografia

Jarosław Tomasiewicz: „Faszyzm lewicy” czy „ludowy patriotyzm”? Tendencje antyliberalne i nacjonalistyczne w polskiej lewicowej myśli politycznej lat trzydziestych. Warszawa 2020. ISBN 978-83-8196-103-5
Maciej Drabiński, W nurcie sorelowskich inspiracji. Studencki ruch syndykalistyczny (ZPMD, ZPMD-lewica i SMS). Działalność i myśl polityczna, [referat wygłoszony podczas Interdyscyplinarnego Kongresu Naukowego „Studenci polscy w XIX i XX wieku. Historia, kultura, język”, Warszawa, 23 listopada 2013 r.].