Pemberontakan Brunei

Pemberontakan Brunei
Sebahagian daripada Konfrontasi Indonesia-Malaysia 1962-1966
Tarikh 8 Disember–17 Disember 1962; 61 tahun yang lalu (1962-12-17) Lokasi Brunei Keputusan Kemenangan muktamad British Komanwel
Pihak yang terlibat
Britain Malaysia Brunei	Negara Kesatuan Kalimantan Utara (Parti Rakyat Brunei) Indonesia
Komandan dan pemimpin
Nigel Poett Omar Ali Saifuddien III Tunku Abdul Rahman	A. M. Azahari Yassin Affandi Soekarno
Kekuatan
2,000 - 6,000	4,000
Kerugian dan korban
6 maut, jumlah kematian orang awam tidak diketahui	40 maut (3,400 ditangkap/diampunkan)

Sebahagian daripada siri tentang
Sejarah Malaysia
Prasejarah Malaysia Prasejarah Malaysia 100–kurun-6
Kerajaan awal Chih Tu kurun-2–7 Gangga Negara kurun-1–11 Langkasuka kurun-1–15 Pan Pan kurun-3–5 Kedah Tua kurun-4–12 Pahang Tua kurun-5–15 Melayu Jambi kurun-6 Kota Gelanggi kurun-7–9 Srivijaya 650-1377 Majapahit 1293-1500
Kemunculan Kesultanan Islam Kesultanan Kedah 1136–sekarang Sultan Kelantan 1267-sekarang Kesultanan Brunei 1363–sekarang Kesultanan Melaka 1402–1511 Kesultanan Sulu 1450–1899 Kesultanan Pahang 1470-sekarang Kesultanan Perak 1528–sekarang Kesultanan Terengganu 1725-sekarang Kesultanan Selangor 1743-sekarang Negeri Sembilan 1773-sekarang Kerajaan Perlis 1843-sekarang
Era Penjajahan Barat Serangan Portugis 1511–1641 Melaka Belanda 1641–1825 Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 Perjanjian Burney 1826 Negeri-Negeri Selat 1826-1946 Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu 1826 -1946 Tanah Melayu British 1826-1957 Raja Putih Sarawak 1841-1946 Perang Kelang 1867-1874 Perjanjian Pangkor 1874 Negeri-negeri Melayu Bersekutu 1895-1946 Perjanjian Inggeris-Siam 1909 Pertempuran Pulau Pinang 1914
Perang Dunia Kedua Perang Tanah Melayu 1941-1942 Penjajahan Jepun di Tanah Melayu 1941-1945 Pendudukan Jepun 1941-1945 Pertempuran Muar 1942 Tragedi Parit Sulong 1942 Pertempuran Singapura 1942 Pembunuhan beramai-ramai Sook Ching 1942 Syburi 1942-1945 Pemberontakan Jesselton 1943-1944 Kawat Kematian Sandakan 1943-1945
Peralihan Malaysia Pentadbiran Tentera British di Tanah Melayu 1945-1946 Tanah Jajahan Mahkota British Borneo Utara/Sarawak 1946-1963 Malayan Union 1946-1948 Persekutuan Tanah Melayu 1948-1963 Darurat Tanah Melayu 1948-1960 Rundingan Baling 1955 Kemerdekaan Tanah Melayu 1957 Pemberontakan Komunis di Sarawak 1962-1990 Konfrontasi 1962-1966 Pemberontakan Brunei 1962-1966 Pembentukan Malaysia 1963 Singapura dalam Malaysia 1963-1965 Pemisahan Singapura 1965 Deklarasi ASEAN 1967 Pemberontakan Komunis 1968-1989 Peristiwa 13 Mei 1969 MAGERAN 1969-1971 Pembentukan Rukun Negara 1970 Dasar Ekonomi Baru 1971-1990 Rundingan Damai Haadyai 1989
Malaysia Moden Krisis Perlembagaan Malaysia 1987-1988 Dasar Pembangunan Nasional 1990-2000 Wawasan 2020 1991-2020 Gagasan 1Malaysia 2009-2018 Wawasan Kemakmuran Bersama 2030 2019-2020 Kemelut politik 2020-2022 Proklamasi Darurat 2021 Gagasan Keluarga Malaysia 2021-2023 Gelombang Hijau 2022-kini Dasar Malaysia Madani 2023-sekarang
Parti Politik dan Pertubuhan UMNO 1946-sekarang MIC 1946-sekarang MCA 1949-sekarang Parti Islam Se-Malaysia 1951-sekarang Parti Perikatan 1952-1973 Parti Tindakan Demokratik 1965-sekarang Barisan Nasional 1973-sekarang Parti Bersatu Sabah 1985-sekarang Pertubuhan BERSIH 2006-sekarang Pakatan Rakyat 2008-2015 Pertubuhan Hindraf 2009-2019 Pakatan Harapan 2015-sekarang Parti Pribumi Bersatu Malaysia 2016-sekarang Muafakat Nasional 2019-2022 Gabungan Parti Sarawak 2019-sekarang Parti Perikatan Nasional 2020-sekarang Parti Pejuang Tanah Air 2020-sekarang Ikatan Demokratik Malaysia 2020-sekarang
Peristiwa Hartal Tanah Melayu 1947 1947 Gerakan Anti-Penyerahan Sarawak 1946-1950 Peristiwa Bukit Kepong 1950 Rusuhan kaum 1964 1964 Krisis Perlembagaan Sarawak 1966 Rusuhan Pulau Pinang 1967 Pertikaian Pulau Ligitan dan Sipadan 1969-2002 Kebangkitan mahasiswa Malaysia 1971-1975 1971-1975 Krisis tebusan Bangunan AIA 1975 1975 Peletupan Tugu Negara 1975 Kebakaran Kompleks Campbell 1976 Tragedi Double Six 1976 Tragedi Penerbangan MH653 1977 Darurat Kelantan 1977-1978 Dawn Raid 1981 Serangan hendap Lahad Datu 1985 1985 Peristiwa Memali 1985 Rusuhan Senyap Sabah 1986 Operasi Lalang 1987 Urusan Mahkamah Ming 1987 1987 Tragedi Terminal Feri Sultan Abdul Halim 1988 Kebakaran Madrasah Taufiqiah Al-Khairiah 1989 Tragedi letupan kilang mercun Bright Sparklers 1991 Pindaan Perlembagaan Malaysia 1993 1993 Tragedi Highland Towers 1993 Ribut Tropika Greg 1996 Krisis Kewangan Asia 1997-1998 Sukan Komanwel 1998 1998 Gerakan Reformasi Malaysia 1998-sekarang Wabak virus Nipah di Malaysia 1998-1999 Al-Ma'unah 2000 Peristiwa Kampung Medan 2001 Tsunami Malaysia 2004 2004 Pembunuhan Altantuya Shaariibuu 2006 Perhimpunan Bersih 2007 2007 Perhimpunan Hindraf 2007 2007 Gelombang Politik 2008 2008 Himpunan Anti-ISA 2009 Pandemik H1N1 di Malaysia 2009-2010 Perhimpunan Bersih 2011 2011 Perhimpunan Bersih 2012 2012 Himpunan Kebangkitan Rakyat 2013 2013 Pencerobohan Lahad Datu 2013 Himpunan Black Out 2013 2013 Langkah Kajang 2014 Tragedi Penerbangan MH370 2014 Tragedi Penerbangan MH17 2014 Banjir 2014-15 2014-2015 Skandal 1Malaysia Development Berhad 2015-sekarang Perhimpunan Bersih 2015 2015 Gempa bumi Sabah 2015 2015 Deklarasi Rakyat 2016 Serangan bom tangan Movida Bar 2016 Perhimpunan Bersih 2016 2016 Pembunuhan Kim Jong-nam 2017 Kebakaran Pusat Tahfiz Darul Quran Ittifaqiyah 2017 PRU-14 - Peralihan kerajaan 2018 Protes terhadap ICERD di Malaysia 2018 Rusuhan Kuil Sri Maha Mariamman 2018 Perhimpunan Anti-ICERD 2018 Pandemik COVID-19 di Malaysia 2020-kini Perintah Kawalan Pergerakan Malaysia 2020-2021 Program Imunisasi COVID-19 Kebangsaan 2021-2022 Kemalangan LRT Kelana Jaya 2021 2021 Hartal Doktor Kontrak 2021 Banjir 2021-22 2021-2022 Tanah runtuh Batang Kali 2022 2022 Tragedi pesawat Elmina 2023
Mengikut topik Darurat Ekonomi Komunikasi Tentera
Portal Malaysia
l b s

Pemberontakan Brunei adalah satu kejadian yang bermula pada 8 Disember 1962. Para pemberontak mula menyelaras serangan ke atas bandar minyak di Seria (mensasarkan kemudahan minyak milik Royal Dutch Shell), stesen polis dan kemudahan kerajaan di sekitar kawasan ini. Pemberontak ini menentang Sultan, kerajaan baginda dan rakyat setia. Kejadian ini dianggap sebagai tahap pertama dalam Konfrontasi Indonesia-Malaysia.

Latar belakang

Bahagian utara pulau Borneo terdiri daripada tiga buah wilayah Britain: iaitu Sarawak dan Borneo Utara (dinamakan semula sebagai Sabah) dan Kesultanan Brunei. Brunei menjadi negeri di bawah perlindungan Britain pada tahun 1888, dengan keluasan kira-kira 2,226 batu persegi (5,800 km²) dan kira-kira 85,000 penduduk, sedikit lebih dari separuh adalah kaum Melayu, satu suku Cina dan selebihnya adalah Dayak. Minyak telah ditemui pada tahun 1929 berdekatan Seria dan konsesi yang diberikan kepada Shell Petroleum Company memberi pendapatan besar kepada Kesultanan Brunei. Ibu negara yang dikenali sebagai Bandar Brunei pada waktu itu, terletak di tebing sungai kira-kira 10 batu (20 km) dari pantai.

Pada tahun 1959, Sultan Omar Ali Saifuddin III, mewujudkan sebuah parlimen dengan separuh anggotanya dilantik manakala separuh lagi akan dipilih melalui pilihanraya. Pilihanraya telah diadakan pada bulan September 1962 dan kesemua kerusi yang ditanding telah dimenangi oleh Parti Rakyat Brunei.

Antara tahun 1959 dan 1962, Britain, Persekutuan Tanah Melayu, Singapura, Sabah dan Sarawak telah terlibat dalam satu rundingan bagi menubuhkan sebuah Persekutuan Malaysia baru. Walau bagaimanapun, Filipina dan Indonesia telah menentang sebarang gerakan untuk menyatukan Borneo Utara dan Sarawak dengan persekutuan baru. Sokongan ini diberikan ekoran terdapat bukti-bukti kuat akan sentimen anti-persekutuan yang meluas di Sarawak dan Brunei sendiri. Parti Rakyat Brunei menyokong untuk menyertai Malaysia dengan syarat sebagai satu entiti bersatu dari wilayah utara Borneo (jumlah penduduk kira-kira 1.5 juta orang, separuh darinya adalah Dayak) dengan sultan mereka sendiri, dan oleh itu cukup kuat untuk menentang penguasaan oleh Tanah Melayu atau Singapura, para pentadbir Melayu atau pedagang Cina.^[1] Penentangan penduduk setempat dan sentimen penentangan ke atas rancangan Persekutuan Malaysia sering kali diberi gambaran salah oleh catatan sejarah berkenaan Pemberontakan Brunei dan Konfrontasi Indonesia-Malaysia selepasnya. Hakikatnya, parti politik di Sarawak telah menjangka kemerdekaan mereka sendiri seperti yang dijanjikan oleh (tetapi kemudian dibatalkan) oleh Rajah Putih terakhir di Sarawak, Charles Vyner Brooke, pada tahun 1941.

Cadangan Kalimantan Utara telah dilihat sebagai satu bentuk pilihan selepas penjajahan oleh para penentang setempat untuk menentang rancangan Persekutuan Malaysia. Tentangan di seluruh wilayah Borneo adalah di sebabkan faktor-faktor ekonomi, politik, dan perbezaan budaya di antara negeri-negeri Borneo dan Semenanjung Tanah Melayu, dan ketidaksediaan untuk dikuasai oleh politik dari semenanjung.

Walau bagaimanapun, sebelum kejayaan pemilihan Parti Rakyat Brunei, sebuah sayap ketenteraan akhirnya dibentuk, dikenali sebagai Tentera Kebangsaan Kalimantan Utara, yang mana melihat diri mereka sebagai sebuah parti pembebasan anti penjajah. Pemimpinnya yang berumur 34 tahun, A.M. Azahari pernah tinggal di Indonesia dan memiliki kaitan dengan agen perisikan Indonesia. Beliau telah menrekrut beberapa pegawai yang telah dilatih dalam peperangan bawah tanah di Indonesia. Menjelang akhir tahun 1962, mereka mungkin dianggotai kira-kira 4,000 anggota, beberapa senjata moden dan kira-kira 1,000 pucuk senapang patah.^[1]

Nota

Rujukan

Rencana pertempuran ini ialah rencana tunas. Anda boleh membantu Wikipedia dengan mengembangkannya.

• l
• b
• s

Rencana berkaitan Brunei ini ialah rencana tunas. Anda boleh membantu Wikipedia dengan mengembangkannya.

• l
• b
• s