Łazarz (Baranowicz)
Łuka Baranowicz | |||
Arcybiskup czernihowski | |||
Łazarz Baranowicz | |||
Data urodzenia | 1617 | ||
---|---|---|---|
Data śmierci | 1693 | ||
Arcybiskup czernihowski | |||
Okres sprawowania | 1657–1693 | ||
Wyznanie | prawosławne | ||
Kościół | |||
Inkardynacja | Eparchia czernihowska | ||
Śluby zakonne | lata 40. XVII wieku | ||
Diakonat | lata 40. XVII wieku | ||
Prezbiterat | lata 40. XVII wieku | ||
Chirotonia biskupia | 8 marca 1657 | ||
|
Data konsekracji | 8 marca 1657 |
---|---|
Miejscowość | Jassy |
Konsekrator | Gedeon |
Łazarz, imię świeckie Łuka Baranowicz (ur. 1617, zm. 24 sierpnia?/3 września 1693) – ruski poeta, pisarz, w epoce baroku szerzący konceptyzm (idea – conceptus – imago – ars – opus), duchowny prawosławny. Gorliwy obrońca swego Kościoła przeciwko dążeniom jezuitów. Nazwany „filarem swego kościoła”.
Rodzina
Rodzina Baranowiczów pochodziła z Litwy (z Jełowego herbu Syrokomla lub Junosza). Przypuszczalnie pochodził z Wilna. Nosił świeckie imię Łuka.
Działalność
Początkowo kształcił się w klasztorze bractwa kijowskiego. Uczył się języków: greckiego, łacińskiego, polskiego i cerkiewnosłowiańskiego. W wieku 30 lat udał się na dalsze kształcenie. Wysłany przez metropolitę Piotra Mohyłę z Kolegium Kijowsko-Mohylańskiego na studia m.in. do jezuickich uczelni Wilna i Kalisza. Na początku lat 40. wykładał gramatykę, poetykę i retorykę w Kolegium Kijowsko-Mohylańskim. Od 1650, a formalnie od 1657, był rektorem tej uczelni. Równocześnie w latach 1652–1657 kierował jako przełożony monasterem św. Cyryla w Kijowie[1].
Wyświęcony na biskupa 8 marca 1657 w Jassach przez Gedeona, metropolitę suczawskiego. Utrzymywał stałe układy z hetmanami Ukrainy, który brali swą inwestyturę z Rosji. W 1667 wezwany był na sobór, który złożył z urzędu patriarchę Nikona. Występował przeciwko Doroszeńce, popierając Brzuchowieckiego, Mnohohrysznego i Skoropadskiego.
W 1657 został biskupem, następnie arcybiskupem czernihowskim, piastował ten urząd aż do śmierci.
Przez pewien okres był administratorem kijowskiej metropolii prawosławnej. W 1674 założył drukarnię w Nowogrodzie Siewierskim, którą z czasem przeniósł do Czernihowa, gdzie za jego zgodą wydrukowano 50 książek w różnych językach.
Twórczość
Znany jest jako autor dużej liczby kazań w języku cerkiewnosłowiańskim, w tym monumentalnych zbiorów: Miecz duchowny (1666), Truby słowes propowidnych (Tруби словес проповідних, 1674). W języku polskim napisał ponad 10 polemicznych utworów i zbiorów wierszy, m.in. Żywoty świętych (Kijów 1670), Lutnia Apollinowa (1671), Księga śmierci (1676), Księga rodzaju (1676), Filar wiary (1678), W wieniec Bożej Matki (1680), Caryca nieba i ziemi (1683). Tworzył w językach polskim, łacińskim i cerkiewnosłowiańskim.
Dzieła
- Żywoty Świętych (Kijów 1670)
- Lutnia Apollinowa każdej sprawie gotowa (1671)
- Rozmowy o wierze i życiu świętych
- Księgi rodzaju
- Księga śmierci
- O przygodach życia ludzkiego
- Nowa miara starej wiary na wymierzenie władzy św. Piotra i papieżów rzymskich i pochodzenie Ducha Św. od Ojca (1675)
- Noty pięć ran Chrystusowych (Czernichów 1680)
- Wieniec Bożej Matki, świętych ojców kwiatki, Najświętszej Panny sertum ex floribus SS. Partum deckertum (Czernichów 1680)
Uczniowie i następcy
Do uczniów arcybiskupa należeli Joannicjusz Galatowski[2], Symeon Połocki i Innocenty (Kulczycki) – pierwszy biskup prawosławny w Irkucku, zaliczony do grona świętych rosyjskiej Cerkwi prawosławnej, obecnie patron Syberii. Będąc w podeszłym wieku, Łazarz Baranowicz wybrał swego pomocnika i następcę w osobie Teodozjusza (Połonickiego-Uglickiego).
Biografię Łazarza Baranowicza napisał Stradomski w Dzienniczku misterium osiecenia narodowego za lipiec i sierpień 1852.
Literatura
- Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana Saturnina Sikorskiego (1892–1914), tom 6, s. 946.
- Encyklopedia Powszechna Orgelbranda (1862–1869), tom 2, s. 860–861.
- Енциклопедія українознавства, Lwów 1993, t. 1, s. 91
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Dzieła Łazarza Baranowicza w bibliotece Polona
- p
- d
- e
|
- p
- d
- e
Podporządkowani Patriarchatowi Konstantynopolitańskiemu |
|
---|---|
Rezydujący w Czehryniu, nieuznani przez lewobrzeżną starszyznę kozacką |
|
Piastujący urząd metropolity w Kijowie i na lewobrzeżnej Ukrainie |
|
Podporządkowani bezpośrednio Patriarchatowi Moskiewskiemu |
|
W jurysdykcji Patriarchatu Moskiewskiego, w Egzarchacie Ukraińskim |
|
W jurysdykcji Patriarchatu Moskiewskiego, w Ukraińskim Kościele Prawosławnym Patriarchatu Moskiewskiego |
|
Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego |
|
W jurysdykcji Kościoła Prawosławnego Ukrainy |
|
- БРЭ: 2131538