21 Dywizja Piechoty Obrony Krajowej

Ten artykuł dotyczy austro-węgierskiej 21 Dywizji Piechoty Obrony Krajowej. Zobacz też: inne dywizje piechoty noszące numer „21”.
21 Dywizja Piechoty Obrony Krajowej
21. Landwehr-Infanterietruppendivision
Historia
Państwo

 Austro-Węgry

Sformowanie

1900

Rozformowanie

1917

Tradycje
Rodowód

Brygada Piechoty Obrony Krajowej w Pradze

Kontynuacja

21 Dywizja Strzelców

Dowódcy
Pierwszy

FML Anton Gartner von Romansbrück

Ostatni

FML Anton Klein

Działania zbrojne
I wojna światowa
Organizacja
Dyslokacja

Praga

Rodzaj sił zbrojnych

c. i k. Obrona Krajowa

Rodzaj wojsk

piechota

Podległość

Komenda Obrony Krajowej w Pradze

21 Dywizja Piechoty Obrony Krajowej (21. LITD.) – dywizja piechoty cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej.

Historia dywizji

1 maja 1889 roku na terytorium 8 Korpusu z połączenia jedenastu samodzielnych batalionów Obrony Krajowej zostały sformowane trzy pułki:

Równocześnie w Komendzie Obrony Krajowej w Pradze, będącej częścią Komendy 8 Korpusu, nazwa stanowiska generała przydzielonego dla spraw Obrony Krajowej została zmieniona na „brygadier Obrony Krajowej” (niem. Landwehr-Brigadier). Obowiązki generała przydzielonego, a następnie brygadiera pełnił GM Alois von Hauptmann[2]. 1 maja 1891 roku generał Hauptmann został przeniesiony w stan spoczynku, a stanowisko brygadiera objął GM Joseph Netuschill[3]. Po trzech latach został przeniesiony na stanowisko komendanta 54 Brygady Piechoty w Lewoczy.

W 1894 roku została utworzona Komenda Brygady Piechoty Obrony Krajowej w Pradze (niem. Landwehr-Infanterie-Brigade-Commando in Prag), a w Komendzie Obrony Krajowej w Pradze stanowisko dywizjoniera Obrony Krajowej (niem. Landwehr-Divisionär), na które wyznaczony został FML Franz Lehmann, dotychczasowy komendant 69 Brygady Piechoty w Carlsburgu. Komendantowi brygady podlegały:

1 października 1899 roku na terytorium 8 Korpusu zostały utworzone kolejne dwa pułki (nr 28 i 29) oraz nowa komenda brygady Obrony Krajowej z siedzibą w Pilźnie.

Komendantowi Brygady Piechoty Obrony Krajowej w Pradze podporządkowano:

natomiast komendantowi Brygady Piechoty Obrony Krajowej w Pilźnie:

W 1900 roku została utworzona Komenda Dywizji Obrony Krajowej w Pradze (niem. Landwehr-Truppen-Divisions-Commando zu Prag). Komenda dywizji była podporządkowana Komendzie Obrony Krajowej w Pradze. Komendantowi dywizji podlegały obie brygady piechoty w dotychczasowym składzie[6].

W 1901 roku przemianowano:

  • dywizję na 21 Dywizję Obrony Krajowej,
  • brygadę Pilźnie na 41 Brygadę Piechoty Obrony Krajowej,
  • brygadę w Pradze na 42 Brygadę Piechoty Obrony Krajowej[7].

W 1905 roku dywizja została przemianowana na 21 Dywizję Piechoty Obrony Krajowej[8][9].

W styczniu 1907 roku w Pradze została zorganizowana Bateria Armat Nr 1/8 (niem. Kanonenbatterie Nr. 1/8) pod komendą kpt. Adalberta Knötgena. Numer pododdziału wskazywał, że była to pierwsza bateria na terytorium 8 Korpusu. Bateria nie była formacją ewidencyjną. Bateria została podporządkowana komendantowi dywizji[10].

W tym samym roku zmieniono podporządkowanie pułków w obu brygadach. Komendantowi 41 Brygady Piechoty Obrony Krajowej w Pilźnie podporządkowano pułki nr 6 i 7, natomiast komendantowi 42 Brygady Piechoty Obrony Krajowej w Pradze podporządkowano pułki nr 8, 28 i 29[11].

W styczniu 1908 roku została zorganizowana Bateria Armat Nr 2/8. 1 stycznia 1909 roku w Pradze na bazie obu baterii został utworzony Dywizjon Haubic Polowych Nr 21 (niem. Landwehr-Feldhaubitzdivision Nr. 21) pod komendą mjr. Franza Spura[12] (podpułkownik ze starszeństwem od 1 listopada 1911 roku). Jesienią 1913 roku obowiązki komendanta dywizjonu powierzono kpt. Karlowi Jurke[13].

1 października 1913 roku w Pradze został sformowany Dywizjon Armat Polowych Nr 21 pod komendą ppłk. Franza Spura[14].

Organizacja pokojowa dywizji w 1914 roku
Organizacja wojenna i obsada personalna 1 maja 1915 roku
  • 41 Brygada Piechoty OK (41. LIBrig.) – GM Keki
  • 42 Brygada Piechoty OK (42. LIBrig.) – płk Hansmann
  • 21 Brygada Artylerii Polowej (21. FABrig.) – płk Vollgruber

W 1917 roku została przemianowana na 21 Dywizję Strzelców (21. SchD.), a wchodzące w jej skład pułki piechoty OK na pułki strzelców.

Obsada personalna

Komendanci dywizji
  • FML Franz Lehmann (1894 – 1 V 1897 → stan spoczynku)
  • FML Anton Johann Gartner von Romansbrück (1897 – 1901 → komendant 19 Dywizji Piechoty)
  • FML Ambros von Mras (1901 – †6 VI 1902)
  • FML Friedrich Petrini von Monteferri (1902 – 1 V 1904 → stan spoczynku)
  • FML Heinrich von Radanovich (Radanowicz-Harttmann) (1904 – 1909 → stan spoczynku z dniem 1 III 1910 w stopniu tytularnego generała piechoty)
  • FML Oskar August Zednik von Zeldegg (1909 – 1 VII 1913 → stan spoczynku)
  • FML Artur Friedrich Wolfgang von Przyborski (1913 – 1 I 1915 → stan spoczynku)
  • GM Alois Podhajsky (I 1915 – VII 1917)
  • GM Karl Haas (VIII – IX 1917)
  • GM Alois Podhajsky (X 1917 – V 1918)
  • FML Anton Klein (VI – XI 1918)
Szefowie sztabu
  • mjr SG Robert Chlebowsky (1900[16] – 1901 → komendant 1. batalionu Pułku Strzelców Krajowych Innsbruk Nr I)
  • ppłk SG Emil Reinold (1901 – 1902 → komendant 1. batalionu Pułku Piechoty Obrony Krajowej Pisek Nr 28)
  • kpt. / mjr SG Wilhelm Bańkowski (1902 – 1905 → wykładowca na Kursie oficerów sztabowych Obrony Krajowej w Wiedniu)
  • kpt. / mjr SG Paul Loefen (1905 – 1907 → szef Oddziału Wojskowego w Grupie Obrony Krajowej Komendy 9 Korpusu)
  • mjr SG Amadeo Johann Bernhard Spitzmüller von Tonalwehr (1907 – 1909 → wykładowca na Kursie informacyjnym dla kapitanów [rotmistrzów] broni w Wiedniu)
  • ppłk SG Paul Loefen (1909 – 1910 → komendant 1. batalionu Czeskiego Pułku Piechoty Nr 35)
  • mjr / ppłk SG Josef von Hilti (1910 – 1914)
Friedrich von Georgi
Komendanci 41 Brygady Piechoty Obrony Krajowej Pilzno
  • GM Franz Schmitzhausen von Bruckherr und Donau (1899 – 1 V 1902 → stan spoczynku)
  • płk Joseph von Schildenfeld (1902 – 1 IX 1904 → stan spoczynku)
  • GM Otto Meixner von Zweienstamm (1904 – 1907 → szef Sekcji w c.k. Ministerstwie Obrony Kraju)
  • płk SG / GM Artur Winkler (1907 – 1911 → komendant 22 Dywizji Piechoty Obrony Krajowej)
  • GM Othmar Karl Panesch von Hohenstegen (1911 – IX 1914 → komendant Grupy Etapowej Srem [Syrmia])
Komendanci 42 Brygady Piechoty Obrony Krajowej Praga
  • GM Theodor Haas von Kattenburg (1894 – 1 XII 1896 → stan spoczynku)
  • płk / GM Ambros von Mras (1896 – 1901 → komendant dywizji)
  • GM Emil Versbach von Hadamar (1901 – 1 V 1902 → stan spoczynku)
  • płk Franciszek Michniowski (IV 1902 – 1 II 1903 → stan spoczynku w stopniu tytularnego GM)
  • GM Friedrich Robert von Georgi (1903 – 1906 → szef Sekcji w c.k. Ministerstwie Obrony Kraju)
  • GM Simeon Addobatti (1906 – 1 XI 1909 → stan spoczynku)
  • GM Albert Georg Schmidt von Georgenegg (1909 – 1912 → komendant 43 Dywizji Piechoty Obrony Krajowej)
  • GM Eduard Baar von Baarenfels (1912 – 1 VII 1914 → stan spoczynku)

Przypisy

  1. ↑ Rocznik oficerski c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1890 ↓, s. 114.
  2. ↑ Rocznik oficerski c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1890 ↓, s. 17.
  3. ↑ Rocznik oficerski c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1892 ↓, s. 19.
  4. ↑ Rocznik oficerski c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1895 ↓, s. 29–30.
  5. ↑ Rocznik oficerski c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1900 ↓.
  6. ↑ Rocznik oficerski c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1901 ↓, s. 48–49.
  7. ↑ Rocznik oficerski c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1902 ↓, s. 45.
  8. ↑ Rocznik oficerski c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1906 ↓, s. 57.
  9. ↑ Rydel 2001 ↓, s. 47.
  10. ↑ Rocznik oficerski c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1908 ↓, s. 55, 402.
  11. ↑ Rocznik oficerski c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1908 ↓, s. 55.
  12. ↑ Rocznik oficerski c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1909 ↓, s. 57, 429.
  13. ↑ Rocznik oficerski c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1914 ↓, s. 377.
  14. ↑ Rocznik oficerski c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1914 ↓, s. 369.
  15. ↑ Rocznik oficerski c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1914 ↓, s. 53.
  16. ↑ Rocznik oficerski c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1901 ↓, s. 48.

Bibliografia

  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1890. Wiedeń: luty 1890.
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1892. Wiedeń: luty 1892.
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1895. Wiedeń: luty 1895.
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1900. Wiedeń: styczeń 1900.
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1901. Wiedeń: styczeń 1901.
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1906. Wiedeń: styczeń 1906.
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1908. Wiedeń: styczeń 1908.
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1909. Wiedeń: styczeń 1909.
  • Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrat Vertretenen Königreiche une Länder für 1914. Wiedeń: styczeń 1914.
  • Tomasz Nowakowski „Armia Austro-Węgierska 1908-1918”, Warszawa: „Feniks” 1992, ISBN 83-900217-4-9.
  • Jan Rydel: W służbie cesarza i króla: generałowie i admirałowie narodowości polskiej w siłach zbrojnych Austro-Węgier w latach 1868–1918. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2001. ISBN 83-7188-235-1.
  • p
  • d
  • e
Piechota sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgier 1867-1918
Dywizje piechoty
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9
  • 10
  • 11
  • 12
  • 13 OK
  • 14
  • 15
  • 16
  • 17
  • 18
  • 19
  • 20 H
  • 21 OK
  • 22 OK
  • 23 H
  • 24
  • 25
  • 26 OK
  • 27
  • 28
  • 29
  • 30
  • 31
  • 32
  • 33
  • 34
  • 35
  • 36
  • 37 H
  • 38 H
  • 39 H
  • 40 H
  • 41 H
  • 42 H
  • 43 OK
  • 44 OK
  • 45 OK
  • 46 OK
  • 47
  • 48
  • 49
  • 50
  • 51 H
  • 52
  • 53
  • 54
  • 55
  • 56
  • 56 OK
  • 57
  • 58
  • 59
  • 60
  • 61
  • 62
  • 63
  • 64 H
  • 70 H
  • 71
  • 72
  • 73
  • 74 H
  • 81
  • 90
  • 91
  • 92
  • 93
  • 94
  • 95 PR
  • 106 PR
  • 155 H
Brygady piechoty
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 9
  • 10
  • 11
  • 12
  • 13
  • 14
  • 15
  • 16
  • 17
  • 18
  • 19
  • 20
  • 21
  • 22
  • 23
  • 24
  • 25 OK
  • 26 OK
  • 27
  • 28
  • 29
  • 30
  • 31
  • 32
  • 33
  • 34
  • 37
  • 38
  • 39 H
  • 40 H
  • 41 OK
  • 42 OK
  • 43 OK
  • 44 OK
  • 45 H
  • 46 H
  • 47
  • 48
  • 49
  • 50
  • 51 OK
  • 52 OK
  • 53
  • 54
  • 55
  • 56
  • 57
  • 58
  • 59
  • 60
  • 61
  • 62
  • 63
  • 64
  • 65
  • 66
  • 67
  • 68
  • 69
  • 70
  • 71
  • 72
  • 73 H
  • 74 H
  • 75 H
  • 76 H
  • 77 H
  • 78 H
  • 79 H
  • 80 H
  • 81 H
  • 82 H
  • 83 H
  • 84 H
  • 85 OK
  • 86 OK
  • 87 OK
  • 88 OK
  • 89 OK
  • 90 OK
  • 91 OK
  • 92 OK
  • 94
  • 96
  • 97
  • 98
  • 121
  • 122
Brygady górskie
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9
  • 10
  • 11
  • 12
  • 13
  • 14
Pułki cesarskiej i królewskiej Armii
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9
  • 10
  • 11
  • 12
  • 13
  • 14
  • 15
  • 16
  • 17
  • 18
  • 19
  • 20
  • 21
  • 22
  • 23
  • 24
  • 25
  • 26
  • 27
  • 28
  • 29
  • 30
  • 31
  • 32
  • 33
  • 34
  • 35
  • 36
  • 37
  • 38
  • 39
  • 40
  • 41
  • 42
  • 43
  • 44
  • 45
  • 46
  • 47
  • 48
  • 49
  • 50
  • 51
  • 52
  • 53
  • 54
  • 55
  • 56
  • 57
  • 58
  • 59
  • 60
  • 61
  • 62
  • 63
  • 64
  • 65
  • 66
  • 67
  • 68
  • 69
  • 70
  • 71
  • 72
  • 73
  • 74
  • 75
  • 76
  • 77
  • 78
  • 79
  • 80
  • 81
  • 82
  • 83
  • 84
  • 85
  • 86
  • 87
  • 88
  • 89
  • 90
  • 91
  • 92
  • 93
  • 94
  • 95
  • 96
  • 97
  • 98
  • 99
  • 100
  • 101
  • 102
  • 103
  • 104
  • 105
  • 106
  • 107
  • 108
  • 109
  • 110
  • 111
  • 112
  • 113
  • 114
  • 115
  • 116
  • 117
  • 118
  • 119
  • 110
  • 121
  • 112
  • 123
  • 114
  • 125
  • 116
  • 127
  • 118
  • 129
  • 130
  • 131
  • 132
  • 133
  • 134
  • 135
  • 136
  • 137
  • 138
  • 139
Pułki piechoty bośniacko-hercegowińskiej
Pułki cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej
Pułki królewsko-węgierskiej Obrony Krajowej
Tyrolskie pułki strzelców cesarskich
Pułki strzelców krajowych
  • I
  • II
  • III
Bataliony strzelców polowych
  • 1
  • 2
  • 3
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9
  • 10
  • 11
  • 12
  • 13
  • 16
  • 17
  • 19
  • 20
  • 21
  • 22
  • 23
  • 24
  • 25
  • 28
  • 29
  • 30
  • 31
  • 32
Pułki piechoty Legionów Polskich
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7