Andriej Jeriomienko

Andriej Jeriomienko

ros. Андрей Иванович Ерёменко
ukr. Андрій Іванович Єрьоменко

marszałek Związku Radzieckiego
Pełne imię i nazwisko	Andriej Iwanowicz Jeriomienko
Data i miejsce urodzenia	14 października 1892 Markowka, gubernia charkowska, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	19 listopada 1970 Moskwa, ZSRR
Przebieg służby
Lata służby	1913–1917 (Armia Imperium Rosyjskiego) 1918–1970 (Armia Czerwona/Radziecka)
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Armia Czerwona Armia Radziecka
Stanowiska	dowódca Frontów: Zachodniego, Briańskiego, Południowo-Wschodniego, Stalingradzkiego, Południowego, Kalinińskiego, dowódca Samodzielnej Armii Nadmorskiej, dowódca Frontów: 2 Nadbałtyckiego, 4 Ukraińskiego
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna domowa w Rosji, II wojna światowa: bitwa pod Moskwą, bitwa stalingradzka
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Andriej Iwanowicz Jeriomienko (ros. Андрей Иванович Ерёменко, ukr. Єрьоменко Андрій Іванович; ur. 2 października^?/14 października 1892 we wsi Markowka, zm. 19 listopada 1970 w Moskwie) – radziecki dowódca wojskowy, marszałek Związku Radzieckiego (1955), deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 3., 4., 5., 6., 7. i 8. kadencji, Bohater Związku Radzieckiego (1944), Bohater Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej (1970). W wyniku nieprawidłowej transliteracji nazwiska, w historiografii polskiej występuje pod nazwiskiem Jeremienko.

Życiorys

Urodził się 14 października we wsi Markowka (gubernia charkowska) w rodzinie chłopskiej. Od 1913 w armii rosyjskiej jako poborowy, walczył w I wojnie światowej. W latach 1918–1920 organizator oddziału partyzanckiego w Donbasie, który wszedł w skład Armii Czerwonej. W czasie wojny domowej na stanowiskach dowódczych m.in. szef sztabu brygady 1 Armii Konnej. W 1925 ukończył kurs doskonalenia dowódców oraz w 1931 kurs w Wojskowej Akademii Politycznej.

W 1935 ukończył Akademię Wojskową im. Michaiła Frunzego, następnie był dowódcą 14 Dywizji Kawalerii, korpusu kozackiego i korpusu zmechanizowanego. W 1939 brał udział w radzieckiej agresji na Polskę jako dowódca korpusu kawalerii. Brał udział w walkach o Grodno.

Od 14 stycznia 1941 (rozkaz LKO nr 0145) do 19 czerwca 1941 był dowódcą 1 Armii na Dalekim Wschodzie^[1].

Po napaści Niemiec na ZSRR był dowódcą Frontu Zachodniego, zastępcą dowódcy i dowódcą Frontu Briańskiego (sierpień – październik 1941), od grudnia do lutego 1942 dowódcą 4 Armii Uderzeniowej, w okresie sierpień 1942 – luty 1943 dowódcą Frontu Południowo-Wschodniego, Frontu Stalingradzkiego i Frontu Południowego. W latach 1943–1945 pod jego dowództwem znalazły się kolejno: Front Kaliniński 9 kwietnia – listopad 1943, Samodzielna Armia Nadmorska (walcząca na Krymie luty – kwiecień 1944), 2 Front Nadbałtycki (kwiecień 1944 – luty 1945) i 4 Front Ukraiński (marzec – maj 1945). Uczestnik bitew: moskiewskiej i stalingradzkiej, walk pod Smoleńskiem, wyzwolenia Krymu, wybrzeża Bałtyku i Czechosłowacji. Był trzykrotnie ranny.

Po wojnie dowodził okręgami wojskowymi: Karpackim, Zachodniosyberyjskim i Północnokaukaskim. Od maja 1958 był w grupie inspektorów Ministerstwa Obrony ZSRR.

Deputowany do Rady Najwyższej ZSRR od 3. do 8. kadencji.

Pochowany pod murem kremlowskim na Placu Czerwonym w Moskwie.

Publikacje

• Andriej Jeriomienko – Uwagi i polemiki
• Andriej Jeriomienko – Na kierunku zachodnim
• Andriej Jeriomienko – Stalingrad
• Andriej Jeriomienko – W naczale wojny

Awanse

• gen. por. 04 czerwca 1940;
• gen. płk 11 września 1941;
• gen. armii 27 sierpnia 1943;
• marszałek Związku Radzieckiego 11 marca 1955.

Odznaczenia

• Medal „Złota Gwiazda” Bohatera Związku Radzieckiego (29 lipca 1944)
• Order Lenina – pięciokrotnie (1938, 1944, 1945, 1962, 1967)
• Order Rewolucji Październikowej (1968)
• Order Czerwonego Sztandaru – czterokrotnie (1926, 1941, 1944, 1949)
• Order Suworowa I klasy – trzykrotnie (1943, 1944, 1945)
• Order Kutuzowa I klasy (1943)
• Medal „Za rozwój dziewiczych ziem”
• Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej”
• Medal „Za obronę Moskwy”
• Medal „Za obronę Stalingradu”
• Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
• Złota Gwiazda Bohatera Republiki Czechosłowackiej (28 kwietnia 1970, CSSR)
• Order Klementa Gottwalda (CSSR)
• Czechosłowacki Wojskowy Order Lwa Białego „Za zwycięstwo” (Czechosłowacja)
• Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 (Czechosłowacja)
• Wielka Komandorska Legia Zasługi (USA)
• Order Krzyża Grunwaldu II klasy (24 czerwca 1946, Polska Ludowa)^[2]
• Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari (24 czerwca 1946, Polska Ludowa)^[2]
• Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk (Polska Ludowa)

Przypisy

Bibliografia

• BolesławB. Potyrała BolesławB., HieronimH. Szczegóła HieronimH., Czerwoni marszałkowie. Elita Armii Radzieckiej 1935–1991, Zielona Góra: Wyd. WSP im. Tadeusza Kotarbińskiego, 1997, ISBN 83-86832-23-1, OCLC 835148265 .brak strony (książka)
• BolesławB. Potyrała BolesławB., WładysławW. Szlufik WładysławW., Who is who? Trzygwiazdkowi generałowie i admirałowie radzieckich sił zbrojnych z lat 1940–1991, Częstochowa: WSP, 2001, ISBN 83-7098-662-5, OCLC 831020923 .brak strony (książka)
• Mała Encyklopedia Wojskowa, t. I, Wyd. MON, Warszawa 1967
• Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• (ros.) A. Abramow – U kremlowskoj stieny, Wyd. Izdatielstwo polityczeskoj litieratury, Moskwa 1978
• (ros.) W. Jegorszyn – Feldmarszałkowie i marszałkowie, Moskwa 2000
• (ros.) K. Zalesskij – Imperium Stalina. Biograficzny słownik encyklopedyczny, Moskwa 2000
• (ros.) Radziecka Encyklopedia Wojskowa, t. I, Moskwa
• (ros.) Wielka Encyklopedia Radziecka, t. 9, ss. 91-92, Moskwa 1969-1978
• (ros.) Wojskowy słownik encyklopedyczny, Moskwa 1986
• Андрей Иванович Ерёменко – Герои страны (ros.)
• Андрей Иванович Еременко – Проект ХРОНОС (ros.)
• Wyżsi dowódcy Związku Radzieckiego. b2386828.msk.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-01)]. (ros.).