Andrzej Rudomina

Lu Ngan tö Pan Sze

Andrzej Rudomina

Kraj działania	Chiny pod władzą dynastii Ming
Data i miejsce urodzenia	1596 Rudomino lub Daugieliszki
Data i miejsce śmierci	5 września 1631 Fuzhou
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	Kościół rzymskokatolicki
Inkardynacja	Towarzystwo Jezusowe
Śluby zakonne	1620
Prezbiterat	3 czerwca 1623

Andrzej Rudomina

Trąby
Rodzina	Rudominowie
Ojciec	Jan Rudomina
Matka	Dorota Galwelanka

Andrzej Rudomina SJ (ur. 1596, zm. 5 września 1631 w Fuzhou) – jezuita, misjonarz^[1]; uważany za pierwszego litewskiego misjonarza w Chinach^[2] lub pierwszego z czterech polskich misjonarzy w Chinach dynastii Ming/Qing (obok M. Boyma, M. Smoguleckiego i J. Ch. Bąkowskiego)^[3].

Życiorys

Andrzej Rudomina urodził się w Rudominie^[4] (dziś w starostwie Rudomino) lub Daugieliszkach^[2] (dziś w starostwie Daugieliszki Nowe, Naujojo Daugėliškio seniūnija), gdzie spędził dzieciństwo. Pochodził ze szlacheckiego rodu Rudominów. Jego rodzicami byli rajca i burmistrz Wilna Jan (zm. 1599) oraz Dorota Galwelanka^[1]. Według innych źródeł ojciec przyszłego misjonarza również nazywał się Andrzej Rudomina^[4] i był starostą dowgiliskim^[5]. Wśród krewnych Andrzeja Rudominy znajdowali się jego stryj Maciej, burmistrz wileński, oraz stryjeczny brat Jan Rudomina Dusiacki (ok. 1543–1621), wojski brasławski. W przeciwieństwie do innych członków rodziny nie używał nazwiska dwuczłonowego "Rudomina Dusiacki". Posługiwał się natomiast zapewne herbem Trąby, mimo że Radziwiłłowie, dokonując adopcji herbowej objęli nią tylko burmistrza Macieja i jego potomków^[1].

Kształcił się początkowo w Akademii Wileńskiej, gdzie w 1613 r. był studentem klasy logiki i należał do Sodalicji Mariańskiej. Następnie kontynuował studia z zakresu filozofii w Moguncji (1616) i Lowanium (1617). Po powrocie na Litwę nabył od Szemiotów dobra Łuczaj (18 VIII 1617). Przebywał wówczas krótko na dworze biskupa wileńskiego Eustachego Wołłowicza, powinowatego Rudominów-Dusiackich (siostra biskupa poślubiła jednego z Rudominów). Prawdopodobnie wtedy^[1] (ok. r. 1618) przetłumaczył na język polski książkę Jeana de Chokiera de Surleta Thesaurus politicorum aphorismorum (Romae 1610), wydaną drukiem pod tytułem O odmianie państw i zgubie panujących i o słusznym ratunku (Wilno 1652, wznowiono pt. Fortuna państw i panujących w 1738 r.)^[1][6].

Pomimo pierwotnych planów życia świeckiego 31 maja 1618 r. wstąpił do zakonu jezuitów wraz ze swoim sługą Mikołajem Włosiewskim. W tym samym roku sprzedał stryjecznemu bratankowi Piotrowi niedawno nabyty Łuczaj. Po dwuletnim nowicjacie przy kościele św. Ignacego w Wilnie (1618–20) złożył pierwsze śluby zakonne. Powiększył przy tym skromny wówczas fundusz konwentu wileńskiego, zapisując sumę 20 tys. złotych na majątku Rostyniany z wsią Giełaże (dziś starostwo Suderwa). Następnie studiował teologię w Akademii Wileńskiej (1620–22), gdzie zaprzyjaźnił się z Maciejem Kazimierzem Sarbiewskim, z którym jesienią 1622 wyjechał do Rzymu na dalsze studia teologiczne. 3 czerwca 1623 r. przyjął święcenia kapłańskie, a w 1624 r. ukończył studia w Kolegium Rzymskim. Po otrzymaniu zgody generała zakonu M. Vitelleschiego na wyjazd na misje do Chin 5 września 1624 r. odjechał z Rzymu do Lizbony^[1].

Po przygotowaniach misyjnych w Lizbonie Andrzej Rudomina wypłynął 6 kwietnia 1625 r. z Portugalii i 22 sierpnia dotarł do Goa. W Indiach Portugalskich pracował jako kapłan i prowadził działalność charytatywną. W 1626 r. popłynął dalej do Makau w Chinach. W Jiading (嘉定) przeszedł kursy języka, literatury i obyczajów chińskich. W tym czasie napisał w języku chińskim dwie broszury ascetyczne o cnotach i wadach: Osiemnaście obrazów serca oraz Dziesięć obrazów człowieka pracowitego i leniwca^[1].

W Chinach używał nazwiska Lu Ande (盧安德; transkrypcja XVII-wieczna: Lu Ngan-tö) oraz przydomka Panshi (磐石)^[1][4],.

Wspólnie z G. Alenim opracował Odpowiedzi na różne pytania, utwór dotyczący kwestii wiary oraz nauk przyrodniczych i matematycznych, wydane w 1630 w Fuzhou (wznowione w r. 1872). W 1627 r. brał prawdopodobnie udział w konferencji w Jiading, gdzie dyskutowano, jakim słowem chińskim należy wyrażać imię Boga. Tu zachorował poważnie na gruźlicę^[1].

Od 1628 r. Andrzej Rudomina pracował w prowincji Fujian, gdzie jego stan zdrowia coraz bardziej się pogarszał. Prawdopodobnie w 1630 r. udał się do Fuzhou, by podratować swoje zdrowie i w miarę możliwości prowadzić prace misyjne. Zmarł 5 września 1631 w Fuzhou. Tu też został pochowany na cmentarzu misyjnym w osobnym grobowcu w kształcie kapliczki^[1].

Kwestia beatyfikacji

Andrzej Rudomina był uważany za człowieka świątobliwego. Jego życie i śmierć jako pierwszy opisał B. de Matos w dziele hagiograficznym Vita et mors P. Andree Rudomina ex litteris p. Benedicti de Matos socii eiusdem in missione sinensi (O pobożnym pożyciu W. X. Andrzeja Rudominy Soc. Iesu, Wilno 1652). W 1900 r. grupa Litwinów amerykańskich złożyła u papieża Leona XIII prośbę o jego beatyfikację^[1]. W okresie międzywojennym działania na rzecz wyniesienia na ołtarze Andrzeja Rudominy podejmowali litewscy jezuici, m.in. Benediktas Andriuška oraz Jonas Bružikas. Do sprawy beatyfikacji powrócono ponownie z okazji 600-lecia chrztu Litwy w 1987 r.^[2]

Zobacz też

• teologia chińska
• spór akomodacyjny

Przypisy

Bibliografia

• Ludwik Grzebień: Rudomina Andrzej (1596-1631) jezuita, misjonarz. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 32. Wrocław: PAN, 1989-1991, s. 666.
• Ludwik Grzebień, S.J. (red.): Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, Kraków 1996
• Jan Konior: Historia polsko-chińskich kontaktów kulturowych w XVII w. (na przykładzie misji jezuickich). Kraków: Wydawnictwo WAM, 2013, s. 219-242.
• Jan Konior SJ: Apostoł Serca Jezusowego w Chinach – Andrzej Rudomina SJ. Warszawa: Verbinum, 2014. ISBN 978-83-7192-481-1.brak strony w książce

Linki zewnętrzne

• Jan Konior SJ: Andrzej Rudomina i jego misja na Dalekim Wschodzie. Apostolstwo Modlitwy, 2013-07-16. [dostęp 2015-06-29].
• Jonas Boruta SJ: Indijos ir Kinijos misionieriaus Andriaus Rudaminos SJ 400 – osios gimimo metinės. lcn.lt. [dostęp 2015-06-29]. (lit.).