Białoruska Elektrownia Jądrowa

Białoruska Elektrownia Jądrowa
Беларуская атамная электрастанцыя
ilustracja
Państwo

 Białoruś

Status

Ukończona

Właściciel

przedsiębiorstwo Białoruska Elektrownia Jądrowa

Operator

przedsiębiorstwo Białoruska Elektrownia Jądrowa

Liczba bloków energetycznych

2

Moce
Łączna moc:
- elektr. netto

2218 MW

- elektryczna brutto

2388 MW

Źródła energii
Źródła energii:
- główne

tlenek uranu

Kluczowe daty
Rozpoczęcie budowy

2013

Włączenie do sieci

2020

Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego
Mapa konturowa obwodu grodzieńskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Białoruska Elektrownia Jądrowa”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Białoruska Elektrownia Jądrowa”
Ziemia54°45′40″N 26°05′21″E/54,761111 26,089167
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Białoruska Elektrownia Jądrowa (biał. Беларуская атамная электрастанцыя) – elektrownia jądrowa na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie ostrowieckim, w Rudziszkach 1 (w pobliżu miasta Ostrowiec).

Historia budowy

Elektrownia stanowi zasadniczą część programu zmniejszenia zależności[1] Białorusi od rosyjskiego gazu ziemnego. Uruchomienie elektrowni zmniejszy zapotrzebowanie na gaz ziemny o 5 mld m³ rocznie. Białoruś rozważała również dołączenie się do budowy rosyjskich elektrowni jądrowych w Kursku lub w Smoleńsku.

W połowie 2006 roku rząd Białorusi podjął decyzję o budowie siłowni jądrowej o mocy elektrycznej 2000 MW[2]. W sierpniu 2008 roku swoje oferty złożyło 4 producentów: Atomstroyexport (Rosja), Westinghouse-Toshiba (USA), Areva (Francja), i CGNPC (Chiny). Ostatecznie wybrano ofertę rosyjską. Oferta amerykańska nie mogłaby zostać zrealizowana na czas[3]. Również Chiny nie oferowały wymaganego czasu realizacji. Oferta francuska obejmowała reaktor EPR, który uznano za zbyt duży.

W 2007 roku prezydent Białorusi wydał niezbędne dekrety o instytucjach odpowiedzialnych za przygotowanie budowy elektrowni, o budżecie projektu oraz o potencjalnych lokalizacjach. Jako możliwe miejsca budowy wskazano trzy lokalizacje: Krasnaja Palana, Kukszynawa (oba w obwodzie mohylewskim) i Rudziszki k. Ostrowca. W grudniu 2008 roku podjęto decyzję o wyborze tego ostatniego, mimo protestów Litwy. Elektrownia zlokalizowana jest bowiem 23 km od granicy i 55 km od Wilna.

W czerwcu 2009 ogłoszono, że głównym wykonawcą siłowni będzie Atomstroyexport. W marcu 2011 podpisano porozumienie międzyrządowe w sprawie budowy a październiku tego samego roku nowo powołany Dyrektoriat Budowy Elektrowni Jądrowej[4] podpisał wstępną umowę z wykonawcą. Umowa zakładała budowę dwóch bloków AES-2006 z reaktorami wodnymi ciśnieniowymi V-491. Dwa miesiące później Dyrektoriat wystąpił o pozwolenie na budowę do krajowego regulatora (Gosatomnadzor). Umowę zasadniczą podpisano w lipcu 2012. W tym samym miesiącu białoruska Grodnoeniergo podpisała umowę z chińską firmą North China Power Engineering na budowę linii elektroenergetycznej łączącej elektrownię z siecią krajową.

W kwietniu 2013 roku Atomeniergomasz (AEM) wygrał przetarg na dostawę dwóch reaktorów dla elektrowni. Powstały one w zakładach AEM-Technologies w Wołgodońsku.

Prace na budowie rozpoczęły się w listopadzie 2013[5]. Pełne pozwolenie na budowę bloku nr 1 wydano dopiero w kwietniu 2014. Pozwolenie na budowę fundamentów reaktora nr 2 wydano w lutym 2014 (oficjalnie budowa bloku nr 2 ruszyła w maju 2014)[6].

W połowie 2016 roku budowa bloku nr 1 była zakończona w 30%, a uruchomienie było planowane na połowę 2019 roku. Uruchomienie bloku nr 2 było planowane na połowę 2020 roku.

Koszty budowy elektrowni atomowej w Ostrowcu zaplanowano na 11 mld dolarów[7]. Budowa elektrowni spotkała się ze sprzeciwem władz litewskich, które zarzuciły Białorusi brak przejrzystości inwestycji i brak oszacowania jej bezpieczeństwa oraz wpływu na środowisko na Litwie[8]. Litwa złożyła skargę do Komitetu Wdrażania Konwencji Espoo, który orzekł, że Białoruś złamała postanowienia konwencji, czemu strona białoruska zaprzecza.

Finansowanie

W czerwcu 2009 rząd Białorusi podał, że uzgodnił z Rosją finansowanie budowy elektrowni, z zaliczkami na budowę infrastruktury włącznie. W listopadzie 2011 uzgodniono z Rosją pożyczkę w wysokości 10 mld USD na 25 lat w celu sfinansowania 90% kontraktu między Atomstroyexport a Dyrektoriatem Budowy Elektrowni Jądrowej. Po stronie rosyjskiej zaangażowano Wnieszekonombank, a po stronie białoruskiej Biełwnieszekonombank. W maju 2012 poinformowano o wypłacie pierwszych transz: na opracowanie projektu (204 mln USD) i wstępne prace budowlane (285 mln USD), co zatwierdziła umowa podpisana w maju 2014.

Konsumpcja energii

Według WorldData konsumpcja energii elektrycznej na Białorusi to 31,72 miliarda kWh rocznie, natomiast elektrownia ma według założeń produkować 18 miliardów kWh rocznie[9][10].

Dane techniczne

Nr bloku Blok 1 Blok 2
Typ WWER WWER
Model AES-2006/V-491 AES-2006/V-491
Status Działający W trakcie budowy
Dostawca Atomeniergomasz Atomeniergomasz
Data rozpoczęcia budowy listopad 2013 kwiecień 2014
Data osiąg. stanu kryt. październik 2020 październik 2020
Data włączenia do sieci listopad 2020
Data trwałego wyłączenia
Moc elektryczna netto 1110 MW 1110 MW
Moc elektryczna brutto 1194 MW 1194 MW
Moc termiczna 3200 MW 3200 MW
Współczynnik wydajności % %

Incydenty

W nocy z 9 na 10 lipca 2016 roku doszło do zerwania się z dźwigu korpusu reaktora i upadku z wysokości od 2 do 4 metrów[7].

Pod wpływem nacisków międzynarodowej opinii publicznej[11] komisja międzyresortowa podjęła decyzję o wymianie korpusu[7]. Mimo że według ocen dokonanych przez odpowiedzialnych wykonawców budowy (Atomstroyexport i OKB Gidropress), przesłanych do zleceniodawcy i urzędu nadzoru (Gosatomnadzor), według których zbiornik nie został uszkodzony, Rosatom zgodził się na jego bezpłatną wymianę z uwagi na interes publiczny. Aby ograniczyć opóźnienie (6 miesięcy), do budowy bloku nr 1 wykorzystano więc zbiornik reaktora przeznaczonego dla bloku nr 2. Podczas 60. Konferencji Generalnej IAEA dyrektor generalny Rosatom (właściciela spółki Atomstroyexport) Siergiej Kirijenko powiedział, że kryteria techniczne nie są podstawą decyzji, a jest nią raczej opinia publiczna. Korpus jest całkowicie sprawny i może zostać wykorzystany w innych projektach.

26 grudnia 2016 doszło do kolejnego incydentu: skład kolejowy przewożący korpus reaktora „nieznacznie dotknął masztu sieci trakcyjnej”, ale „stwierdzono brak uszkodzeń”[12]. W reakcji ministerstwo spraw zagranicznych Litwy stwierdziło, że jest to szósty znany (Litwie) incydent oraz ponownie zażądało inspekcji MAEA[13].

13 listopada 2020 po uroczystym włączeniu do sieci pierwszy blok białoruskiej elektrowni jądrowej pod Ostrowcem został wyłączony z sieci i przestał wytwarzać energię. Turbina została zatrzymana z powodu awarii i eksplozji kilku przekładników napięciowych na jednym z bloków podłączonych do generatora[14].

W grudniu 2021 roku dziennikarze śledczy, powołując się na CyberPartyzanci, ogłosili, że otrzymali dokumenty, w których zidentyfikowano 18 tys. usterek pierwszego bloku energetycznego.[15]

Przypisy

  1. ↑ Plan zakłada budowę elektrowni jądrowej, elektrowni węglowej o mocy 1000 MW, czterech elektrowni wodnych o łącznej mocy 120 MW, i turbin wiatrowych o łącznej mocy 300 MW.
  2. ↑ W 2008 roku projekt budowy wyceniono na 4 mld euro.
  3. ↑ Konieczne byłoby wiele międzyrządowych uzgodnień, których osiągnięcie zajęłoby kilka lat.
  4. ↑ Potem: państwowe przedsiębiorstwo Białoruska Elektrownia Jądrowa.
  5. ↑ Białoruś: elektrownia atomowa gotowa w jednej piątej. Polskie Radio S.A, 2015-04-22. [dostęp 2016-08-11]. (pol.).
  6. ↑ Pełne pozwolenie na budowę bloku nr 2 wydano w grudniu 2014.
  7. ↑ a b c Białoruś: władze zadecydowały o zamianie korpusu reaktora atomowego. Grupa Onet.pl SA, 2016-08-11. [dostęp 2016-08-11]. (pol.).
  8. ↑ Litewski minister: Białoruś pogrywa sobie w kwestii elektrowni jądrowej w Ostrowcu. 2016-03-17. [dostęp 2016-08-11]. (pol.).
  9. ↑ Energy consumption in Belarus [online], worlddata.info [dostęp 2021-02-25]  (ang.).
  10. ↑ Ostrowiec: Odbiór pierwszego bloku w kwietniu lub maju [online], interia.pl [dostęp 2021-02-25]  (pol.).
  11. ↑ „Nieprzewidziana sytuacja” na budowie elektrowni atomowej w Ostrowcu. Grupa Wirtualna Polska, 2016-07-26. [dostęp 2016-08-11]. (pol.).
  12. ↑ Belarusian NPP Confirms Incident During Transportation Of New Reactor Vessel (ang.), Хартыя’97 (Karta'97 na charter97.org), 27.12.2016 [dostęp 2017-01-01].
  13. ↑ Lithuania’s MFA Hands Protest Note To Belarus’ Ambassador Due To Belarusian NPP Incident (ang.), Хартыя’97 (Karta'97) na charter97.org, 29.12.2016 [dostęp 2017-01-01].
  14. ↑ Iwona Trusewicz-13 listopada 2020, Białoruś: Eksplodowały transformatory w elektrowni atomowej [online], energianews, 13 listopada 2020 [dostęp 2020-11-15]  (pol.).
  15. ↑ Почему Белорусскую АЭС так надолго отключают?

Bibliografia

  • Nuclear Power in Belarus. World Nuclear Association. [dostęp 2021-02-12]. (ang.).
  • Jędrzej Jakubowski: Republika Litewska wobec Białoruskiej Elektrowni Jądrowej. [w:] Sensus Historiae Vol. 48, No 3 (2022) [on-line]. [dostęp 2023-07-22].


Encyklopedia internetowa (elektrownia jądrowa):
  • SNL: Kjernekraft_i_Belarus, Kjernekraft_i_Hviterussland