Bitwa pod Dębem

Bitwa pod Dębem

Wojna polsko-bolszewicka
Czas	14–16 sierpnia 1920
Miejsce	pod Dębem
Terytorium	Polska
Przyczyna	Bitwa Warszawska
Wynik	zwycięstwo Polaków
Strony konfliktu
Polska  Rosyjska FSRR
Siły
167 pułk piechoty Oddziały 6 DS i 56 DS
brak współrzędnych

Bitwa pod Dębem – walki polskiego 167 pułku piechoty z oddziałami sowieckich 6. i 56 Dywizji Strzelców w czasie Bitwy Warszawskiej w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Geneza

Latem 1920 wojna polsko-bolszewicka weszła w krytyczną fazę. Na początku sierpnia wojska sowieckiego Frontu Zachodniego przekroczyły linię Bugu i Narwi, zmierzając w kierunku Wisły^[1].

Naczelny Wódz Józef Piłsudski planował zatrzymać sowiecką ofensywę gwałtownym uderzeniem Frontu Środkowego na południowe skrzydło Frontu Zachodniego^[2]. Za obronę północnego odcinka frontu, rozciągającego się od granicy niemieckich Prus Wschodnich do Modlina, odpowiadać miała natomiast nowo utworzona 5 Armia, której dowództwo objął gen. Władysław Sikorski^[3]. W skład tego związku operacyjnego wchodziły: 9 Dywizja Piechoty, 17 Dywizja Piechoty, 18 Dywizja Piechoty, 22 Dywizja Ochotnicza, Brygada Syberyjska, 8 Brygada Jazdy, grupa jazdy płk. Gustawa Orlicz-Dreszera^[4]. 5 Armii podporządkowano także załogę twierdzy Modlin oraz tzw. Grupę Dolnej Wisły gen. Mikołaja Osikowskiego, zabezpieczającą przedmościa w Wyszogrodzie, Włocławku i Płocku. Naczelny Wódz początkowo przewidział dla 5 Armii wyłącznie zadania obronne^[5][6].

Walczące wojska

Jednostka	Dowódca	Podporządkowanie
Wojsko Polskie
VII Brygada Rezerwowa	ppłk Kazimierz Zenkteller	5 Armia
⇒ 167 pułk piechoty	ppłk Władysław Langner	VII BRez.
Armia Czerwona
6 Dywizja Strzelców		3 Armia
56 Dywizja Strzelców		15 Armia

Walki pod Dębem

Latem 1920 Dębe było umocnionym przyczółkiem mostowym na prawym brzegu Narwi. Stanowiło ważny punkt obronny trójkąta Modlin – Zegrze – Warszawa. Obrona oparta była na umocnieniach fortu i liniach dawnych niemieckich okopów chronionych zasiekami z drutu kolczastego. Załogę stanowił 167 pułk piechoty ppłk. Władysława Langnera^[8][9]. Zreorganizowany w Jabłonnie pułk 13 sierpnia liczył około 2800 żołnierzy i posiadał 50 ckm-ów^[10]. Wsparcie artyleryjskie na przedmościu zapewniały trzy baterie 10 pułku artylerii polowej^[10].

O świcie 14 sierpnia broniące przedmościa oddziały polskie zostały zaatakowane przez oddziały sowieckiej 6 Dywizji Strzelców. Dwa kolejno następujące po sobie ataki zostały odparte na linii zasieków celnym ogniem artylerii polskiej. Po tym niepowodzeniu przeciwnik przeszedł do obrony i okopał się w odległości około dwóch kilometrów od polskich stanowisk^[8][11]. 15 sierpnia wieczorem na fort „Dębe” uderzyły oddziały 56 Dywizji Strzelców, a artyleria sowiecka ostrzelała most na Narwi. Przez całą noc z 15 na 16 sierpnia trwały zacięte walki^[8].

Bilans walk

Były to ostatnie walki o Dębe. Zagrożone okrążeniem oddziały Armii Czerwonej rozpoczęły odwrót znad Wisły. Na polu bitwy naliczono blisko 300 poległych i ciężko rannych sowieckich żołnierzy^[8].

Przypisy

Bibliografia

• Marian Głut: Zarys historii wojennej 75-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914 – 1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
• Władysław Sikorski: Nad Wisłą i Wkrą. Studium do polsko-rosyjskiej wojny 1920 roku. Lwów – Warszawa: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Reprint: Wydawnictwo 2 Kolory. Sp. z oo, 2015. ISBN 978-83-64649-16-5.
• Bolesław Waligóra: Bój na przedmościu Warszawy w sierpniu 1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934.