Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej w Wakijowie

Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej – unicka, a następnie prawosławna cerkiew w Wakijowie, wzniesiona przed 1875 i zburzona w czasie akcji polonizacyjno-rewindykacyjnej w 1938.

Historia

Unicka parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny powstała w Wakijowie w 1685^[1]. Po likwidacji unickiej diecezji chełmskiej została przymusowo przemianowana na parafię prawosławną^[2]. Na potrzeby parafii prawosławnej nie wzniesiono nowej cerkwi^[3]. Działała ona do 1915, gdy miejscowi wierni udali się na bieżeństwo. Zaczęli z niego powracać na początku lat 20. XX wieku^[2]. Mimo to władze lokalne niepodległej Polski nie wyraziły zgody na otwarcie świątyni, chociaż miejscowa ludność prawosławna, nieznacznie przeważająca liczebnie nad katolicką, ubiegała się o to^[4]. O budynek ubiegali się także katolicy, z poparciem biskupa lubelskiego Mariana Fulmana^[5]. Ks. Ludomir Tutlis z Perespy również poparł starania miejscowych wiernych, argumentując, że utworzenie w Wakijowie kościoła filialnego jest konieczne dla miejscowych wiernych, którzy dotąd uczęszczali do świątyni w Perespie. Usiłował również wymusić na miejscowych organach władzy przekazanie kluczy do budynku i groził rozbiórką obiektu bez zezwolenia, za co zresztą biskup lubelski udzielił mu upomnienia^[6]. Nie tracąc nadziei na uzyskanie praw do świątyni, katolicy sfinansowali jej renowację^[6].

Ostatecznie w 1931 cerkiew stała się siedzibą prawosławnej parafii nieetatowej^[7]. Władze państwowe zgodziły się na jej utworzenie pod wpływem wielokrotnych próśb miejscowych wiernych, jak również faktu, iż prawosławni z Wakijowa poparli w wyborach parlamentarnych Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem i zmienili regulamin miejscowego oddziału Ridnej Chaty, by udowodnić swoją lojalność wobec państwa polskiego^[6]. Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny dążył do tego, by zalegalizować w pełni istnienie parafii w Wakijowie, jednak podjęte w tym kierunku starania zakończyły się niepowodzeniem^[8]. Równocześnie miejscowi katolicy nie zaprzestali starań o prawo do świątyni, twierdząc, że społeczność prawosławna jest mało religijna. Biskup lubelski stwierdził jednak, że nie widzi szans na rekoncyliację cerkwi w Wakijowie^[6].

Cerkiew w Wakijowie została rozebrana w czasie akcji polonizacyjno-rewindykacyjnej w 1938^[9]. W miejscowości przetrwała natomiast pozostałość cmentarza prawosławnego (na terenie obecnego cmentarza rzymskokatolickiego).

Przypisy