Civitate Wratislaviensis Donatus

Civitate Wratislaviensis Donatus, w dokumentach spotyka się również Civitate Wratislaviensi Donatus (łac. darowany społeczeństwu Wrocławia) – tytuł honorowego obywatela Wrocławia, ustanowiony w roku 1993 przez Radę Miejską Wrocławia i przyznawany corocznie^[1].

Historia

Pierwszy tytuł zasłużonego dla miasta przyznano 13 czerwca 1870 roku i od tego czasu przyznano go 70 razy. Pierwszym laureatem był Karl Ludwig August Freiherr von Ende, starosta wałbrzyskiej policji, a następnie prezydent policji wrocławskiej w okresie 1862–1870. W okresie 1870–1945 przyznano go 31 razy, zarówno za zasługi dla miasta, jak i ze względów czysto politycznych, zwłaszcza w okresie III Rzeszy. Tradycję przyznawania honorowych obywatelstw miasta wznowiono w okresie PRL^[1].

Do tradycji wrócono w roku 1993, kiedy to Rada Miejska Wrocławia ustanowiła nagrodę Civitate Wratislaviensi Donatus. Nazwę wprowadzono, by odciąć się od przeszłości^[1]. Kandydata do nagrody ma prawo zgłosić każdy, przez komisję rady Miejskiej lub klubów radnych^[2], jednak końcowego wyboru dokonuje Rada Miejska Wrocławia. Tytuły wręcza się na uroczystej sesji 24 czerwca każdego roku z okazji święta miasta^[1]. Jedynym rokiem, w którym tytułu nie przyznano, był 1999^[3]. Pierwszym laureatem nagrody został profesor Alfred Jahn, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego w latach 1962–1968^[4].

20 listopada 2020 Rada Miejska Wrocławia przegłosowała odebranie kardynałowi Henrykowi Gulbinowiczowi tytułu „Civitate Wratislaviensis Donatus”. Było to pierwsze odebranie tego tytułu w historii tej nagrody^[5]. Decyzja była efektem domniemanych zachowań pedofilnych i molestowania seksualnego przez duchownego^[6].

Odznaczenia przyznawano również pośmiertnie. Po raz pierwszy uczyniono to 24 czerwca 2010 roku, przyznając tytuł ofiarom katastrofy smoleńskiej: Jerzemu Szmajdzińskiemu, Władysławowi Stasiakowi i Aleksandrze Natalli-Świat. Wszyscy troje byli związani z Wrocławiem^[7].

Wyróżnieni

Rok	Laureat	Zdjęcie	Charakter działalności	Uwagi
1993	Alfred Jahn[3]		Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego
1994	Tadeusz Różewicz[3]		Poeta, dramaturg
1995	Henryk Tomaszewski[3]		Choreograf, reżyser teatralny, pedagog, założyciel i dyrektor Wrocławskiego Teatru Pantomimy
1996	Henryk Gulbinowicz[3]		Duchowny rzymskokatolicki, arcybiskup metropolita wrocławski	tytuł odebrany decyzją rady miejskiej z 2020[5]
1997	Jan Paweł II[3]		Papież
1998	Jerzy Grotowski[3]		Reżyser teatralny, teoretyk teatru
1999				tytułu nie przyznano[3]
2000	Jan Nowak-Jeziorański[3]		Żołnierz AK, działacz emigracyjny, dyrektor Radia Wolna Europa
2001	Václav Havel[3]		Czeski dysydent, następnie prezydent Czech
2002	Norman Davies[3]		Brytyjski historyk, autor książek o historii Polski i Wrocławia
2003	Andrzej Wajda[3]		Reżyser filmowy, zdobywca Oscara za całokształt twórczości
2004	Władysław Bartoszewski[3]		działacz Polskiego Państwa Podziemnego, polityk, historyk, publicysta
2005	Lech Wałęsa[3]		Polski polityk, laureat nagrody Nobla, prezydent Polski
2006	Sylwester Chęciński[3]		Reżyser filmowy, reżyser trylogii Sami swoi
2007	Kurt Masur[3]		Niemiecki dyrygent
2008	Dalajlama XIV[8]		Duchowy i polityczny przywódca narodu tybetańskiego, laureat Pokojowej Nagrody Nobla
2009	Urszula Kozioł[3]		Poetka, pisarka, autorka felietonów i utworów dramatycznych dla dzieci i dorosłych
2010	Aleksandra Natalli-Świat[3]		Polska polityczka, ofiara katastrofy w Smoleńsku	pośmiertnie
	Jerzy Szmajdziński[3]		Polski polityk, ofiara katastrofy w Smoleńsku	pośmiertnie
	Władysław Stasiak[9]		Polityk, minister, ofiara katastrofy w Smoleńsku	pośmiertnie
2011	Władysław Frasyniuk[3]		Związkowiec, przedsiębiorca i polityk, działacz opozycji demokratycznej i więzień polityczny w PRL
2012	Eugeniusz Get-Stankiewicz[3]		Artysta grafik i rzeźbiarz	pośmiertnie
2013	Bogdan Zdrojewski[10]		Polityk, prezydent Wrocławia
2014	Jan Miodek[11]		Profesor językoznawstwa
2015	Stanisław Orzechowski[3]		Duchowny rzymskokatolicki, duszpasterz diecezji wrocławskiej
	Ludwik Wiśniewski[3]		Duchowny rzymskokatolicki, duszpasterz akademicki
2016	Kornel Morawiecki[3]		Działacz opozycji demokratycznej, twórca Solidarności Walczącej
	Adolf Juzwenko[3]		Historyk, dyrektor Ossolineum
	Karol Modzelewski[3]		Działacz opozycji demokratycznej
2017	Bente Kahan[3]		Norweska piosenkarka, aktorka, dramatopisarka, związana z Wrocławiem
	Włodzimierz Jarmundowicz[3]		Lekarz neurochirurg, twórca pionierskich metod leczenia[12]
	Jerzy Kapłański[3]		Artysta malarz
2018	Stanisław Kulczyński[13]		Botanik i polityk	pośmiertnie
	Jerzy Woźniak[13]		Polski żołnierz i lekarz, więzień polityczny PRL	pośmiertnie
2019	Olga Tokarczuk[14]		Pisarka, laureatka literackiej nagrody Nobla
2020	Maciej Łagiewski[3]		Historyk i działacz kulturalny, dyrektor Muzeum Historycznego i Muzeum Miejskiego Wrocławia
2021	Renata Mauer-Różańska[15]		Strzelczyni, multimedalistka olimpijska, działaczka samorządowa
2022	Alicja Chybicka[16]		Lekarka, polityczka, posłanka na Sejm
2023	Marek Krajewski[17]		Pisarz i filolog klasyczny, specjalista w zakresie językoznawstwa łacińskiego, autor powieści kryminalnych, których akcja odbywa się w przedwojennym Breslau

Zobacz też

• Honorowy Obywatel Dolnego Śląska

Przypisy