Kornel Morawiecki

Kornel Morawiecki

Kornel Morawiecki (2010)
Data i miejsce urodzenia	3 maja 1941 Warszawa
Data i miejsce śmierci	30 września 2019 Warszawa
Zawód, zajęcie	polityk, fizyk
Alma Mater	Uniwersytet Wrocławski
Stanowisko	poseł na Sejm VIII kadencji (2015–2019), przewodniczący Partii Wolności (1990–1993), przewodniczący Wolnych i Solidarnych (2016–2019)
Partia	PW, RdR, ROP, WiS
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Kornel Andrzej Morawiecki (ur. 3 maja 1941 w Warszawie, zm. 30 września 2019 tamże) – polski polityk, fizyk i nauczyciel akademicki.

Działacz opozycji demokratycznej w czasach PRL, założyciel i przewodniczący Solidarności Walczącej, poseł i marszałek senior Sejmu VIII kadencji. Kandydat na urząd prezydenta RP w wyborach w 2010. Kawaler Orderu Orła Białego. Ojciec Mateusza Morawieckiego.

Życiorys

Wykształcenie i działalność zawodowa

Syn Michała (1914–1977)^[1] i Jadwigi z domu Szumańskiej (1912–1975)^[2]. Maturę zdał w 1958 w IV Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Mickiewicza w Warszawie. W 1963 ukończył studia na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1970 uzyskał stopień naukowy doktora na podstawie pracy poświęconej kwantowej teorii pola napisanej pod kierunkiem profesora Jana Rzewuskiego^[3]. Był pracownikiem naukowym na Uniwersytecie Wrocławskim, początkowo w Instytucie Fizyki Teoretycznej, następnie w Instytucie Matematycznym. Od 1973 do połowy 2009 pracował w Instytucie Matematyki i Informatyki Politechniki Wrocławskiej^[4].

Działalność opozycyjna w okresie PRL

W 1968 uczestniczył w strajkach studenckich^[5]. Po ich stłumieniu, wspólnie z Jerzym Petryniakiem, Zdzisławem Ojrzyńskim, Piotrem Plenkiewiczem oraz Ryszardem Trąbskim, wydrukował i kolportował ulotki potępiające ówczesne władze komunistyczne za represje wobec protestujących. W podobnym zespole wydawał ulotki przeciwko interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji w sierpniu 1968, a następnie przeciwko stłumieniu przez władze protestów robotniczych w grudniu 1970. W 1979 związał się od drugiego numeru z wydawanym we Wrocławiu drugoobiegowym periodykiem „Biuletyn Dolnośląski”. W tym samym roku wraz z grupą znajomych witał papieża Jana Pawła II w Warszawie, Częstochowie i Krakowie podczas pierwszej pielgrzymki do Polski biało-czerwonym transparentem z napisem „Wiara i Niepodległość”. Od 1980 był rozpracowywany przez funkcjonariuszy KW Milicji Obywatelskiej i WUSW we Wrocławiu w ramach sprawy operacyjnej o kryptonimie „Harcerz” (zmienionym później na „Tarantula”). Rozpracowywanie przez SB zakończono w styczniu 1990^[6][7].

W trakcie wydarzeń sierpniowych w 1980 wraz z „Biuletynem Dolnośląskim” włączył się w organizowanie strajków we Wrocławiu. We wrześniu tegoż roku brał udział w organizowaniu regionalnych struktur „Solidarności”. Wraz z Nikołajem Iwanowem i zespołem „Biuletynu Dolnośląskiego” drukował po rosyjsku odezwy do żołnierzy radzieckich stacjonujących w Polsce. Za tę działalność został zatrzymany, zwolniono go po poręczeniu udzielonym przez rektora PWr i groźbie strajku powszechnego w regionie. Był delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” w Gdańsku i jednym z inicjatorów przyjęcia przez zjazd Posłania do ludzi pracy Europy Wschodniej.

Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 uniknął internowania, gdyż przewoził wieczorem sprzęt poligraficzny. Z zespołem „Biuletynu Dolnośląskiego” zaangażował się w działalność podziemną. Korzystając z zakonspirowanej struktury, rozpoczął działalność poligraficzną. Pierwszy numer drugoobiegowego pisma „Z dnia na dzień” był drukowany w nocy z 13 na 14 grudnia i został kolportowany od rana 14 grudnia we Wrocławiu. Zajął się także wydawaniem prasy i wydawnictw Regionalnego Komitetu Strajkowego „Solidarność” we Wrocławiu, był upoważniony przez przewodniczącego regionu Władysława Frasyniuka do wydawania i podpisywania oświadczeń w imieniu RKS.

Na przełomie maja i czerwca 1982 założył organizację pod nazwą Solidarność Walcząca (początkowo posługującą się nazwą Porozumienie Solidarność Walcząca). W manifeście programowym Kim jesteśmy? O co walczymy? wskazano, że podstawowymi założeniami SW jest „walka o odzyskanie niepodległości i budowa Rzeczpospolitej Solidarnej”. Odrzucano ugodę z urzędującą władzą i reformowanie systemu, deklarowano walkę podjazdową „na wszystkich poziomach i różnymi metodami”^[8].

9 listopada 1987 Kornel Morawiecki został zatrzymany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa we Wrocławiu. Przetransportowano go do Warszawy i osadzono w areszcie na Rakowieckiej, gdzie przetrzymywany był w całkowitej izolacji. Zaostrzyły się wówczas u niego schorzenia: choroba wrzodowa i zapalenie oka. W ramach odpowiedzialności rodzinnej odmówiono wtedy jego żonie wydania paszportu na wyjazd do Wielkiej Brytanii. W marcu 1988 Zbigniew Romaszewski wystosował w jego sprawie list do Amnesty International w Londynie, ale organizacja ta nie wciągnęła go na listę więźniów sumienia, gdyż stwierdziła, że musi wyjaśnić, czy nie był on związany z działalnością terrorystyczną^[9]. Z inicjatywy Konfederacji Polski Niepodległej w USA powstał Komitet na rzecz Uwolnienia Kornela Morawieckiego. Jan Olszewski (który miał być jego obrońcą w planowanym procesie) namówił go do wyjazdu wraz z Andrzejem Kołodziejem do Włoch. Kornel Morawiecki opuścił kraj 30 kwietnia 1988. Po trzech dniach, podczas próby powrotu, został deportowany z lotniska w Warszawie do Wiednia^[10]. Udało mu się powrócić konspiracyjnie^[11] do Polski pod koniec sierpnia 1988. Ujawnił się dopiero w czerwcu 1990^[7].

Działalność publiczna w III RP

W 1990 zgłosił swoją kandydaturę w wyborach prezydenckich, nie udało mu się jednak zebrać wymaganych 100 tys. podpisów do jej zarejestrowania. 7 lipca 1990 założył Partię Wolności, z której ramienia bez powodzenia kandydował w wyborach parlamentarnych w 1991. W czasie telewizyjnej kampanii wyborczej wywrócił przed kamerami telewizyjnymi okrągły stół^[12], co miało symbolizować jego sprzeciw wobec porozumień Okrągłego Stołu. W 1993 jego partia weszła w skład Ruchu dla Rzeczypospolitej, w wyborach w tym samym roku ponownie ubiegał się o mandat poselski^[13]. Później działał w Ruchu Odbudowy Polski i zasiadał we władzach tej partii. W 1997 z ramienia ROP^[14] oraz w 2007 jako bezpartyjny z ramienia Prawa i Sprawiedliwości^[15], kandydował do Senatu.

6 stycznia 2010 ogłosił start w wyborach prezydenckich w tym samym roku^[16][17]. Poparcia kandydatowi udzieliła też KPN-OP, której lider Adam Słomka został szefem sztabu wyborczego kandydata. 10 maja Kornel Morawiecki został zarejestrowany jako kandydat przez PKW. W wyborach zajął 10. (ostatnie) miejsce, otrzymując 21 596 głosów (0,13%)^[18]. W drugiej turze zadeklarował oddanie głosu na Jarosława Kaczyńskiego^[19].

W wyborach samorządowych w 2010 bez powodzenia kandydował z ramienia KWW Polski Kierunek do sejmiku województwa dolnośląskiego^[20]. W wyborach parlamentarnych w 2011 także bezskutecznie ponownie startował do Senatu z ramienia własnego komitetu „Wolni i Solidarni” w okręgu nr 8 we Wrocławiu^[21]. Jego kandydatura była popierana przez Prawo i Sprawiedliwość, które nie wystawiło tam swojego kandydata^[22]. W tym samym roku został redaktorem naczelnym dwutygodnika „Prawda jest ciekawa – Gazeta Obywatelska”.

W 2015 ponownie zgłosił swoją kandydaturę na prezydenta^[23], jednak nie zebrał liczby podpisów wystarczających do jej rejestracji. Został potem współpracownikiem Pawła Kukiza i w wyborach parlamentarnych w tym samym roku otworzył listę zorganizowanego przez niego komitetu wyborczego wyborców Kukiz’15 do Sejmu w okręgu wrocławskim^[24]. Uzyskał mandat poselski, otrzymując 26 101 głosów^[25]. Prezydent Andrzej Duda wyznaczył go następnie na marszałka seniora Sejmu VIII kadencji^[26].

14 kwietnia 2016 zrezygnował z członkostwa w klubie poselskim Kukiz’15 w związku z oddaniem za niego głosu przez posłankę Małgorzatę Zwiercan w głosowaniu nad wyborem sędziego Trybunału Konstytucyjnego^[27] i usunięciem jej z klubu. Kornel Morawiecki oświadczył, że musiał opuścić na chwilę Salę Posiedzeń, a posłanka wiedziała, że w ten sposób chce zagłosować^[28][29][30]. 19 kwietnia został odwołany ze składu Komisji Etyki Poselskiej^[31] (w której członkostwo ograniczono do przedstawicieli klubów). 18 maja założył (wraz z Małgorzatą Zwiercan i Ireneuszem Zyską) koło poselskie Wolni i Solidarni, którego został przewodniczącym^[32]. Posłowie ci wspólnie powołali również partię o tej samej nazwie, zarejestrowaną 18 listopada tego samego roku^[33].

W 2018 powołany na przewodniczącego Rady do Spraw Działaczy Opozycji Antykomunistycznej oraz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych^[34]. W wyznaczonych na październik 2019 wyborach parlamentarnych został zgłoszony jako kandydat PiS do Senatu w okręgu nr 59^[35], po czym zaczął prowadzić kampanię wyborczą^[36].

Zmarł około południa 30 września 2019 w Centralnym Szpitalu Klinicznym MSWiA przy ul. Wołoskiej 137 w Warszawie na skutek nowotworu trzustki, po kilkumiesięcznej walce z chorobą^[37][38]. Uroczystości pogrzebowe o charakterze państwowym odbyły się 5 października na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach^[39] (kwatera A2-Aleja Zasłużonych dod.-1)^[40].

Życie prywatne

W 1959 ożenił się z Jadwigą, z którą miał czwórkę dzieci^[41], w tym syna Mateusza Morawieckiego^[42]. Po rozstaniu z żoną, z którą jednak się nie rozwiódł, związał się z Anną, z którą miał syna^[41].

Odznaczenia i wyróżnienia

29 kwietnia 1988, za pełną poświęcenia działalność dla idei wolności i niepodległości Polski, został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski przez prezydenta RP na uchodźstwie Kazimierza Sabbata^[43].

Według informacji mediów w 2007 odmówił przyjęcia proponowanego mu z okazji 25-lecia powstania Solidarności Walczącej Krzyża Wielkiego Orderu Odrodzenia Polski, uznając, że reprezentowanej przez niego organizacji należy się najwyższe polskie odznaczenie – Order Orła Białego^[44].

15 kwietnia 2010, jako przewodniczący kapituły, otrzymał Krzyż Solidarności Walczącej^[45]. W 2014 sejmik dolnośląski nadał mu honorowe obywatelstwo tego województwa^[46]. W 2016 został wyróżniony tytułem honorowego obywatela Wrocławia^[47]. 22 marca 2016 odebrał Nagrodę Kisiela w kategorii „Polityk” na Zamku Królewskim w Warszawie^[48][49].

10 marca 2019 został udekorowany przez premiera Węgier Viktora Orbána Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi^[50][51].

27 września 2019, w uznaniu znamienitych zasług na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za wybitne osiągnięcia w działalności publicznej i państwowej, został przez prezydenta RP Andrzeja Dudę odznaczony Orderem Orła Białego^[52][53]. 5 grudnia 2019 otrzymał pośmiertnie Krzyż Wolności i Solidarności^[54].

W 2020 został pośmiertnie wyróżniony Nagrodą im. św. Grzegorza I Wielkiego przyznaną przez miesięcznik „Niezależna Gazeta Polska – Nowe Państwo” za 2019^[55].

Upamiętnienie

11 grudnia 2019 przy pomniku „Solidarności” we Wrocławiu odsłonięto tablicę upamiętniającą Kornela Morawieckiego. W uroczystości uczestniczył m.in. jego syn i premier Polski Mateusz Morawiecki wraz z matką i siostrami^[56].

28 sierpnia 2020 na wrocławskim Szczepinie odbyła się uroczystość nadania skwerowi imienia Kornela Morawieckiego. W wydarzeniu brali udział jego krewni, w tym premier Mateusz Morawiecki. Obecni byli też m.in. prezydent Wrocławia Jacek Sutryk, wojewoda Jarosław Obremski, marszałek województwa Cezary Przybylski, członkowie „Solidarności” oraz Solidarności Walczącej^[57].

Przypisy

Bibliografia

• Pączkowanie Fraktala. Z Kornelem Morawieckim rozmawia Łukasz Medeksza. „Pamięć i Przyszłość”. Nr 2, s. 21–37, 2008. 
• Norbert Wójtowicz. Kornel Morawiecki. „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”. Nr 5–6, s. 126–136, 2009. [dostęp 2019-10-01]. 
• Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2015-10-04].
• Kornel Morawiecki. sw.org.pl. [dostęp 2015-10-04].
• Artur Adamski: Kornel – Rozmowa z przewodniczącym Solidarności Walczącej Kornelem Morawieckim. Wysoka: Kontra, 2007. ISBN 978-83-925099-2-9.brak strony w książce

Linki zewnętrzne

• Kornel Morawiecki – relacja biograficzna. Ośrodek Karta. [dostęp 2019-12-17].