Cordyceps

Maczużnik
Ilustracja
Cordyceps sp. atakujący osę
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

Sordariomycetes

Rząd

rozetkowce

Rodzina

maczużnikowate

Rodzaj

maczużnik

Nazwa systematyczna
Cordyceps Fr.
Observ. mycol. (Havniae) 2(revis.): 316 (1824)
Typ nomenklatoryczny

Clavaria militaris L. 1753

Multimedia w Wikimedia Commons
Maczużnik bojowy rozmnażający się na zaatakowanym owadzie

Cordyceps Fr. (maczużnik) – rodzaj grzybów z rodziny maczużnikowatych (Cordycipitaceae)[1].

Charakterystyka

Wszystkie gatunki są pasożytami, przede wszystkim bezkręgowców, rzadziej innych grzybów. Gdy zarodniki dostaną się w pobliże żywiciela, rozrastająca się grzybnia zastępuje stopniowo zaatakowane tkanki, wytwarzając ostatecznie owocnik z workami, zawierającymi nitkowate askospory[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cordycipitaceae, Hypocreales, Hypocreomycetidae, Sordariomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Synonimy nazwy naukowej:Campylothecium Ces., Cordylia Fr., Cordyliceps Fr., Corynesphaera Dumort., Hypoxylum Juss., Mitrasphaera Dumort., Phytocordyceps C.H. Su & H.H. Wang, Polistophthora Lebert, Racemella Ces., Tettigorhyza G. Bertol., Torrubia Lév., in Cesati & de Notaris, Xylaria Hill ex Grev[3].

W opracowaniu Barbary Gumińskiej i Władysława Wojewody z 1985 r. rodzaj ten opisany został pod polską nazwą maczużnik[2]. W późniejszych opracowaniach mykologicznych nazwa ta jednak nie pojawia się, zaś Wiesław Fałtynowicz w 2003 r. podaje nazwę maczużnik dla innego rodzaju grzybów – Sphinctrina[4] .

Gatunki występujące w Polsce

Wykaz gatunków (nazwy naukowe) na podstawie Index Fungorum[1]. Nazwy polskie według B. Gumińskiej i W. Wojewody[2].

Cordyceps w popkulturze

Zmutowany grzyb z rodzaju Cordyceps był przyczyną pandemii w grze komputerowej The Last of Us i opartym na niej serialu[6].

Przypisy

  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-12-22] .
  2. a b c d BarbaraB. Gumińska BarbaraB., WładysławW. Wojewoda WładysławW., Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0 .
  3. Species Fungorum [online] [dostęp 2015-01-10] .
  4. WiesławW. Fałtynowicz WiesławW., Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, ISBN 83-89648-06-7 .
  5. ChachułaCh. P. ChachułaCh., VončinaV. G. VončinaV., KozikK. J. KozikK., Ophiocordyceps stylophora (Ascomycota, Hypocreales) new species for Poland, „Pol. Bot. J.”, 56 (2), 2011, s. 321–326 .
  6. BartoszB. Godziński BartoszB., Grzyby z „The Last of Us” istnieją naprawdę. Badaczka wyjaśnia, czy mogą nas zamienić w zombie [online], NaTemat.pl, 22 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-23]  (pol.).
Kontrola autorytatywna (takson):
  • J9U: 987007562841205171
Encyklopedia internetowa:
  • SNL: Cordyceps
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 16523
  • GBIF: 2560661
  • identyfikator iNaturalist: 58707
  • NCBI: 45234