Dobra osobiste

Dobra osobiste – chronione prawem dobra niemajątkowe przysługujące każdemu człowiekowi (osobie fizycznej), a także osobom prawnym oraz jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, której przepisy odrębne przyznają zdolność prawną.

Artykuł 23 Kodeksu cywilnego zawiera przykładowe wyliczenie dóbr osobistych, wskazując, że dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. W katalogu dóbr osobistych z art. 23 k.c. brakuje np. prywatności, chociaż prywatność urasta do roli jednego z najważniejszych dóbr osobistych człowieka^[1] i jest jednym z dóbr, na którym ochrona jest opierana najczęściej. Jednak w chwili przyjęcia Kodeksu cywilnego polska doktryna nie wyodrębniała jeszcze powszechnie prywatności, której objęcie ochroną zostało po raz pierwszy zadeklarowane przez krajowe orzecznictwo w 1984 r. Elementem prywatności są dane osobowe, które nie są samoistnym dobrem^[2].

Dobra osobiste osób fizycznych

Prawo cywilne zalicza do dóbr osobistych człowieka m.in.

• zdrowie,
• wolność,
• cześć (godność i dobre imię),
• swobodę sumienia,
• nazwisko lub pseudonim,
• wizerunek,
• tajemnicę korespondencji,
• nietykalność mieszkania,
• twórczość naukową, artystyczną, wynalazczą i racjonalizatorską.
• prawo do prywatności,
• prawo do spokoju psychicznego,
• prawo do kultu osoby zmarłej^[3].

Dobra osobiste osób prawnych

Dobra osobiste osób prawnych i jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 33¹ k.c. mają niemajątkowy i niezbywalny charakter. Można przykładowo wyróżnić następujące typy dóbr osobistych przysługujących osobom prawnym:

• dobra sława (dobre imię, dobra reputacja) – odpowiednik dobrej czci osoby fizycznej
• nazwa – indywidualizuje osobę prawną
• nietykalność pomieszczeń
• tajemnica korespondencji
• sfera prywatności.

Zobacz też

• ochrona dóbr osobistych
• dane osobowe, ochrona danych osobowych

Przypisy