Dzwonek okrągłolistny

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

dzwonkowate

Rodzaj

dzwonek

Gatunek

dzwonek okrągłolistny

Nazwa systematyczna

Campanula rotundifolia L.
Sp.Pl.163 1753

Synonimy

Campanula bocconei Vill..
Campanula pennina Reut.
Campanula polymorpha Witasek
Campanula rotundifolia var. alaskana A. Gray^[3]

Multimedia w Wikimedia Commons

Dzwonek okrągłolistny (Campanula rotundifolia L.) – gatunek rośliny z rodziny dzwonkowatych (Campanulaceae Juss.). Występuje w Europie, Azji (Syberia, Mongolia) i Ameryce Północnej (od obszarów subarktycznych po północny Meksyk)^[3]. W Polsce jest to roślina pospolita na całym niżu.

Morfologia

Pokrój: Roślina trwała z czołgającym się, cienkim kłączem. Jesienią ze znajdujących się na nim pąków wyrastają skrócone i zimujące pędy płonne.
Łodyga: Wyrasta wiosną z zimujących pędów płonnych. Jest wzniesiona, delikatna, wiechowato rozgałęziająca się, u dołu omszona. Osiąga wysokość 15–50 cm.
Liście: Dolne (różyczkowe) nerkowate, długoogonkowe zaokrąglone lub sercowate, łodygowe równo-wąsko-lancetowate (heterofilia), o szerokości najwyżej 1 cm.
Kwiaty: Błękitne (rzadko białe), o długości 1,2–2,2 cm z długimi ogonkami, najczęściej zwisłe, w wielokwiatowym gronie, z ząbkami wciętymi do ok. 1/3 długości. Dzwonkowata korona kwiatu ma długość 12–18 mm. Kielich zrosły, o szydlastych łatkach.
Owoce: Otwierająca się trzema dziurkami w nasadzie torebka.

Biologia i ekologia

Bylina, kwitnie od maja do października. Liście odziomkowe podczas kwitnienia rośliny przeważnie już są uschnięte.

Kwiaty są nie tylko przedprątne, ale posiadają specjalny mechanizm zapobiegający samozapyleniu. W młodych kwiatach stulonych w pąk, dojrzewające już pylniki wysypują pyłek na płatki korony pokryte drobnymi włoskami, po czym nitki pręcików kurczą się opadając wraz z pylnikami na dno kwiatowe. Wtedy dopiero dojrzewa słupek i rozchylają się płatki korony. Potem może nastąpić zapylenie krzyżowe pyłkiem przyniesionym przez owady z innego kwiatu dzwonka. Gdyby jednak z jakichś powodów nie nastąpiło zapylenie krzyżowe, roślina zapewnia sobie możliwość samozapylenia – w ostatniej fazie rozwoju kwiatów znamiona słupka ślimakowato wydłużają się dotykając włosków na płatkach, gdzie jeszcze może znajdować się pyłek.

Porasta łąki, wrzosowiska, widne, suche lasy – zwłaszcza sosnowe i brzozowe, gleby piaszczyste. Gatunek wyróżniający dla zespołu (Ass.) Cephalanthero rubrae-Fagetum^[4].

Zastosowanie

Jest uprawiany jako roślina ozdobna. Jest w pełni mrozoodporny (strefy mrozoodporności 3-10^[5]. Rozmnaża się przez nasiona wysiewane wiosną lub przez podział wiosną lub jesienią. Może rosnąć zarówno na stanowiskach słonecznych, jak i zacienionych.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).
↑ ^a ^b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. 3. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2007, seria: Vademecum Geobotanicum. ISBN 83-01-14439-4.
↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

Bibliografia

D. Gayówna, Ewa Śliwińska: Rośliny łąk. Warszawa: PZWS, 1960.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.