Eudoksja Łopuchina

Eudoksja Łopuchina

Caryca Rosji
Okres	od 1689 do 1698
Jako żona	Piotra I Wielkiego
Poprzedniczka	Praskowia Sałtykowa
Następczyni	Katarzyna I
Dane biograficzne
Data urodzenia	9 sierpnia 1669
Data śmierci	7 września 1731
Ojciec	Fiodor Awramowicz Łopuchin
Matka	Ustina Bogdanowna Rtiszczewa
Mąż	Piotr I Wielki
Dzieci	Aleksy Aleksander Paweł
Multimedia w Wikimedia Commons

Eudoksja Fiodorowna Łopuchina, ros. Евдокия Фёдоровна Лопухина (ur. 30 lipca^?/9 sierpnia 1669, zm. 27 sierpnia^?/7 września 1731)^[1] – caryca Rosji jako pierwsza żona Piotra I Wielkiego w latach 1689-1698, babka cesarza Piotra II Romanowa.

Życiorys

Eudoksja pochodziła z bogatej rodziny bojarskiej. Jej ojcem był Fiodor Awramowicz Łopuchin^[2]. 17 stycznia^?/27 stycznia 1689^[2] poślubiła Piotra I krótko przed nieudanym zamachem na życie cara, przygotowanym przez jego przyrodnią siostrę Zofię Romanową (aby przestał jej zagrażać w drodze do tronu). Z tego związku urodziło się 3 synów^[3].

• Dzieci Eudoksji i Piotra^[a]:

1. Aleksy Piotrowicz (ur. 18 lutego 1690, zm. 26 lipca 1718), uwięziony na polecenie ojca, torturowany i stracony w Pietropawłowsku za spiskowanie przeciw niemu, ojciec cesarza Piotra II;
2. Aleksander Piotrowicz (ur. 23 października 1691, zm. 14 maja 1692);
3. Paweł Piotrowicz (ur. 1693, zm. 1693).

Piotr oddalił Eudoksję w 1698, zamknąwszy ją potem w monasterze Opieki Matki Bożej w Suzdalu^[4] (ok. 200 km od Moskwy). Zmuszona do przyjęcia postrzyżyn mniszych, otrzymała imię zakonne Helena^[5]. Przełożone klasztoru miały z nią nieco problemów, gdyż podczas swojego pobytu naruszała zasady klasztoru i spiskowała przeciwko mężowi, przez co zesłano ją później do bardziej oddalonego miejsca^[6] - monasteru Zaśnięcia Matki Bożej w Starej Ładodze^[5]. Za życia Eudoksji, w 1712 r., Piotr I poślubił jedną ze swoich kochanek, Katarzynę Aleksiejewnę^[7].

Z rozkazu Katarzyny I, już jako samodzielnej władczyni po śmierci Piotra I, Eudoksja po prawie 30 latach została uwolniona.^[8]

W lutym 1728 r. odbyła się koronacja jej jedynego wnuka, wyznaczonego przez Katarzynę na jej następcę - Piotra II. Eudoksja otrzymała od nowego cara 60 tysięcy rubli rocznej pensji.^[8]

Ostatnie lata życia spędziła w klasztorze Nowodziewiczym, w Moskwie, gdzie też ją pochowano.

Eudoksja zmarła w 1731 r. przeżywszy o kilka lat swego byłego męża i jego drugą żonę, wszystkie swoje dzieci i wszystkie swoje wnuki. Przeżyła także narzeczoną wnuka - Marię Mienszykową i jej ojca oraz wszystkie dzieci ze związku Piotra i Katarzyny z wyjątkiem przyszłej cesarzowej Elżbiety.

Tuż przed śmiercią Piotra II zaproponowano umierającemu carowi, aby wyznaczył Eudoksję na swą następczynię, jednak ten był już skrajnie wyczerpany i umarł bez podjęcia żadnej decyzji.^[8]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Andrzej Andrusiewicz: Romanowowie. Imperium i familia. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2014. ISBN 978-83-08-05394-2.

Linki zewnętrzne

• Genealogia Romanowów. [dostęp 2015-04-23]. (ang.).