Franz Anton Maulbertsch

Data i miejsce urodzenia

przed 7 czerwca 1724
Langenargen

Data i miejsce śmierci

8 sierpnia 1796
Wiedeń

Narodowość

austriacka

Dziedzina sztuki

malarstwo

Epoka

rokoko, klasycyzm

Multimedia w Wikimedia Commons

Franz Anton Maulbertsch (ochrzczony 7 czerwca 1724 w Langenargen nad Jez. Bodeńskim, zm. 8 sierpnia 1796 w Wiedniu) – austriacki malarz i grafik okresu rokoka i klasycyzmu.

Inne wersje nazwiska: Maulpertsch, Maulbersch, Malbertz

Od 1739 przebywał w Wiedniu, gdzie był uczniem P. van Roya. W l. 1739-45 i 1749-50 studiował u Paula Trogera w Kaiserliche Akademie. W 1759 został jej członkiem, a w 1770 profesorem. Od 1770 należał do Akademii Miedziorytników. Działał w Austrii, Czechach i na Węgrzech.

Malował freski w kościołach, klasztorach i pałacach (ponad 50 dekoracyjnych zespołów ściennych), liczne obrazy ołtarzowe, portrety oraz sceny mitologiczne i rodzajowe. Pod koniec życia zajmował się akwafortą.

Wykonał freski m.in. w kościele pijarów w Wiedniu (1753), kościele parafialnym w Sümeg (1758), pałacu w Halbturn (1765), kościele parafialnym w Schwecht (1764), Starym Uniwersytecie w Wiedniu (1766-67), rezydencji w Innsbrucku (1775-76), katedrze w Györ (1772-81), bibliotece klasztornej na Strahovie w Pradze (1794).

Do 1765 tworzył w manierze rokokowej (ekspresja, dynamizm, subtelny koloryt, bogate efekty świetlne), w późniejszych latach łączył je z elementami klasycyzmu (większa równowaga, statyczność kompozycji, ograniczenie liczby postaci).

Jego styl był wynikiem różnorodnych oddziaływań, m.in. Paula Trogera, Johanna Michaela Rottmayra, a także malarstwa weneckiego, flamandzkiego (Peter Paul Rubens) i holenderskiego (Rembrandt).

Wybrane dzieła

Alegoria Świtu – Kolonia, Wallraf-Richartz-Museum
Apoteoza św. Jana Nepomucena (ok. 1760) – Paryż, Luwr
Apoteoza węgierskich świętych – Berlin, Gemäldegalerie
Autoportret (1794-96) – Wiedeń, Barockmuseum
Chrzest eunucha – St. Petersburg, Ermitaż
Diana, Apollo i Saturn (Triumf Diany) – Warszawa, Muzeum Narodowe
Edukacja Marii (ok. 1755) – Karlsruhe, Kunsthalle
Koriolan u bram Rzymu (1790-93) – Stuttgart, Staatsgalerie
Męczeństwo św. Andrzeja – Wiedeń, Barockmuseum
Mężczyzna palący fajkę (1785) – Norymberga, Germanisches Nationalmuseum
Niewierny Tomasz (1762-64) – Brno, Kościół św. Tomasza
Ofiara Ifigenii – Warszawa, Muzeum Narodowe
Ofiara Izaaka – Budapeszt, Muzeum Sztuk Pięknych
Ofiarowanie Jezusa w świątyni (ok. 1750) – Cleveland, Museum of Art
Rebeka i Eliezar (1745-50) – Budapeszt, Muzeum Sztuk Pięknych
Św. Paweł – Budapeszt, Muzeum Sztuk Pięknych
Święta Rodzina (1752-53) – Wiedeń, Barockmuseum
Święta Tekla – Lwów, Galeria Malarstwa
Święta Trójca (1785-86) – Budapeszt, Muzeum Sztuk Pięknych
Wniebowstąpienie – Wiedeń, Barockmuseum
Zwiastowanie (1766-67) – Wiedeń, Barockmuseum
Zwiastowanie (ok. 1755) – Paryż, Luwr
Zwycięstwo św. Jakuba z Composteli – Wiedeń, Barockmuseum

Bibliografia

Ta sekcja od 2021-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Andrzej Dulewicz, Encyklopedia sztuki niemieckiej, Warszawa: WAiF ; Wydaw. Nauk. PWN, 2002. ISBN 83-01-13637-5
Beata Krasucka, Maulbertsch Franz Anton, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 12, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2008, ISBN 978-83-7306-390-7
Leksykon malarstwa od A do Z, Warszawa: Muza S.A., 1992, ISBN 83-7079-076-3
Sztuka świata. T. 13, Leksykon L-Z. Warszawa: Arkady, 2000. ISBN 83-213-4135-7.
Stefano Zuffi, Wielki słownik malarzy, t. 3, Warszawa: HPS, 2006, ISBN 978-83-60688-17-5