Goryczel jastrzębcowaty

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Cichorioideae

Rodzaj

goryczel

Gatunek

goryczel jastrzębcowaty

Nazwa systematyczna

Picris hiercioides L.
Sp. pl. 2:792. 1753

Multimedia w Wikimedia Commons

Goryczel jastrzębcowaty (Picris hieracioides L.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Rodzimy obszar jego występowania to Europa i znaczna część Azji. Rozprzestrzenił się jako gatunek zawleczony również w Nowej Zelandii i niektórych rejonach Ameryki Północnej i Afryki^[3]. W Polsce jest dość pospolity^[4].

Morfologia

Pokrój: Roślina o wysokości do 1 m, w całości pokryta szorstkimi, łamliwymi, dwudzielnymi, prostymi lub mającymi kształt kotwicy włoskami^[5].
Łodyga: Pojedyncza lub rozgałęziona, żeberkowana, ulistniona na całej długości^[5].
Liście: Ulistnienie skrętoległe. Liście dolne jajowatopodługowate o żółtozielonym kolorze, faliste i całe szorstko owłosione^[6], górne - lancetowate. Są zatokowato ząbkowane lub płytko klapowane, owłosione obustronnie, lub tylko na dolnej powierzchni^[5].

Kwiaty: Zebrane w duże koszyczki (średnica 2,5–4 cm) tworzące wiechę lub baldachogrono. Listki okrywy koszyczka są ciemnozielone lub szare, jasno owłosione, odstające i zachodzą dachówkowato na siebie. Dno koszyczka bez plewinek. Wszystkie kwiaty są języczkowe, złocistożółte, po zewnętrznej stronie zwykle czerwono nabiegłe. Włoski puchu kielichowego są wolne^[6]^[5].

Owoc: Silnie pomarszczone niełupki o długości 3–6 mm z bardzo krótkim dzióbkiem i odpadającym puchem kielichowym^[6], przeważnie piórkowato rozgałęzionym^[5].

Dolne liście
Siewka
Kwiatostan
Koszyczek
Włoski

Biologia i ekologia

Roślina dwuletnia lub bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do października. Roślina ruderalna występująca w takich siedliskach jak: zarośla, murawy kserotermiczne, miedze, nieużytki, przydroża, tereny kolejowe. W górach występuje po regiel dolny^[5]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Onopordetalia^[7]. Liczba chromosomów 2n= 10^[4].

Podgatunki występujące w Polsce:

P. hieracioides L subsp. hieracioides. Okrywa koszyczka o długości 10–12 mm oraz szypułki są pokryte sztywnymi, białymi szczecinami. Jest pospolity.
P. hieracioides L subsp. grandiflora (Ten.) Arcang. Okrywa koszyczka o długości 12–15 mm oraz szypułki są pokryte ciemnymi, gęstymi szczecinami. Rzadki^[4].

Roślina zawiera gorzki sok mleczny, i stąd pochodzi jej nazwa naukowa (łac. picros = gorzki)^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN) [online] [dostęp 2010-05-05] .
↑ ^a ^b ^c Lucjan Rutkowski; Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, Wyd. Naukowe PWN, 2006, ISBN 83-01-14342-8
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Barbara Sudnik-Wójcikowska, Rośliny synantropijne, Warszawa: Multico, 2011, ISBN 978-83-7073-514-2
↑ ^a ^b ^c Jakub Mowszowicz, Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych, Warszawa: WSiP, 1986, ISBN 83-02-00607-6
↑ Władysław Matuszkiewicz, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, ISBN 83-01-14439-4