Gwałt naprawczy

Gwałt naprawczy[1], gwałt korekcyjny[2], zgwałcenie homofobiczne[3][4][5] – zbrodnia nienawiści[6], w której jedna lub więcej osób zostaje zgwałconych ze względu na rzeczywistą lub domniemaną orientację seksualną[7] lub tożsamość płciową[8]. Powszechnie zamierzonym celem gwałtu, według opinii sprawcy (lub sprawców), jest przekształcenie danej osoby w heteroseksualistę lub wyegzekwowanie podporządkowania się stereotypom płciowym[9][10][11].

Popularyzacja tego terminu spowodowała wzrost świadomości i zachęciła osoby LGBT+ w krajach na całym świecie do przedstawiania własnych historii o gwałcie jako karze lub próbie zmiany ich orientacji seksualnej, lub tożsamości płciowej[12]. Pomimo że w niektórych krajach istnieją przepisy chroniące osoby LGBT+, to zjawisko gwałtu naprawczego często nie jest w nich uwzględniane[13][14].

Definicje

Gwałt naprawczy to użycie przemocy seksualnej wobec osób, które nie przestrzegają uznanych norm społecznych dotyczących ludzkiej seksualności czy ról płciowych. Celem jest penalizacja zachowań postrzeganych jako nienormalne i umocnienie norm społecznych[10][15]. Jedną z najwcześniejszych znanych wzmianek na temat tego terminu jest wypowiedź południowoafrykańskiej aktywistki feministycznej Bernedette Muthien podczas wywiadu przeprowadzonego w sierpniu 2001 roku przez Human Rights Watch w Kapsztadzie[16]:

Lesbijki są szczególnie narażone na zbiorowe gwałty. Afrykańskie lesbijki są bardziej narażone na gwałty wśród lesbijek w townshipach. Do jakiego stopnia kolorowe lesbijki są również celem gwałtu ze względu na swoją orientację seksualną? Nie ma żadnych statystyk w tym zakresie i nie wiem, jaki odsetek kolorowych lesbijek jest obiektem gwałtów naprawczych. Dorastając, nigdy nie słyszałam, żeby lesbijki traktowano w ten sposób, więc chcę wiedzieć, kiedy to się zaczęło. Gangsteryzm zawsze istniał w townshipach, więc nie można mu tego przypisać. Nie wiem też, dlaczego czarne lesbijki są bardziej narażone na ataki. Chciałabym wiedzieć, ile kobiet jest gwałconych przez braci, ojców itp. w kolorowych townshipach. Dlaczego nikt tego nie bada? Czy po prostu jest to nieudokumentowane, nie studiowane, czy co?

Według wytycznych terminologicznych UNAIDS 2015 Organizacji Narodów Zjednoczonych należy porzucić termin „gwałt naprawczy”, ponieważ sformułowanie to implikuje istnienie problemu, który należy naprawić. Zgodnie z wytycznymi terminem, który powinien zastąpić określenie „gwałt naprawczy”, jest „zgwałcenie homofobiczne”[3][4]. Autorzy ogólnoświatowego badania na temat HIV/AIDS z 2013 roku zaproponowali określenie „gwałt lesbofobiczny”, podkreślające fakt, że znakomitą większość ofiar tego zjawiska stanowią lesbijki[5]. Inni zaś zaznaczają, że geje, osoby transpłciowe, aseksualne i interpłciowe również bywają ofiarami gwałtu naprawczego z podobnych powodów[12][17][18][19][20].

Czynniki sprzyjające i motywacje

Gwałt naprawczy to zbrodnia nienawiści[6][20]. Badanie z 2000 r.[gdzie?] wskazywało na atmosferę sprzyjającą zbrodniom nienawiści wobec gejów i lesbijek; reakcje szerszej społeczności na zbrodnie nienawiści oraz reakcje policji i wymiaru sprawiedliwości przyczyniają się do gwałtów naprawczych[9].

Niektórzy ludzie uważają, że gwałt korekcyjny może „naprawić” osoby, które nie przestrzegają norm dotyczących płci lub które nie są heteroseksualne. Organizacja ActionAid podaje, że ofiary, które przeżyły, pamiętają, że powiedziano im, że udzielono im lekcji[15]. Niektórych sprawców zbrodni nienawiści napędza mizoginia i szowinizm[21].

Niektóre źródła argumentują, że wiele przypadków gwałtu naprawczego jest spowodowanych wyciągnięciem moralnych wniosków z debaty nature versus nurture. Mimo że społeczność naukowa uważa, że orientacja seksualna jest wynikiem uwarunkowań biologicznych i środowiskowych[22][23][24], wiele osób nie wierzy, że homoseksualizm (lub inne formy nieheteroseksualności) ma podłoże genetyczne, a zamiast tego uważa, że jest on jedynie wynikiem uwarunkowań środowiskowych. Z tego powodu niektóre z tych osób wierzą, że orientacja seksualna może zostać zmieniona lub, jak one to postrzegają, naprawiona[25][26].

Występowanie

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Gwałty naprawcze odnotowano w krajach na całym świecie, w tym w Ekwadorze[27][28][29][30], na Haiti[31], w Indiach[32][33][34], na Jamajce[35][36][37], w Kenii[38][39], Kirgistanie[40], Holandii[41], Nigerii[42], Peru[43], Republice Południowej Afryki[1][44][45][46][47][48], Tajlandii[49], Ugandzie[2][39], na Ukrainie[50], w Wielkiej Brytanii[51], Stanach Zjednoczonych[50] i Zimbabwe[52][53].

Indie

W Indiach dzieci mówią o tym, jak ich rodzice sankcjonują ich seksualność, stosując „korekcyjne leczenie gwałtem” (ang. corrective rape treatment). Gwałt naprawczy w Indiach występuje zazwyczaj w celu ochrony rodzinnego wizerunku, aby uniknąć bycia oczernianym przez wspólnoty religijne oraz aby zapobiec byciu postrzeganym jako nienormalny przez otaczającą społeczność. W Indiach istnieje ogólny dyskomfort związany z mówieniem o homoseksualizmie, nawet jeśli dana osoba identyfikuje się jako homoseksualna. Ten dyskomfort wynika z ogólnego negatywnego nastawienia do homoseksualizmu, a faktem jest, że w Indiach osoby identyfikujące się jako homoseksualne są w większym stopniu represjonowane. Występuje również wysoki poziom negatywnej postawy wobec społeczności trans w Indiach. Zobowiązania religijne są zazwyczaj bardzo silne w kulturach tradycyjnych i stąd właśnie pochodzi wiele napięć i zła opinia. Według statystyk Crisis Intervention Team of LGBT Collective z Telangany w Indiach, w ciągu ostatnich 5 lat odnotowano 15 przypadków gwałtu naprawczego[54]. Ogólnie rzecz biorąc, w latach 1971-2012 odnotowano 902-procentowy wzrost zgłoszonych gwałtów w Indiach; szacuje się jednak, że 90% przestępstw seksualnych w tym kraju nie jest zgłaszanych[54].

Jamajka

Organizacja Amnesty International została poinformowana o przemocy wobec lesbijek na Jamajce, w tym o gwałtach i innych formach przemocy seksualnej. Według doniesień lesbijki zostały zaatakowane z powodu ich męskiego wyglądu lub innych widocznych oznak ich orientacji seksualnej. Niektóre doniesienia o porwaniach i gwałtach pochodzą ze społeczności śródmiejskich, gdzie lokalne organizacje pozarządowe wyraziły zaniepokojenie wysoką częstotliwością występowania przemocy względem kobiet[35].

Kenia

W Kenii sprawcy i ich obrońcy twierdzą, że gwałt jest sposobem na „naprawienie” (ang. to straighten, także naprostować, uczynić heteroseksualnym) osób LGBTI[38].

Południowa Afryka

Uczestnicy Soweto Pride 2012 upamiętniają dwie lesbijki, które zostały zgwałcone i zamordowane w 2007 roku[55].

W Republice Południowej Afryki kobiety mają mniejszą władzę pod względem seksualnym i ekonomicznym niż mężczyźni[56]. Jednym z czynników związanych z tą nierównością są restrykcyjne role płci, co doprowadziło do jednego z najwyższych na świecie wskaźników przemocy wobec kobiet[49][57]. Rząd Republiki Południowej Afryki przeprowadził w 2009 r. badanie na temat napaści na tle seksualnym. Jeden na czterech mężczyzn przyznaje się do uprawiania seksu z kobietą, która nie wyraziła na to zgody, a prawie połowa z nich przyznała się do dokonania więcej niż jednego gwałtu[58]. Szacuje się również, że w RPA kobieta jest gwałcona co 26 sekund[15]. Gwałt naprawczy jest uznawany za karę dla osób, które są homoseksualne lub nie przystają do tradycyjnych ról płciowych (zazwyczaj są to kobiety), gdzie często są one słownie znieważane przed gwałtem. Sprawca może twierdzić, że daje kobietom lekcję, jak być „prawdziwą kobietą”[10]. Ponieważ kobiety mają mniejszą kontrolę nad swoją sytuacją ekonomiczną, mają również mniejszą kontrolę nad własną aktywnością seksualną[49]. Biedne czarne kobiety mieszkające w townshipach częściej stają się ofiarami przemocy naprawczej, a kobiety homoseksualne częściej są izolowane bez większego wsparcia, co zwiększa ich szanse na bycie wziętymi na cel[14].

Liczba gwałtów naprawczych w Republice Południowej Afryki wciąż rośnie. Tylko w Kapsztadzie ponad 10 lesbijek jest gwałconych każdego tygodnia, aby skorygować ich preferencje seksualne, jak szacuje Luleki Sizwe, południowoafrykańska organizacja non-profit[59][60]. Szacuje się, że co najmniej 500 lesbijek rocznie staje się ofiarami gwałtu naprawczego, a 86% czarnych lesbijek na Przylądku Zachodnim żyje w strachu przed napaścią na tle seksualnym, o czym informuje The Triangle Project w 2008 roku[61].

Stany Zjednoczone

W Stanach Zjednoczonych rzeczywiste przyczyny gwałtu naprawczego są zazwyczaj ignorowane lub bagatelizowane, co podtrzymuje występowanie przemocy seksualnej. Często przemoc seksualna jest ujęta w kategoriach osobistej dynamiki związku, a nie jako problem głęboko zakorzeniony w tradycyjnych normach dotyczących płci i orientacji seksualnej[62].

W Stanach Zjednoczonych Brandon Teena (1972–1993) jest jednym z najbardziej znanych ofiar gwałtu naprawczego (a następnie morderstwa) za bycie transmężczyzną. Jego historia opisana jest w książce All She Wanted (1996) oraz filmach The Brandon Teena Story (1998) i Boys Don't Cry (1999)[63].

Uganda

W okresie od czerwca do listopada 2011 r. w Ugandzie odnotowano pięć przypadków, w których ofiarami były lesbijki lub transseksualni mężczyźni[39]. Dziennikarz Stephen Fry przeprowadził wywiad z młodą lesbijką, która została poddana „gwałtowi korekcyjnemu”, mającemu na celu uczynienie jej heteroseksualistką. Z powodu ataku zaszła w ciążę i stała się nosicielką wirusa HIV[2][64].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b MartaM. Kazimierczyk MartaM., Gwałty naprawcze w RPA [online], wyborcza.pl, 16 marca 2009 [dostęp 2020-01-20] .
  2. ↑ a b c Minister: „korekcyjne gwałty” na lesbijkach są pożądane. Przekonają je do heteroseksualizmu [online], Wprost, 17 października 2013 [dostęp 2020-01-20]  (pol.).
  3. ↑ a b UNAIDS, UNAIDS TERMINOLOGY GUIDELINES [online], 2015, Cytat: "Don’t use the term “corrective rape”, as it implies the need to correct or rectify a “deviated” behaviour or sexual orientation. The preferred term, “homophobic rape”, notes the deep-seated homophobia that motivates the hate crime" .
  4. ↑ a b Raymond A.R.A. Smith Raymond A.R.A., Global HIV/AIDS Politics, Policy, and Activism: Persistent Challenges and Emerging Issues [3 volumes]: Persistent Challenges and Emerging Issues, ABC-CLIO, 28 października 2013, ISBN 978-0-313-39946-6 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  5. ↑ a b Hate crimes and corrective rape, [w:] Merril D. SmithM.D.S. Ph.D Merril D. SmithM.D.S., Encyclopedia of Rape and Sexual Violence [2 volumes], ABC-CLIO, 3 maja 2018, ISBN 978-1-4408-4490-4 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  6. ↑ a b Nondumiso TracyN.T. Hlongwane Nondumiso TracyN.T., Corrective rape as an anti-lesbian hate crime in South African law : a critique of the legal approach. [online], 2016 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  7. ↑ Alia E.A.E. Dastagir Alia E.A.E., She was sexually assaulted within months of coming out. She isn't alone. [online], USA TODAY [dostęp 2020-01-20], Cytat: „Corrective rape,” when a straight person rapes an LGBTQ person in an attempt to punish them or change their sexual orientation, is an example of hate-motivated sexual violence.  (ang.).
  8. ↑ S. Traczyk, Zjawisko gwałtu naprawczego jako typ czynu zabronionego - analiza prawno-karna i kryminologiczna na tle porównawczym (w:) Prawo w 2022 roku. Studia i Materiały, pod red. K. Chwedczuka, K. Łukomiaka, Łódź 2022, s. 243-252, https://web.archive.org/web/20221023212315/https://www.archaegraph.pl/lib/l231bv/Law2022-l8g8vl40.pdf archaegraph.pl
  9. ↑ a b Elizabeth E.E.E. Bartle Elizabeth E.E.E., Lesbians and Hate Crimes, „Journal of Poverty”, 4 (4), 2000, s. 23–43, DOI: 10.1300/J134v04n04_02, ISSN 1087-5549 [dostęp 2020-01-20] .
  10. ↑ a b c FadiF. Baghdadi FadiF., Corrective Rape of black lesbian women in Post-Apartheid South Africa: investigating the symbolic violence and resulting misappropriation of symbolic power that ensues within a nexus of social imaginaries., „A Night of Dostoevskian Smiles and Sadean Excesses” [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  11. ↑ Sherwood,S., Thompson Sherwood,S.,, Encyclopedia of diversity and social justice, Lanham, s. 475, ISBN 978-1-4422-1606-8, OCLC 900277068 [dostęp 2020-01-20] .
  12. ↑ a b MichelleM. Denton MichelleM., Rape Culture: How Can We End It?, Greenhaven Publishing LLC, 15 grudnia 2017, s. 31, ISBN 978-1-5345-6292-9 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  13. ↑ SusanS. Hawthorne SusanS., Ancient Hatred and Its Contemporary Manifestation: The Torture of Lesbians, „Journal of Hate Studies”, 4, 2005, DOI: 10.33972/jhs.32 [dostęp 2020-01-20] .
  14. ↑ a b Lorenzo DiL.D. Silvio Lorenzo DiL.D., Correcting Corrective Rape: Carmichele and Developing South Africa’s Affirmative Obligations To Prevent Violence Against Women, Rochester, NY, 8 czerwca 2011 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  15. ↑ a b c Hate crimes: The rise of ‘corrective’ rape in South Africa [online] [dostęp 2020-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-18] .
  16. ↑ Commission i inni, More Than a Name: State-sponsored Homophobia and Its Consequences in Southern Africa, Human Rights Watch, 2003, s. 193, ISBN 978-1-56432-286-9 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  17. ↑ IACHR: Forms and Context of Violence Against LGBTI Persons in depth [online], oas.org [dostęp 2020-01-20] .
  18. ↑ Recorded Books, Inc., Corrective Rape : Discrimination, Assault, Sexual Violence, And Murder Against South Africa’s L.G.B.T. Community, Chicago, IL: Agate Digital, 2015, s. 5, ISBN 978-1-57284-493-3, OCLC 946625951 [dostęp 2020-01-20] .
  19. ↑ Smith, MerrilM. D. MerrilM., 1956-, Encyclopedia of rape and sexual violence, Santa Barbara, California 2018, s. 178, ISBN 978-1-4408-4489-8, OCLC 1031039744 [dostęp 2020-01-20] .
  20. ↑ a b Fixing Gay: "Corrective Rape" in South Africa [online], Psychology Today [dostęp 2020-01-30]  (ang.).
  21. ↑ V.V. Reddy V.V., CherylCh. Potgieter CherylCh., N.N. Mkhize N.N., Cloud over the rainbow nation: Corrective rape and other hate crimes against black lesbians, „HSRC Review”, 5, 2007, s. 10–11 [dostęp 2020-01-30] .
  22. ↑ Barbara L.B.L. Frankowski Barbara L.B.L., Sexual Orientation and Adolescents, „Pediatrics”, 113 (6), 2004, s. 1827–1832, DOI: 10.1542/peds.113.6.1827, ISSN 0031-4005, PMID: 15173519 [dostęp 2020-01-30]  (ang.).
  23. ↑ Mary AnnM.A. Lamanna Mary AnnM.A., AgnesA. Riedmann AgnesA., Susan D.S.D. Stewart Susan D.S.D., Marriages, Families, and Relationships: Making Choices in a Diverse Society, Cengage Learning, 17 stycznia 2014, s. 82, ISBN 978-1-305-17689-8 [dostęp 2020-01-30]  (ang.).
  24. ↑ Gail WiscarzG.W. Stuart Gail WiscarzG.W., Principles and Practice of Psychiatric Nursing – E-Book, Elsevier Health Sciences, 14 kwietnia 2014, s. 502, ISBN 978-0-323-29412-6 [dostęp 2020-01-30]  (ang.).
  25. ↑ BenjaminB. McCommon BenjaminB., Antipsychiatry and the Gay Rights Movement, „Psychiatric Services”, 57 (12), 2006, s. 1809–1809, DOI: 10.1176/ps.2006.57.12.1809, ISSN 1075-2730 [dostęp 2020-01-30] .
  26. ↑ David J.D.J. Rissmiller David J.D.J., JoshuaJ. Rissmiller JoshuaJ., Letter, „Psychiatric Services”, 57 (12), 2006, s. 1809–1810, DOI: 10.1176/ps.2006.57.12.1809a, ISSN 1075-2730 [dostęp 2020-01-30]  (ang.).
  27. ↑ AlaskaA. Dispatch AlaskaA., 'Corrective Rape' Among Method Used to 'Cure' Homosexuality in Ecuador [online], alaskadispatch.com, 21 czerwca 2012 [dostęp 2020-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2012-06-21] .
  28. ↑ FEATURE-Gays in Ecuador raped and beaten in rehab clinics to „cure” them, „Reuters”, 8 lutego 2018 [dostęp 2020-01-20], Cytat: „Victims also reported “corrective rape” by fellow patients and staff with the aim of changing their sexual orientation.”  (ang.).
  29. ↑ Ecuador clinics said to 'cure' homosexuality stir debate, „Christian Science Monitor”, 10 lutego 2012, ISSN 0882-7729 [dostęp 2020-01-20] .
  30. ↑ Life inside the torture clinics that 'cure' homosexuality [online], Huck Magazine, 23 maja 2017 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  31. ↑ Haiti's fight for gay rights [online], Al Jazeera America [dostęp 2020-01-20] .
  32. ↑ Indian parents arrange 'corrective rape treatment' for son after discovering his sexuality [online], The Independent, 19 stycznia 2017 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  33. ↑ Lesbian couple's suicide notes reveal stigma they face in India, „Reuters”, 12 czerwca 2018 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  34. ↑ Victims of corrective rape speak up – Times of India [online], The Times of India [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  35. ↑ a b No Woman No Cry: lesbians in Jamaica – Travel – GayTimes [online], gaytimes.co.uk [dostęp 2020-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2014-06-06] .
  36. ↑ Kemone S-GK.S.G. Brown Kemone S-GK.S.G., When rape becomes acceptable : corrective rape in Jamaica, Jamajka, ISBN 978-1-9998152-9-5, OCLC 1041144496 [dostęp 2020-01-20] .
  37. ↑ MarieM. Claire MarieM., Corrective Rape: ‘I was raped to “cure” me of being a lesbian’ [online], Marie Claire, 6 października 2019 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  38. ↑ a b Kenya Human RightsK.H.R. Commission Kenya Human RightsK.H.R., The outlawed amongst us: a study of the LGBTI community's search for equality and non-discrimination in Kenya, Nairobi, Kenya: Kenya Human Rights Commission, 2011, ISBN 978-9966-941-75-6, OCLC 744561104 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  39. ↑ a b c DavidD. Smith DavidD., Gay African refugees face abduction, violence and rape in Uganda and Kenya, „The Guardian”, 18 maja 2012, ISSN 0261-3077 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  40. ↑ United Nations [online], ohchr.org [dostęp 2024-04-27] .
  41. ↑ RianneR. Oosterom RianneR., Toen was misbruik nog heel gewoon [online], Trouw, 4 września 2018 [dostęp 2020-01-20]  (niderl.).
  42. ↑ FayemiF. Shakur FayemiF., Gay Africans Seeking Asylum in New York [online], Lens Blog, 26 września 2014 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  43. ↑ CedarC. Attanasio CedarC., Cure For Being Gay? Corrective Rapes Of Lesbians Reported In Peru As ‘Gay Conversion’ Therapy For Minors Banned In Illinois [online], Latin Times, 24 sierpnia 2015 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  44. ↑ LEE MIDDLETON / CAPE TOWNL.M./ C.T. Time LEE MIDDLETON / CAPE TOWNL.M./ C.T., 'Corrective' Rape: Fighting A South Africa Scourge [online], HuffPost, 8 marca 2011 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  45. ↑ LeeL. Middleton LeeL., 'Corrective Rape': Fighting a South African Scourge, „Time”, 8 marca 2011, ISSN 0040-781X [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  46. ↑ LizL. Hazelton LizL., Raped for being gay: Scourge of South African sex attacks which men claim will 'cure' women of being lesbians [online], Mail Online, 30 października 2011 [dostęp 2020-01-20] .
  47. ↑ Wirtualna Polska MediaW.P.M. S.A Wirtualna Polska MediaW.P.M., „Korekcyjne gwałty” – fala przemocy wobec osób homoseksualnych w RPA [online], wiadomosci.wp.pl, 27 listopada 2014 [dostęp 2020-01-20]  (pol.).
  48. ↑ Lesbian couple raped, killed and set on fire in horrific attack [online], Gay Times, 18 stycznia 2018 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  49. ↑ a b c AlexaA. Mieses AlexaA., Gender inequality and corrective rape of women who have sex with women [online] .
  50. ↑ a b MarusyaM. Bociurkiw MarusyaM., Old homophobia is rising again in the United States [online], NOW Magazine, 15 czerwca 2016 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  51. ↑ 'Gay conversion therapy' to be banned [online], 3 lipca 2018 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  52. ↑ US reports harassment and rape of gays in Zimbabwe [online], Salon, 7 kwietnia 2010 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  53. ↑ United Nations High Commissioner forU.N.H.C. Refugees United Nations High Commissioner forU.N.H.C., Report of the Special Rapporteur on violence against women, its causes and consequences, Ms. Radhika Coomaraswamy, submitted in accordance with Commission on Human Rights resolution 2001/49: Cultural practices in the family that are violent towards women [online], Refworld [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  54. ↑ a b Anna MMA.M. Vetticad Anna MMA.M., India's Bollywood speaks out against rape [online], www.aljazeera.com [dostęp 2020-01-25] .
  55. ↑ BaldwinB. Ndaba BaldwinB., 'Hate crime' against lesbians slated – South Africa [online], iol.co.za, 2007 [dostęp 2020-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2013-12-24] .
  56. ↑ Joanne E.J.E. Mantell Joanne E.J.E. i inni, Gender norms in South Africa: Implications for HIV and pregnancy prevention among African and Indian women students at a South African tertiary institution, „Culture, health & sexuality”, 11 (2), 2009, s. 139–157, DOI: 10.1080/13691050802521155, ISSN 1369-1058, PMID: 19247859, PMCID: PMC2782559 [dostęp 2020-01-26] .
  57. ↑ Stop the Violence – Live Updates from South Africa [online], web.archive.org, 4 lipca 2013 [dostęp 2020-01-26] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-04] .
  58. ↑ ClareC. Carter ClareC., July 27, 2013, The Brutality of ‘Corrective Rape’ [online], www.nytimes.com [dostęp 2020-01-26]  (ang.).
  59. ↑ PumzaP. Fihlani PumzaP., South Africa's lesbians fear 'corrective rape', „BBC News”, 30 czerwca 2011 [dostęp 2020-01-26]  (ang.).
  60. ↑ Luleki Sizwe Womyn's Project [online], lulekisizwe [dostęp 2020-01-26]  (ang.).
  61. ↑ Correcting Corrective Rape: Carmichele and Developing South Africa’s Affirmative Obligations To Prevent Violence Against Women by Lorenzo Di Silvio :: SSRN [online], papers.ssrn.com [dostęp 2020-01-27]  (ang.).
  62. ↑ SarahS. Doan-Minh SarahS., Corrective Rape: An Extreme Manifestation of Discrimination and the State’s Complicity in Sexual Violence, „Hastings Women’s Law Journal”, 30 (1), 2019, s. 167, ISSN 1061-0901 [dostęp 2020-01-20] .
  63. ↑ Louise McOrmondL.M. Plummer Louise McOrmondL.M., Jennifer Y.J.Y. Levy-Peck Jennifer Y.J.Y., PatriciaP. Easteal PatriciaP., Intimate Partner Sexual Violence: A Multidisciplinary Guide to Improving Services and Support for Survivors of Rape and Abuse, Jessica Kingsley Publishers, 21 października 2013, s. 266, ISBN 978-0-85700-655-4 [dostęp 2020-01-20]  (ang.).
  64. ↑ 'Corrective rape': how Uganda gets a lesbian to go straight [online], The Week UK [dostęp 2020-01-26]  (ang.).

Linki zewnętrzne

  • Hate crimes – Triangle Project [online] [dostęp 2020-01-20]  (ang.).