Szowinizm

Szowinizm (fr. chauvinisme) – forma skrajnego nacjonalizmu w postaci bezkrytycznego uwielbienia własnego narodu, wiary w jego wyższość połączonego z wrogością względem innych nacji. W szerszym znaczeniu analogiczne przeświadczenie pewnych grup ludzi względem innych (nie zawężające się do narodów)^[1].

Szowinizm rozszerzył swoje pierwotne znaczenie o fanatyczne oddanie i nadmierną stronniczość w stosunku do każdej grupy lub sprawy, do jakiej się należy, zwłaszcza gdy obejmuje to uprzedzenia lub wrogość wobec osób z zewnątrz, lub grup rywalizujących, i utrzymuje się nawet w obliczu przeważającego oporu^[2][3]. Szowinista postrzega własnych ludzi jako niepowtarzalnych i wyjątkowych, podczas gdy reszta ludzi jest uważana przez niego za słabych lub podrzędnych^[4]. To francuskie pojęcie funkcjonuje analogicznie do brytyjskiego terminu jingoizm, który zachował swoje znaczenie jako szowinizm ściśle w swoim pierwotnym rozumieniu, to znaczy jako postawa agresywnego nacjonalizmu^[5][6].

Etymologia

Wyrażenie pochodzi od Nicolasa Chauvin, legendarnego żołnierza napoleońskiego znanego z komedii Le soldat laboureur Eugene'a Scribe'a. Bohater tej opowieści, rolnik^[7], był fanatycznie i naiwnie oddany Napoleonowi.

Szowinizm płciowy

 Główny artykuł: Seksizm.

Męski szowinizm

 Zobacz też: Mizoginia, Androcentryzm, Machismo i Patriarchat.

Męski szowinizm opiera się na przekonaniu, że mężczyźni są lepsi od kobiet. Pierwsze udokumentowane użycie sformułowania „męski szowinizm” znajduje się w sztuce z 1935 roku Clifforda Odeta Till the Day I Die^[8].

Kobiecy szowinizm

 Zobacz też: Mizoandria i Matriarchat.

Kobiecy szowinizm to przekonanie, że kobiety moralnie przewyższają mężczyzn, i uważany jest on za antyfeministyczny^[9]. Termin ten został przyjęty przez krytyków niektórych rodzajów lub aspektów feminizmu; godnym uwagi przykładem jest feministka drugiej fali Betty Friedan, która w swoich postulatach wykluczała lesbijki i czarnoskóre kobiety.^[10]

Ariel Levy posłużyła się tym określeniem w pokrewnym, aczkolwiek przeciwnym znaczeniu w swojej książce Female Chauvinist Pigs, w której twierdzi, że wiele młodych kobiet w Stanach Zjednoczonych i poza nimi odtwarza męski szowinizm i dawne mizoginistyczne stereotypy^[11].

Zobacz też

Informacje w projektach siostrzanych

Cytaty w Wikicytatach

Definicje słownikowe w Wikisłowniku

• faszyzm

Przypisy

Bibliografia

• szowinizm, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2019-09-25] .