Helminthotheca
 Goryczel żmijowcowy | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | astropodobne | ||
| Rząd | astrowce | ||
| Rodzina | astrowate | ||
| Podrodzina | Cichorioideae | ||
| Rodzaj | Helminthotheca | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Helminthotheca Zinn Cat. Pl. Gott.: 430 (1757)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Picris echioides Linnaeus[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
| |||
Helminthotheca Zinn – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 5 gatunków. Rośliny te występują w basenie Morza Śródziemnego (południowa Europa, północna Afryka, południowo-zachodnia Azja) oraz na wyspach Makaronezji. Jako introdukowane rośliny te spotykane są także w środkowej i północnej Europie, w Ameryce Północnej, w Urugwaju, w południowej Afryce, w Australii i Nowej Zelandii[3]. Jeden gatunek – goryczel żmijowcowy H. echioides – w Polsce występuje jako zadomowiony antropofit[5].
Morfologia
- Pokrój
- Rośliny roczne i byliny z zarówno prostymi włoskami, jak i rozgałęziającymi się i zagiętymi, przypominającymi kotwicę[6][7]. Pędy ulistnione[7].
- Kwiaty
- Skupione w koszyczki na szczytach pędów. Okrywy z charakterystycznie powiększonymi 5 zewnętrznymi listkami o kształcie sercowatym lub jajowatym. Dno kwiatostanu nagie – bez plewinek i włosków. Wszystkie kwiaty języczkowe, żółte[6].
- Owoce
- Niełupki z długim dzióbkiem i z puchem kielichowym w postaci sztywnych, pierzastych włosków[6].
- Rodzaj podobny
- Goryczel Picris wyróżniający się niepowiększonymi zewnętrznymi listkami okrywy[7].
Systematyka
Rodzaj z rodziny astrowatych Asteraceae, podrodziny Cichorioideae, z plemienia Cichorieae i podplemienia Hypochaeridinae[8]. W obrębie podplemienia jest siostrzany względem rodzaju goryczel Picris[9][10]. W niektórych ujęciach gatunki tu zaliczane włączane są do rodzaju goryczel Picris[8][5].
- Wykaz gatunków[3]
- Helminthotheca aculeata (Vahl) Lack
- Helminthotheca balansae (Coss. & Durieu) Lack
- Helminthotheca comosa (Boiss.) Holub
- Helminthotheca echioides (L.) Holub – goryczel żmijowcowy
- Helminthotheca glomerata (Pomel) Greuter
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-09-24] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-09-24] (ang.).
- ↑ a b c d Helminthotheca Zinn. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-24].
- ↑ Helminthotheca. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-09-24].
- ↑ a b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 130, ISBN 978-83-62975-45-7 .
- ↑ a b c J.W.J.W. Kadereit J.W.J.W., CharlesCh. Jeffrey CharlesCh. (red.), Flowering plants. Eudicots: Asterales, Berlin: Springer, 2007, s. 196, ISBN 978-3-540-31051-8, OCLC 184984805 .
- ↑ a b c Helminthotheca. [w:] Cichorieae Portal [on-line]. [dostęp 2022-09-24].
- ↑ a b Genus Helminthotheca Zinn. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-09-23].
- ↑ NorbertN. Kilian NorbertN., BirgitB. Gemeinholzer BirgitB., Hans WalterH.W. Lack Hans WalterH.W., Cichorieae, [w:] V.A.V.A. Funk i inni red., Systematics, evolution and biogeography of Compositae, Vienna: International Association for Plant Taxonomy, 2009 .
- ↑ Neela Enke, Birgit Gemeinholzer, Christian Zidorn. Molecular and phytochemical systematics of the subtribe Hypochaeridinae (Asteraceae, Cichorieae). „Organisms Diversity & Evolution”. 12, s. 1–16, 2012.
