Hermes

Ten artykuł dotyczy boga z mitologii greckiej. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Ten artykuł od 2021-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Hermes

Ἑρμῆς

bóg dróg, podróżnych, kupców, pasterzy, złodziei, posłaniec bogów i psychopomp

Hermes z małym Dionizosem Praksytelesa

Występowanie

mitologia grecka

Atrybuty

kaduceusz, podróżny kapelusz ze skrzydłami – petasos, sandały ze skrzydłami

Siedziba

Olimp

Teren kultu

starożytna Grecja

Szczególne miejsce kultu

Arkadia

Odpowiednik

Merkury (rzymski)

Rodzina

Ojciec

Zeus

Matka

Maja

Dzieci

Hermafrodyta, Pan i wiele innych

Multimedia w Wikimedia Commons

Hermes (gr. Ἑρμῆς Hermḗs, łac. Mercurius) – w mitologii greckiej bóg dróg, podróżnych, kupców, pasterzy, złodziei, posłaniec bogów i psychopomp. Hermes jako bóg handlu musiał mieć opanowane techniki dobijania targu, uznano go więc za boga „przekonującej wymowy”. A ponieważ stąd już tylko krok od oszustw, Hermes został także opiekunem złodziei, co przypisywano mu raczej żartem niż naprawdę. Jeden z 12 bogów olimpijskich.

Uchodził za syna boga Zeusa i Plejady Mai. Był przyrodnim bratem Dionizosa, Hefajstosa, Ateny, Apolla, Artemidy i Aresa. Urodził się w górach Kyllene w Arkadii, gdzie były główne ośrodki jego kultu. Hymn homerowy do Hermesa opowiada, że jako niemowlę ukradł Apollowi stado krów, sprytnie myląc ślady. Następnie podarował bratu lirę z jelit cielęcych i skorupy żółwia, czym złagodził gniew Apolla. W zamian otrzymał jako oznakę władzy laskę herolda, zwaną kaduceuszem (kerykejonem), oplecioną dwoma wężami, (które zaprzyjaźniły się kiedy Hermes rzucił między nie kerykejonem) uśmierzającą spory i kłótnie.

Na początku swojego pobytu na Olimpie okradł większość bogów. Został stamtąd wypędzony, ale bogom zaczęło go brakować, ponieważ miał w sobie tyle młodości i wdzięku, że Olimp zdawał się bez niego pusty i smutny. Dzięki decyzji Zeusa powrócił na Olimp.

Odprowadzał zmarłych do Hadesu, zsyłał ludziom marzenia senne. Był wysłańcem i ambasadorem Zeusa, posłańcem i gońcem bogów z Olimpu.

Atrybutami Hermesa są: kaduceusz, podróżny kapelusz ze skrzydłami – petasos. Jego atrybutem były też sandały ze skrzydłami, dzięki którym przemieszczał się z miejsca na miejsce.

Z Afrodytą miał dziecko o imieniu Hermafrodyta.

Z Autonoe – nimfą rzeczną, spłodził Pana – dziwne stworzenie, o owłosionej skórze, koźlich nogach i rogach, capiej bródce i szpiczastych uszach. Jednak według niektórych podań ojcem Pana był Zeus.

Hermesowi przypisywano także wynalezienie pisma i liczb, ćwiczeń gimnastycznych (był więc również bóstwem opiekuńczym palestry). Jako że był patronem podróżnych, stawiano mu przy drogach pomniki zwane hermami, tj. słupy zwieńczone rzeźbą przedstawiającą głowę Hermesa.

Rzymianie utożsamiali go z Merkurym.