Improperia

Improperia (łac. skargi, wyrzuty, narzekania) – antyfony śpiewane podczas liturgii Wielkiego Piątku we wszystkich historycznych kościołach chrześcijańskich, m.in. katolickim i luterańskim[1]. W Kościele katolickim wykonywane są podczas Adoracji Krzyża w Wielki Piątek.

Treść Improrperiów

Rozpoczynają się od parafrazy słów z Księgi Micheasza:

Ludu mój, cóżem ci uczynił? Czym ci się uprzykrzyłem? (Mi 6,3)[2].

W następujących werestach Jezus, wisząc na krzyżu, ubolewa nad odrzuceniem przez naród wybrany. Teksty zestawiają dobrodziejstwa wyświadczone Izraelowi przez cierpiącego Zbawiciela z ludzką niewdzięcznością. Przytaczane są nawiązania do tekstów ze Starego Testamentu, odnoszących się do historii Narodu Wybranego w czasie wyjścia z Egiptu i przejścia do Ziemi Obiecanej i licznych dobrodziejstw od Boga, których doświadczył wówczas lud Izraela, oraz odniesienia do ofiary Mesjasza i zadanych Mu cierpień przez niewdzięczny lud, opisanych w Ewangeliach.

Odpowiedzią zgromadzenia wiernych po trzech pierwszych wersetach jest Trisagion – wołanie do Boga o zmiłowanie. Po kolejnych powtarza się Ludu mój, ludu[3].

Opracowania muzyczne

Najstarsze opracowania muzyczne Improperiów prezentuje chorał gregoriański[4]. Na przestrzeni wieków improperia były opracowywane przez licznych kompozytorów[5][6]. Najbardziej znane, autorstwa Giovanniego Pierluigiego da Palestriny i Tomása Luisa de Victorii, powstały w epoce Renesansu. Palestrina skomponował swoje Improperia w roku 1560, zaś papież Pius IV nakazał ich wykonanie w Kaplicy Sykstyńskiej, gdzie co roku wciąż można je usłyszeć w Wielki Piątek[7].

Na gruncie polskim Improperia reprezentuje m.in. staropolska pieśń Ludu, mój ludu (parafraza poetycka Improperiów)[8], motet Stanisława Moniuszki Ecce lignum crucis[9], a współcześnie – Popule meus Mariana Sawy[10] czy Pawła Łukaszewskiego[11][12].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wielki Piątek u luteran: wiara.pl: Pamiątka Śmierci Pana Jezusa.
  2. ↑ Tłumaczenie wg Biblii Tysiąclecia.
  3. ↑ Na podstawie tekstu Improperiów w: Mszał Rzymski, przekład polski i objaśnienia opracowali o.o. benedyktyni z opactwa tynieckiego, Wydawnictwo Pallotinum, Poznań 1963, imprimatur bp. Karol Wojtyła. Reprint: ISBN 978-83-926581-1-5, s. 365-367
  4. ↑ GregoBase – A database of gregorian scores: Popule meus.
  5. ↑ Petrucci Music Library: Improperia.
  6. ↑ ChoralWiki: Improperia.
  7. ↑ New Adwent: Improperia.
  8. ↑ Skarby Kościoła: Popule meus, quid feci tibi? (Ludu mój ludu, cóżem ci uczynił?).
  9. ↑ ChoralWiki: Popule meus – Stanislaw Moniuszko SATB with Baritone solo and organ (includes Ecce lignum).
  10. ↑ Marian Sawa POPULE MEUS (1996).
  11. ↑ Światowa premiera Popule meus Pawła Łukaszewskiego w Centrum Arvo Pärta.
  12. ↑ Spotify: Paweł Łukaszewski, Popule meus.

Bibliografia

  • Mszał Rzymski z dodaniem nabożeństw nieszpornych. G. Lefebvre, Benedyktyn. Przekład polski opracowali mnisi opactwa w Tyńcu. Opactwo ŚŚ. Piotra i Pawła w Tyńcu – Polska. Opactwo Św. Andrzeja, Bruges – Belgia [1956]. Improperia: s. 525 (s. 263 skanu publikacji);
  • Improperia. The Catholic Encyclopedia. [dostęp 2009-09-29]. (ang.)..

Linki zewnętrzne

  • Święte Triduum Paschalne – Dominikański Orodek Liturgczny
  • Encyklopedia Gutenberga online: Improperia
  • Educalingo: Co oznacza słowo improperia
  • Encyclopedic Dictionary of Bible and Theology: Improperia
  • Catholicism: Good Friday