Język kałmucki
 | Ten artykuł od 2011-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
| Obszar | Kałmucja (Rosja), Chiny, Mongolia | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mówiących | ok. 180–200 tys. | ||||
| Pismo/alfabet | cyrylica | ||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||
| |||||
| Status oficjalny | |||||
| język urzędowy | Kałmucja (Federacja Rosyjska) | ||||
| UNESCO | 3 zdecydowanie zagrożony↗ | ||||
| Ethnologue | 2 prowincjonalny↗ | ||||
| Kody języka | |||||
| ISO 639-2 | xal | ||||
| ISO 639-3 | xal | ||||
| IETF | xal | ||||
| Glottolog | kalm1244 | ||||
| Ethnologue | xal | ||||
| GOST 7.75–97 | кал 260 | ||||
| Linguist List | xal-kal | ||||
| WALS | kmk | ||||
| W Wikipedii | |||||
| |||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||
Język kałmucki (Хальмг келн) – język Kałmuków osiadłych nad Wołgą[1], z podrodziny języków mongolskich; ok. 180–200 tys. mówiących. Wykształcił się w XVII wieku z języków ojrackich. W XIX wieku do zapisu języka przyjęto cyrylicę.
Tradycyjne pismo
Kałmucki jest językiem z historyczną tradycją literacką. Oryginalne pismo kałmuckie zostało stworzone w XVII wieku. Krzewicielem oświaty wśród Kałmuków był buddyjski mnich Dzaja Pandita (1599–1662 r. n.e.), autor pisma todo biczig („czyste pismo”). W 1924 roku w ZSRR pismo ojracko-kałmuckie zostało zastąpione przez cyrylicę, którą w 1930 roku zastąpiła łacinka, którą jeszcze raz zmieniła cyrylica o wymowie mongolskiej w 1938 roku.
Kałmucy (Ojraci) w Zachodnich Chinach nadal posługują się pismem ojracko-kałmuckim. W Urumczi wydają kilka gazet i pism w języku ojrackim, nadawane są w tym języku także programy radiowe i telewizyjne. Język ojracki w Mongolii nie uzyskał statusu oficjalnego i jest używany tylko w życiu codziennym, poza tym wypiera go język chałcha-mongolski.
Alfabet
| А а | Ә ә | Б б | В в | Г г | Һ һ | Д д | Е е | Ё ё |
| Ж ж | Җ җ | З з | И и | Й й | К к | Л л | М м | Н н |
| Ң ң | О о | Ө ө | П п | Р р | С с | Т т | У у | Ү ү |
| Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь |
| Э э | Ю ю | Я я |
Zobacz też
- zośka (przykład pośredniego zapożyczenia kałmuckiego w języku polskim)
Przypisy
- ↑ kałmucki język, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-12-16] .
Linki zewnętrzne
 | Zobacz hasło kałmucki w Wikisłowniku |
- Słownik online. dictionary.bumbinorn.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-17)].
Encyklopedia internetowa:
- Britannica: topic/Kalmyk-language, topic/Western-Mongolian-languages
- БРЭ: 5229724
- Catalana: 0165897, 0165896
