Kosmaczek

Kosmaczek pospolity

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Cichorioideae

Rodzaj

kosmaczek

Nazwa systematyczna

Pilosella Hill
Brit. Herb.: 441 (1756)^[3]

Typ nomenklatoryczny

Hieracium pilosella L.^[4]

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Kosmaczek^[5] (Pilosella Hill) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych, w niektórych ujęciach systematycznych także podrodzaj w obrębie rodzaju jastrzębiec Hieracium subsp. Pilosella^[6]^[7]. Jest to takson bardzo problematyczny. Obejmuje od ok. 250 gatunków^[3] do ponad 800, z czego tylko ok. 110 to tzw. gatunki główne, podczas gdy reszta to ich mieszańce rozmnażające się zwykle za pomocą apomiksji^[8]. Zasięg rodzaju obejmuje całą Europę, północno-zachodnią Afrykę oraz Azję, z wyjątkiem jej południowej i wschodniej części. Jako rośliny introdukowane przedstawiciele rodzaju obecni są na Dalekim Wschodzie, w Ameryce Północnej i Australii^[3]. W 2020 w wykazie flory polskiej ujęto 50 gatunków z tego rodzaju, z czego 10 to gatunki główne, a pozostałe są mieszańcami (gatunki występujące w Polsce w podanym dalej wykazie wyróżniają się polskimi nazwami zwyczajowymi)^[5].

Morfologia

Pokrój: Byliny zwykle z rozłogami^[7]. Łodyga jest pojedyncza lub jest ich kilka, są rozgałęzione lub nierozgałęzione^[8].
Liście: Odziomkowe, skupione w rozetę przyziemną, zwykle utrzymujące się do czasu kwitnienia. Liście łodygowe, jeśli są także obecne, to zwykle są nieliczne (rzadko, ale bywają też liczne). Liście są zwykle siedzące i całobrzegie, rzadko ząbkowane^[8].
Kwiaty: Zebrane w koszyczki tworzące się pojedynczo na szczycie pędu lub po kilka albo w większej liczbie, w formie baldachogroniastych kwiatostanów złożonych. Okrywy są jajowate do półkulistych, zwykle o średnicy od 6 do 10 mm, rzadziej od 4 do 14 mm. Listki okrywy wyrastają w kilku nieregularnych rzędach, mają kształt zwykle równowąsko-lancetowaty, rzadko jajowato-lancetowaty^[8]. Dno koszyczka jest płaskie, nagie i dołeczkowane^[6]. Kwiaty w koszyczku są tylko języczkowe, na szczycie łatki korony z 5 ząbkami, barwy zwykle żółtej, czasem pomarańczowej, jasnożółtej^[7]^[8], zewnętrzne bywają czerwono kreskowane^[8].
Owoce: Niełupki walcowate lub owalne, krótkie (do 2,5 mm, zazwyczaj osiągające od 1 do 2 mm długości) zwykle z 10 żeberkami, silniej wypukłymi w szczytowej części owocu. Żeberka te nie są połączone na jego szczycie w pierścień. Włoski puchu kielichowego wyrastają w jednym rzędzie, są proste, nierozgałęzione, białe lub szarawe^[8]^[7].
Rodzaje podobne: Jastrzębce Hieracium nie wykształcają rozłogów, mają większe owoce (zazwyczaj od 2,5 do 5 mm) z włoskami puchu kielichowego w dwóch rzędach i żeberkami na owocu zrośniętymi na szczycie w pierścień^[7], jednakowo wypukłymi wzdłuż całego owocu^[8].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z podplemienia Hieraciinae z plemienia Cichorieae z podrodziny Cichorioideae w robrębie rodziny astrowatych Asteraceae^[9].

W niektórych ujęciach systematycznych ma rangę podrodzaju w obrębie rodzaju jastrzębiec Hieracium subsp. Pilosella^[6]^[7]. Wyodrębniany jest jednak jako rodzaj we współczesnych bazach danych taksonomicznych takich jak np.: „Compositae – The Global Database”^[10], „Plants of the World Online”^[3], czy też w wydaniu krajowej listy flory polskiej z 2020 roku^[5].

Wykaz gatunków^[3]^[5]

Pilosella abakurae (Schelk. & Zahn) Soják
Pilosella acutifolia (Vill.) Arv.-Touv. – kosmaczek ramienisty
Pilosella adenocantabrica Mateo & Egido
Pilosella adenogaliciana Mateo & Egido
Pilosella aiboensis (Mateo & Egido) Mateo, Egido & E.Fidalgo
Pilosella aletschensis (Zahn) Soják
Pilosella alpicola (Schleich. ex Hoppe) F.W.Schultz & Sch.Bip.
Pilosella alturgelliana Mateo
Pilosella amaurocephala (Peter) Soják
Pilosella anchusoides Arv.-Touv.
Pilosella aneimena (Nägeli & Peter) Soják
Pilosella anobrachia (Arv.-Touv. & Gaut.) S.Bräut. & Greuter
Pilosella apatelia (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek zwodniczy
Pilosella aranii Mateo
Pilosella arbasiana Mateo & Egido
Pilosella argyrocoma (Zahn) F.W.Schultz & Sch.Bip.
Pilosella argyrogaliciana Mateo & Egido
Pilosella argyrolegionensis Mateo & Egido
Pilosella arida (Freyn) Soják
Pilosella arnoseroides (Nägeli & Peter) Soják
Pilosella arvicola (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek ścierniskowy
Pilosella atramentaria (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek atramentowy
Pilosella aurantella (Nägeli & Peter) Soják
Pilosella aurantiaca (L.) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek pomarańczowy
Pilosella auriculiformis (Fr.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
Pilosella auriculoides (Láng) Arv.-Touv. – kosmaczek pannoński
Pilosella balansae (Boiss.) S.Bräut. & Greuter
Pilosella basifurca (Peter) Soják
Pilosella bauhini (Schult.) Arv.-Touv. – kosmaczek Bauhina
Pilosella biflora Arv.-Touv.
Pilosella bifurca (M.Bieb.) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek rozwidlony
Pilosella biglana (Bornm. & Zahn) S.Bräut. & Greuter
Pilosella billyana (de Retz) Mateo
Pilosella blaui (B.Schütt & Zahn) Gottschl.
Pilosella blyttiana (Fr.) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek ognisty
Pilosella bodewigiana (Zahn) Soják
Pilosella bonaquae (Buttler & W.Lippert) S.Bräut. & Greuter
Pilosella brachiata (Bertero ex DC.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
Pilosella brachycoma (Nägeli & Peter) H.P.Fuchs
Pilosella breviscapa (DC.) Soják
Pilosella bryhnii (Blytt ex Omang) Soják
Pilosella brzovecensis (Horvat & Pawł.) Soják
Pilosella budensis (Borbás) Soják
Pilosella bulgarica Szeląg & Vladimir.
Pilosella byzantina (Boiss.) P.D.Sell & C.West
Pilosella caballeroi (Mateo) Mateo
Pilosella caespitosa (Dumort.) P.D.Sell & C.West – kosmaczek łąkowy
Pilosella calodon (Tausch ex Peter) Soják – kosmaczek ciepłolubny
Pilosella calomastix (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek czerwonorozłogowy
Pilosella capillata (Arv.-Touv.) Mateo
Pilosella castellana (Boiss. & Reut.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
Pilosella caucasica (Nägeli & Peter) Sennikov
Pilosella cernua (Fr.) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek zwieszony
Pilosella chaetocephala (H.Hofmann) Holub
Pilosella chaetophyton (Zahn) S.Bräut. & Greuter
Pilosella chlorops (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek zielonookrywowy
Pilosella cinereiformis (R.Meissn. & Zahn) S.Bräut. & Greuter
Pilosella cinerosiformis (Nägeli & Peter) Soják
Pilosella cochlearis Norrl. – kosmaczek ślimakowaty
Pilosella corymbulifera (Arv.-Touv.) Arv.-Touv.
Pilosella corymbuloides (Arv.-Touv.) S.Bräut. & Greuter
Pilosella crassiseta (Peter) Soják – kosmaczek Fuckela
Pilosella cymiflora (Nägeli & Peter) S.Bräut. & Greuter
Pilosella cymosa (L.) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek wierzchotkowy
Pilosella czerepninii Tupitz.
Pilosella densiflora (Tausch) Soják – kosmaczek gęstokoszyczkowy
Pilosella derubella (Gottschl. & Schuhw.) S.Bräut. & Greuter
Pilosella deschatresii J.-M.Tison
Pilosella dichotoma Soják
Pilosella dimorphoides Norrl.
Pilosella dubia (L.) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek wątpliwy
Pilosella dublitzkii (B.Fedtsch. & Nevski) Tupitz.
Pilosella dutartrei J.-M.Tison
Pilosella echioides (Lumn.) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek żmijowcowaty
Pilosella eglandulosa (Sudre) Mateo
Pilosella eminens (Peter) Soják
Pilosella erythrochrista (Nägeli & Peter) S.Bräut. & Greuter
Pilosella erythrodonta (Zahn) Soják
Pilosella euchaetia (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek płodny
Pilosella euchaetiiformis (Zahn.) Gottschl.
Pilosella fainensis Gottschl.
Pilosella fallacina (F.W.Schultz) F.W.Schultz
Pilosella fallax (Willd.) Arv.-Touv. – kosmaczek mylący
Pilosella faurei Arv.-Touv.
Pilosella flagellaris (Willd.) Arv.-Touv. – kosmaczek rozłogowy
Pilosella flagellariformis (Gus. Schneid.) Soják – kosmaczek rozłogowaty
Pilosella floribunda (Wimm. & Grab.) Fr. – kosmaczek kwiecisty
Pilosella fontqueri (Pau) Mateo
Pilosella frigidaria (Nägeli & Peter) Soják
Pilosella fuernrohrii (Vollm.) S.Bräut. & Greuter
Pilosella fulviseta (Bartol.) Soják
Pilosella fusca (Vill.) Arv.-Touv.
Pilosella fuscoatra (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek brunatny
Pilosella galliciana (Pau) M.Laínz
Pilosella glacialis (Reyn. ex Lachen.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
Pilosella glomerata (Froel.) Fr. – kosmaczek skupiony
Pilosella grossheimii (Zahn) Coșkunç. & Beyazoğlu
Pilosella gudarica Mateo
Pilosella guthnikiana (Hegetschw. & Heer) Soják
Pilosella halacsyi (Heldr. ex Halácsy) Soják
Pilosella heterodoxa (Tausch) Soják
Pilosella heterodoxiformis (Zahn) S.Bräut. & Greuter
Pilosella heterogaliciana Mateo & Egido
Pilosella heteromelana (Zahn) Mateo
Pilosella hirtocastellana Mateo & Egido
Pilosella hoppeana (Schult.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
Pilosella hybrida (Vill.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
Pilosella hyperborea (Fr.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
Pilosella hypeurocinerea Mateo & Egido
Pilosella hypeurya (Peter) Soják
Pilosella hypeurygenes (A.W.Hill) S.Bräut. & Greuter
Pilosella hypoleuca Arv.-Touv.
Pilosella iberoatlantica Mateo & Egido
Pilosella ilgazensis Vladimir., Coșkunç. & Kit Tan
Pilosella iserana (R.Uechtr.) Soják – kosmaczek izerski
Pilosella kalksburgensis (Wiesb.) Soják – kosmaczek siwy
Pilosella katunensis Tupitz.
Pilosella kebeshensis (Stepanov) Tupitz.
Pilosella koernickeana (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek Koernickiego
Pilosella kozlowskyana (Zahn) Soják
Pilosella kumbelica (B.Fedtsch. & Nevski) Sennikov
Pilosella lactocantabrica Mateo & Egido
Pilosella lactucella (Wallr.) P.D.Sell & C.West – kosmaczek gronkowy
Pilosella laggeri (Sch.Bip. ex Rchb.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
Pilosella lamprocantabrica Mateo & Egido
Pilosella lamprocoma (Nägeli & Peter) Schljakov
Pilosella lamprogaliciana Mateo & Egido
Pilosella lathraea (Peter) Soják
Pilosella legiogudarica Mateo & Egido
Pilosella legionensis Mateo & Egido
Pilosella legiotremedalis Mateo & Egido
Pilosella leptadeniiformis (Üksip) Tupitz.
Pilosella leptoclados (Peter) Soják
Pilosella leptophyton (Nägeli & Peter) S.Bräut. & Greuter – kosmaczek delikatny
Pilosella leucopsilon (Arv.-Touv.) Gottschl.
Pilosella levieri (Peter) Soják
Pilosella litardiereana (Zahn) Soják
Pilosella longiscapa (Nägeli & Peter) Sennikov – kosmaczek długołodygowy
Pilosella longisquama (Peter) Holub
Pilosella lydiae (Schischk. & Steinb.) Tupitz.
Pilosella macranthela (Nägeli & Peter) Soják
Pilosella macranthiformis (Zahn) S.Bräut. & Greuter
Pilosella macrostolona (Gus.Schneid.) Soják – kosmaczek długorozłogowy
Pilosella macrotricha (Boiss.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
Pilosella macutensis (K.Malý & Zahn) Soják
Pilosella mampodrensis Mateo & Egido
Pilosella maraniana Mateo & Egido
Pilosella × maschukensis (Litv. & Zahn) Soják
Pilosella massagetovii (Gamajun. ex Kamelin & Zuckerw.) Sennikov
Pilosella mayeri (Vollm.) Soják
Pilosella medioposita (Gottschl.) Gottschl.
Pilosella megargyrocoma Mateo & Egido
Pilosella megatricha (Borbás) Soják
Pilosella × melinomelas (Peter) Holub
Pilosella merxmuelleriana (S.Bräut.) S.Bräut. & Greuter
Pilosella moechiadia (Peter) S.Bräut. & Greuter
Pilosella montiberica Mateo & Egido
Pilosella muscelii (Prodan) S.Bräut. & Greuter
Pilosella neogelmii (Gottschl.) Gottschl.
Pilosella neotremedalis Mateo
Pilosella nevadensis (Arv.-Touv.) Mateo & Greuter
Pilosella nigrogudarica Mateo & Egido
Pilosella nigrolegionensis Mateo & Egido
Pilosella niveocantabrica Mateo & Egido
Pilosella niveocastellana Mateo & Egido
Pilosella niveogaliciana Mateo & Egido
Pilosella noguerensis Mateo
Pilosella norrliniiformis (Pohle & Zahn) Soják
Pilosella notha (Huter) S.Bräut. & Greuter
Pilosella novosibirskensis Tupitz.
Pilosella obornyana (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek Oborniego
Pilosella occidentalis (Nyár.) Soják
Pilosella officinarum Vaill. – kosmaczek pospolity
Pilosella onegensis Norrl. – kosmaczek oneski
Pilosella oroasturica Mateo & Egido
Pilosella orogaliciana Mateo & Egido
Pilosella orolegionensis Mateo & Egido
Pilosella pachycymigera (Gottschl.) Gottschl.
Pilosella pachypilon (Peter) Soják
Pilosella pannoniciformis (Litv. & Zahn) Soják
Pilosella panticosae Mateo
Pilosella paragoga (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek złudny
Pilosella paragogiformis (Besse & Zahn) Soják
Pilosella pavichii (Heuff.) Holub
Pilosella pavichiodes S.Bräut. & Greuter
Pilosella × pawlowskiellum (Merxm.) Holub
Pilosella peleteriana (Mérat) F.W.Schultz & Sch.Bip.
Pilosella permutata (Nägeli & Peter) Soják
Pilosella petraea F.W.Schultz & Sch.Bip.
Pilosella pieriana Gottschl. & Dunkel
Pilosella piloselliflora (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek kosmaczkokwiatowy
Pilosella pilosellina (F.W.Schultz) F.W.Schultz & Sch.Bip. ex Soják
Pilosella piloselloides (Vill.) Soják – kosmaczek wysoki
Pilosella pinea (Schischk. & Serg.) Tupitz.
Pilosella pintodasilva (de Retz) Mateo
Pilosella plaicensis (Woł.) Soják
Pilosella polioderma (Dahlst.) Soják
Pilosella polymastix (Peter) Holub
Pilosella portae (Willk. ex T.Durand & B.D.Jacks.) Mateo & Greuter
Pilosella procera (Fr.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
Pilosella procerigena (Litv. & Zahn) Sennikov
Pilosella promeces (Peter) Holub
Pilosella prussica (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek pruski
Pilosella pseudofidalgoana Mateo & Egido
Pilosella pseudogalliciana Mateo
Pilosella pseudogudarica Mateo & Egido
Pilosella pseudolactucella Gottschl.
Pilosella pseudomaraniana Mateo & Egido
Pilosella pseudopanticosae Mateo & Egido
Pilosella pseudopilosella (Ten.) Soják
Pilosella pseudosulphurea (Touton) Soják
Pilosella pseudotrichodes (Zahn) Soják
Pilosella pseudovahlii (de Retz) Mateo
Pilosella puenteana Mateo & Egido
Pilosella rhenovulcanica (Gottschl. & Heinrichs) Bomble
Pilosella rhodopea (Griseb.) Szeląg
Pilosella ricoana Mateo
Pilosella rothiana (Wallr.) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek szczeciniasty
Pilosella rubra (Peter) Soják – kosmaczek czerwonawy
Pilosella ruprechtii (Boiss.) P.D.Sell & C.West
Pilosella sabinopsis (Ganesch. & Zahn) Tupitz.
Pilosella salernicola (Vetter & Zahn) Soják
Pilosella samokoviensis (T.Georgiev & Zahn) S.Bräut. & Greuter
Pilosella saussureoides Arv.-Touv.
Pilosella scandinavica (Dahlst.) Schljakov
Pilosella schelkownikovii (Zahn.) Soják
Pilosella schizosciadia Gottschl.
Pilosella schneidii (Schack & Zahn) S.Bräut. & Greuter
Pilosella schultesii (F.W.Schultz) F.W.Schultz & Sch.Bip. ex H.P.Fuchs – kosmaczek Schultesa
Pilosella sciadogena Gottschl.
Pilosella sedelmeyeriana (Zahn) S.Bräut. & Greuter
Pilosella segoviensis Mateo
Pilosella serbica (F.W.Schultz & Sch.Bip.) Szeląg
Pilosella setifolia (Touton) S.Bräut. & Greuter
Pilosella sintenisii (Freyn) Soják
Pilosella solacolui S.Bräut. & Greuter
Pilosella soleiroliana (Arv.-Touv. & Briq.) S.Bräut. & Greuter
Pilosella stenosoma (Nägeli & Peter) Soják – kosmaczek kłaczkowaty
Pilosella sterrochaetia (Nägeli & Peter) Soják
Pilosella stoloniflora (Waldst. & Kit.) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek rudy
Pilosella subdecolorans (Norrl.) S.Bräut. & Greuter
Pilosella subgudarica Mateo & Egido
Pilosella subrubens (Arv.-Touv.) Zahn
Pilosella substoloniflora (Peter) Soják
Pilosella subtardans (Nägeli & Peter) Soják
Pilosella subulatissima (Zahn) Mateo
Pilosella sulphurea (Döll) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek siarkowy
Pilosella tambovica Sennikov
Pilosella tardiuscula (Peter) Soják
Pilosella tardogaliciana Mateo & Egido
Pilosella tendina (Nägeli & Peter) Soják
Pilosella tephrocephala (Vuk.) Soják
Pilosella tephrochlorella (Ganesch. & Zahn) Tupitz.
Pilosella tephrodes (Nägeli & Peter) S.Bräut. & Greuter
Pilosella tephroglauca (Nägeli & Peter) Soják
Pilosella tephrophyton (Oborný & Zahn) Soják
Pilosella tinctilingua (Zahn) Soják
Pilosella tjumentzevii (Serg. & Üksip) Tupitz.
Pilosella transbotnica (Norrl.) T.Tyler
Pilosella tremedalis Mateo
Pilosella tricholepia (Nägeli & Peter) Dostál
Pilosella trigenes (Peter) Soják
Pilosella triplex (Peter) Soják
Pilosella tubulascens Norrl.
Pilosella turolensis Mateo
Pilosella ullepitschii (Błocki) Szeląg – kosmaczek bródkowaty
Pilosella unamunoi (C.Vicioso) Mateo
Pilosella universitatis Mateo & Egido
Pilosella vahlii (Froel.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
Pilosella vansoestii (de Retz) Mateo
Pilosella variifurca (Zahn) Gottschl.
Pilosella velutina (Hegetschw.) F.W.Schultz & Sch.Bip.
Pilosella verruculata (Link) Soják
Pilosella viridifolia (Peter) Holub
Pilosella visianii F.W.Schultz & Sch.Bip.
Pilosella walteri-langii (Gottschl.) S.Bräut. & Greuter
Pilosella willingorum Gottschl.
Pilosella wolgensis (Zahn) Soják
Pilosella woronowiana (Zahn) Soják
Pilosella xilocae Mateo
Pilosella ziziana (Tausch) F.W.Schultz & Sch.Bip. – kosmaczek Ziza

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-08-31] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-08-31] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Pilosella Hill. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-08-31].
↑ Pilosella J. Hill. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-08-31].
↑ ^a ^b ^c ^d ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 131-133, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c John L. Strother: Hieracium Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-08-31].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f AdamA. Jasiewicz AdamA., Hieracium L., Jastrzębiec, [w:] AdamA. Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom XIV, Warszawa, Kraków: Polska Akademia Nauk, Państwowe Wydawnictw Naukowe, 1980, s. 199-201, ISBN 83-01-01923-9 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Zhu Shi & Günter Gottschlich: Pilosella Hill. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-08-31].
↑ Genus Pilosella Hill. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-08-31].
↑ Hieraciinae Cass. ex Dumort.. [w:] Compositae. The Global Database [on-line]. TICA. [dostęp 2022-09-01].