Leniec pospolity

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

Santalanae

Rząd

sandałowce

Rodzina

sandałowcowate

Rodzaj

leniec

Gatunek

leniec pospolity

Nazwa systematyczna

Thesium linophyllon L.
Sp. Pl. 207 1753^[3]

Synonimy

Linophyllum clusii Bubani
Linosyris intermedia (Schrad.) Kuntze
Thesium intermedium Schrad.
Thesium linifolium Schrank
Xerololophus trinervis Dulac^[3]

Multimedia w Wikimedia Commons

Leniec pospolity^[4] (Thesium linophyllon L.) – gatunek rośliny należący do rodziny sandałowcowatych (Santalaceae).

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje tylko w Europie Środkowej i przez Polskę przebiega północna granica jego zasięgu wzdłuż linii: Lublin, Warszawa, Łódź, Włocławek, Gdańsk, Bydgoszcz. W Polsce występuje głównie na niżu i w pasie wyżyn: na Nizinie Śląskiej, Wyżynie Małopolskiej i Wyżynie Lubelskiej. Oprócz tego z rzadka występuje na Kujawach, brak go natomiast zupełnie w niżowej części północno-wschodniej Polski. W Karpatach bardzo rzadki, w 2001 potwierdzono jego występowanie tylko na jednym stanowisku w Janowicach koło Wieliczki (Pogórze Wielickie)^[5].

Morfologia

Łodyga: Wzniesiona, rozgałęziona, o wysokości 15-40 cm. Oprócz łodygi nadziemnej roślina wytwarza też kłącze i oliwkowozielone rozłogi^[6].
Liście: Ulistnienie skrętoległe, liście równowąskolancetowate, 1-nerwowe, rzadko tylko niewyraźnie 3-nerwowe^[6].
Kwiaty: Białe, o 5-dzielnym okwiecie. Po przekwitnięciu ząbko okwiatu zaginają się do środka. Kwiaty wyrastają w górnej części łodygi w rozgałęzionych kwiatostanach. Oprócz przysadek mają też dwa podkwiatki. Przysadki są trochę dłuższe od owocu. Zazwyczaj kilkukwiatowe dolne gałązki kwiatostanu są dużo dłuższe od kwiatów^[6].
Owoc: Wyrasta na szypułce tak długiej jak owoc, lub nieco krótszej. Jest podłużnie żeberkowany^[6].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit, półpasożyt. Rośnie w murawach kserotermicznych na stanowiskach w pełnym słońcu lub lekko zacienionych. Kwitnie w czerwcu i lipcu^[5]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Festucetalia valesiacae^[7]. Liczba chromosomów 2n = 24^[5].

Zagrożenia i ochrona

Umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)^[8].

Przypisy

↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-10] (ang.).
↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-10] (ang.).
↑ ^a ^b The Plant List Thesium linophyllon. [dostęp 2011-03-30].
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b ^c Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ ^a ^b ^c ^d Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.