Malcov

Malcov

Kościół greckokatolicki we wsi Malcov
Państwo	Słowacja
Kraj	preszowski
Powiat	Bardejów
Starosta	Stanislav Gernát[1]
Powierzchnia	18,88[2] km²
Wysokość	408[potrzebny przypis] m n.p.m.
Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość	1 601[3] 84,84[4] os./km²
Nr kierunkowy	054
Kod pocztowy	086 06
Tablice rejestracyjne	BJ
Położenie na mapie kraju preszowskiego Malcov
Położenie na mapie Słowacji Malcov
49°18′18″N 21°03′42″E/49,305000 21,061667
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Malcov – wieś (obec) w powiecie Bardejów w kraju preszowskim na Słowacji, w historycznym regionie Szarysz. Powierzchnia 18,877 km². Ludność: 1525 mieszkańców (21.05.2011).

Położenie

Zabudowa wsi leży w dolinie Wiecznego Potoku (słow. Večný potok), będącego pierwszym większym lewobrzeżnym dopływem Topli. Centrum wsi leży na wysokości ok. 408 m n.p.m. Obszar wsi leży pomiędzy grzbietem Gór Leluchowskich na północy a głównym zrębem Gór Czerchowskich na południu. W części północno-zachodniej granica katastru wsi na odcinku ok. 2,5 km biegnie granicą państwową polsko-słowacką.

Historia

Teren wsi był zasiedlony już w czasach prehistorycznych, w młodszej epoce kamiennej i na początku epoki brązu. Do XV w. należała do dóbr królów Węgier, którzy nadawali ją zasłużonym dla korony szlachcicom. Pierwsza wzmianka pisemna o wsi pochodzi z 1338 r., kiedy to król Karol Robert darował ją magistrowi Bartłomiejowi, synowi Pongraca ze spiskich Polanowiec (...terra nostra regali Malczov vocata, inter fluvios Topol et Malczov vocatos habita)^[5]. Jednak już krótko po 1344 r. Malcov wrócił znów w ręce króla Ludwika, który ok. 1353 r. przekazał go szlachcicowi Piotrowi Poharusowi. Dzięki temu wieś weszła w skład państwa feudalnego z siedzibą na zamku Kapušany. Po wymarciu właścicieli król Zygmunt Luksemburski w 1410 r. darował wsie Malcov, Venécia (obecnie w granicach wsi Lukov) i Gerlachov wraz z państwem Kapušany Andrzejowi z Koprivnicy.

Donacją króla Władysława I w roku 1440 przeszedł Malcov wraz z sąsiednimi wsiami w ręce Szymona z Rozhanoviec. W 1472 r. Malcov, który liczył 51 domów, należał już do największych wsi w okolicy. W ostatniej ćwierci XV w. i w pierwszej dekadzie XVI w. wieś tytułem zastawu była we władaniu miasta Bardiowa. W następnych wiekach wchodziła w skład majątków szlacheckich rodów Kapych i Pulských.

Mieszkańcy wsi zajmowali się pracą w lesie, wytwarzaniem wyrobów z drewna i furmanieniem. Obecnie działa tu rolnicza stacja doświadczalna hodowli roślin.

Zabytki i inne obiekty godne uwagi

• Kościół pw. Spotkania Pana z Szymonem, początkowo katolicki, obecnie greckokatolicki. Pierwotnie gotycki z I połowy XIV w., otoczony niskim murem. Zapewne w 1792 r. przejęty przez grekokatolików. Gruntownie przebudowany w stylu klasycystycznym na początku XIX w. Murowany, orientowany, jednonawowy, z wydatną czworoboczną wieżą na osi.
• Kaplica Narodzenia Najświętszej Marii Panny z 1830 r., greckokatolicka.
• Nowy kościół rzymskokatolicki pw. Matki Boskiej Bolesnej z 2002 roku, zwracający uwagę oryginalną bryłą na planie koła.

Przypisy

Bibliografia

• Čergov. Turistická mapa 1:50 000, 3. vydanie, VKÚ a.s., Harmanec 2006, ISBN 80-8042-474-8.