Melsztyn

Melsztyn

wieś
Melsztyn – wzgórze z pozostałościami zamku
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	tarnowski
Gmina	Zakliczyn
Liczba ludności (2022)	186[2]
Strefa numeracyjna	14
Kod pocztowy	32-840[3]
Tablice rejestracyjne	KTA
SIMC	0836900
Położenie na mapie gminy Zakliczyn Melsztyn
Położenie na mapie Polski Melsztyn
Położenie na mapie województwa małopolskiego Melsztyn
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego Melsztyn
49°52′18″N 20°46′13″E/49,871667 20,770278[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Melsztyn – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Zakliczyn.

Historia

Na wzgórzu gdzie znajdują się obecnie ruiny zamku, stała warownia Spytka z Melsztyna. Nazwa wsi ma pochodzenie niemieckie (od Mühlstein – kamień młyński).

Zamek ten powstał w XIV wieku, został spalony w 1771 roku w czasie walk sił konfederacji barskiej z wojskami rosyjskimi. Z murów zamkowych rozpościera się widok na Dunajec oraz odległy o 3 km Zakliczyn. Po stronie południowej zamku znajdowały się kiedyś uprawy winnej latorośli, zasadzonej przez Lanckorońskich.

Wnukiem Spicimira, właściciela zamku, był Spytko II, który w wieku lat 18 został kasztelanem krakowskim, następnie od Władysława Jagiełły otrzymał tytuł zarządcy Podola (zginął 12 lub 16^[4] sierpnia 1399, walcząc z Tatarami nad Worsklą). Jego synowie Jan i Spytek Melsztyński (1398–1439) byli politycznymi przeciwnikami Zbigniewa Oleśnickiego. Spytko, kasztelan biecki, był też właścicielem m.in. zamku w Rabsztynie. Zginął w bitwie z wojskami biskupa Zbigniewa Oleśnickiego pod Grotnikami w 1439, gdzie nad obnażonym jego ciałem, leżącym przez trzy dni na polu bitwy, odprawiono sąd a wziętych do niewoli jego zwolenników bezlitośnie ścięto.

Kolejnymi właścicielami Melsztyna byli Jordanowie, Zborowscy wraz z Sobkami, Tarłowie i Lanckorońscy do XIX wieku. Wieś należąca do dóbr Melsztyn, leżąca w powiecie sądeckim województwa krakowskiego należała w XVII wieku do kasztelana sądeckiego Zygmunta Tarły^[5]. 10 km na zachód od Melsztyna położony jest zamek w Czchowie oraz zamek Tropsztyn.

Z Melsztyna pochodziła Jadwiga (z Leżenic) Melsztyńska-Pilecka, matka chrzestna króla Władysława II Jagiełły.

W latach 1975–1998 miejscowość leżała w województwie tarnowskim.

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[6].

• Ruiny zamku;
• miejsce historyczne po dawnym kościele parafialnym pw. Świętego Krzyża.

Pomnik przyrody

W Melsztynie, przy drodze wojewódzkiej nr 980, rośnie niemal 250-letnia topola czarna. Drzewo liściaste o regularnym, lekko krzywym pniu, o obwodzie 788 cm i wysokości 36 m (dane z roku 2020)^[7][8]. Melsztyńska topola posiada status pomnika przyrody od 1933 roku^[9].

Galeria zdjęć

• 
  Topola czarna w Melsztynie
• 
  Napoleon Orda 1880

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Prywatna strona o zamku w Melsztynie
• Oficjalna strona wsi Melsztyn
• Melsztyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 248 .
• Melsztyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 316 .