Modratka błękitna
 | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | astropodobne | ||
| Rząd | jasnotowce | ||
| Rodzina | jasnotowate | ||
| Rodzaj | modratka | ||
| Gatunek | modratka błękitna | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Amethystea caerulea L. Sp. Pl. 21. 1 Mai 1753 | |||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
| |||
Modratka błękitna, ametystea błękitna (Amethystea caerulea L.) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych, z monotypowego rodzaju modratka Amethystea. Występuje w Azji Środkowej i Wschodniej – od Kazachstanu i Tadżykistanu, poprzez Chiny, Mongolię i Syberię po Półwysep Koreański i Japonię[3]. Roślina uprawiana jest jako ozdobna[4]. W Polsce występuje także jako przejściowo dziczejąca (efemerofit)[5]. W Chinach roślina wykorzystywana jest jako lek napotny[6].
Morfologia
- Pokrój
- Roślina jednoroczna o pędzie prosto wzniesionym, rozgałęziającym się, osiągającym do 1 m wysokości, u nasady drewniejącym. Łodyga zwłaszcza w węzłach jest purpurowo nabiegła i owłosiona[6].
- Liście
- Ulistnienie naprzeciwległe. Liście ogonkowe (ogonek do 2 cm długości), o blaszce zwykle głęboko, dłoniasto wcinanej rzadko całobrzegiej. Łatki liścia lancetowate, na brzegu nierówno piłkowane, czasem podwójnie. Środkowa osiąga do niemal 5 cm długości, boczne do 3,5 cm. Liść z wierzchu jest nagi, od spodu owłosiony lub łysiejący[6].
- Kwiaty
- Zebrane w szczytowy kwiatostan wiechowaty, którego rozgałęzienia mają postać wierzchotek. Poszczególne kwiaty osadzone są na szypułkach długości 1–2,5 mm i wsparte są drobnymi, równowąskimi przysadkami. Kielich zrosłodziałkowy, dzwonkowaty, 10-żyłkowy, 5-ząbkowy. Korona niebieska lub niebieskofioletowa, w dolnej części płatki zrośnięte są w rurkę, w górnej – ich końce tworzą dwie wargi. Warga górna składa się z dwóch klap, a warga dolna z trzech, przy czym boczne są podobnej wielkości do klap wargi górnej, a środkowa jest większa, trójdzielna. Pręciki są cztery, przy czym dwa są zredukowane do prątniczek, a dwa są płodne, wystają z rurki korony. Zalążnia z szyjką słupka pojedynczą, zakończoną dwudzielnym, asymetrycznym znamieniem[6].
- Owoce
- Czterodzielne rozłupnie, rozpadające się na cztery gładkie, jajowatotrójkanciaste rozłupki[6].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
Gatunek z monotypowego rodzaju modratka Amethystea L.. W niektórych źródłach wymieniany jest drugi gatunek – Amethystea visnaga – co wynika z omyłki na liście gatunków flory polskiej z 2002[7] (miało być Ammi visnaga)[5]. Należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae), a w jej obrębie do podrodziny Ajugoideae[8].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-04-17] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-04-17] (ang.).
- ↑ a b Amethystea caerulea L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-17].
- ↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 40, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 31, ISBN 978-83-62975-45-7 .
- ↑ a b c d e Amethystea caerulea Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-04-17].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ Taxon: Amethystea caerulea L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-04-17].
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
