Mottramit
 Mottramit (żółty) z kwarcem i fluorytem, Kletno, Dolny Śląsk. | |||
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |||
| Skład chemiczny | Pb(Cu,Zn)[VO4](OH) | ||
|---|---|---|---|
| Twardość w skali Mohsa | 3-3,5 | ||
| Przełam | muszlowy lub nierówny | ||
| Łupliwość | brak | ||
| Pokrój kryształu | bipiramidalne, słupkowe lub tabliczkowe | ||
| Układ krystalograficzny | rombowy | ||
| Gęstość minerału | 5,9 g/cm³ | ||
| Właściwości optyczne | |||
| Barwa | jasnozielony, oliwkowozielony, żółtozielony, żółty, brązowawy | ||
| Rysa | brunatna lub żółta | ||
| Połysk | tłusty | ||
| Współczynnik załamania | nα =2,17 nβ =2,26 nγ =2,32 | ||
| Inne | optycznie ujemny | ||
| |||
Mottramit – minerał z gromady wanadianów, należy do wanadianów wyspowych. Jest to minerał stref utleniania kruszców Pb, Zn i Cu. Nazwa pochodzi od angielskiej miejscowości Mottram. Po raz pierwszy opisany w 1876 roku.
Charakterystyka
Właściwości
Mottramit tworzy ciągły szereg izomorficzny z descloizytem Pb(Zn,Cu)[VO4](OH). Oba te minerały występują w zbitych skupieniach jako naskorupienia, naloty i stalaktyty. Zdarza się, że tworzą skupienia sferolitowe lub włókniste W strukturach tych minerałów wyróżnia się zniekształcone tetraedry wanadanowe [VO4]3- oraz bipiramidy [ZnO4(OH)2)]10- lub [CuO4(OH)2)]10-.
Skład chemiczny
| Składnik | % wag. |
|---|---|
| Cr2O3 | 0,5 |
| P2O5 | 0,24 |
| As2O5 | 1,33 |
| V2O5 | 21,21 |
| CuO | 17,5 |
| ZnO | 0,31 |
| PbO | 55,64 |
| H2O | 3,57 |
| insol. | 0,17 |
| Suma | 100,02 |
Analiza chemiczna mottramitu z Bisbee, Arizona, USA.
Krystalochemia
- Grupa punktowa - 2m/2m/2m
- Grupa przestrzenna - Pnma
- Parametry komórki elementarnej - a = 7.667–7.730 Å, b = 6.034–6.067 Å, c = 9.278–9.332 Å
- Z=4
Minerały współwystępujące
descloizyt, mimetezyt, cerusyt, dioptaz, wanadynit, duftyt, wulfenit, azuryt, fluoryt, kwarc.
Geneza
Powstaje jako minerał wtórny w strefie utleniania złóż ołowiowo-cynkowo-miedziowych. Koncentracje złożowe powstają pod powierzchnią Ziemi, zwykle w skałach piaskowcowych.
Występowanie
- Polska - Kletno na Dolnym Śląsku,
- Na świecie - Broken Hill (Zimbabwe), Tsumeb koło Otavi (Namibia), stany Arizona, Nowy Meksyk, Nevada w USA, Arqueros, Coquimbo (Chile).
Bibliografia
- Bolewski A., Manecki A., Mineralogia szczegółowa, Wydawnictwo PAE. Warszawa 1993, ISBN 83-85636-03-X.
- www.rruff.geo.arizona.edu - mottramit
Linki zewnętrzne
- Artykuł o mottramicie na stronie Webmineral.com (ang.)
- mottramit na stronie Mindat.org (ang.)
Encyklopedia internetowa (gatunek mineralny):
- Britannica: science/mottramite
