Osa pospolita

Ten artykuł dotyczy osy pospolitej. Zobacz też: inne znaczenia słowa osa.

Osa pospolita

Vespula vulgaris

(Linnaeus, 1758)

Systematyka

Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

błonkoskrzydłe

Rodzina

osowate

Podrodzina

Vespinae

Rodzaj

Vespula

Gatunek

osa pospolita

Synonimy

Vespa vulgaris Linnaeus, 1758
Paravespula vulgaris Linnaeus, 1758
Vespa sexcincta Panzer, 1799
Vespa communis de Saussure, 1857
Vespa alascensis Packard, 1870
Vespa westwoodii Shipp, 1893

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Osa pospolita (Vespula vulgaris) – gatunek błonkówki z rodziny osowatych. Rodzimy zasięg występowania ma holarktyczny^[1]. W większości zasięgu występuje pospolicie. Gatunek introdukowany w Islandii, Nowej Zelandii i Australii^[2] – w Islandii i części Australii uznawany za inwazyjny^[3]. W Europie Środkowej występuje powszechnie od kwietnia do października. W Polsce jest gatunkiem pospolitym, również w miastach^[4].

Długość ciała osy pospolitej wynosi od 10 do 14 milimetrów u robotnic, od 16 do 18 milimetrów u królowych i od 13 do 15 milimetrów u samców^[5]. Owad ten ma charakterystyczne czarno-żółte ubarwienie. Odwłok u nasady jest silnie przewężony, stąd określenie „talia osy”^[6].

Gniazda buduje w ziemi, zwykle wykorzystując nory drobnych ssaków. Królowa składa w nim jaja, a wylęgające się robotnice rozbudowują gniazdo i karmią larwy pokarmem pochodzenia zwierzęcego, na przykład uśmierconymi i przeżutymi owadami, gąsienicami i tym podobnymi^[6]^[7]. Dorosłe osy żywią się pokarmem węglowodanowym: nektarem kwiatów, słodkimi sokami i soczystymi owocami^[6]^[7].

Użądlenie osy pospolitej jest bolesne, ale dla większości ludzi nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, poza przypadkami osób uczulonych. W przypadku użądlenia osoby uczulonej należy skierować się jak najszybciej do lekarza. U uczulonego może wystąpić wstrząs anafilaktyczny.

Galeria

Głowa osy pospolitej
Wejście do gniazda
Samiec (♂) osy pospolitej

Zobacz też

Błonkoskrzydłe Polski

Przypisy

↑ Vespula vulgaris. Global Invasive Species Database, 2009. [dostęp 2023-04-12]. (ang.).
↑ J.M. Carpenter, J. Kojima. Checklist of the species in the subfamily Vespinae (Insecta: Hymenoptera: Vespidae). „Natural history bulletin of Ibaraki University”. 1, s. 51–92, 1997. ISSN 1343-0955. (ang.). (pdf).
↑ Vespula vulgaris (wasp, common) [online], www.cabi.org [dostęp 2023-04-12] .
↑ Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. I. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2004. ISBN 83-88147-04-8.
↑ Wojciech Puławski: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXIV Błonkówki – Hymenoptera, zeszyt 64-65 Osowate – Vespidae, Masaridae. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1967.
↑ ^a ^b ^c Ursula Stichmann-Marny, Erich Kretzschmar: Przewodnik: rośliny i zwierzęta. Warszawa: Multico, 2006. ISBN 83-7073-429-4.
↑ ^a ^b J.P. Spradbery. Wasps: an account of the biology and natural history of solitary and social wasps. „London, Sidgwick & Jackson”, s. 508, 1973. (ang.).