Pałac Archiprezbitera w Olsztynie

Pałac Archiprezbitera w Olsztynie

nr rej. 1703 z 14 września 1988[1]
Pałac Archiprezbitera, widok od ul. Staszica
Państwo	Polska
Miejscowość	Olsztyn
Adres	ul. Stanisława Staszica 5
Typ budynku	pałac
Styl architektoniczny	późnobarokowy i secesja
Architekt	Munter z Kalnika
Kondygnacje	2
Rozpoczęcie budowy	1771
Ukończenie budowy	1772
Ważniejsze przebudowy	1907 (przebudowa secesyjna)
Pierwszy właściciel	Diecezja warmińska
Położenie na mapie Olsztyna Pałac Archiprezbitera w Olsztynie
Położenie na mapie Polski Pałac Archiprezbitera w Olsztynie
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Pałac Archiprezbitera w Olsztynie
53°46′31,72″N 20°28′39,27″E/53,775478 20,477575
Multimedia w Wikimedia Commons

Pałac Archiprezbitera w Olsztynie (Pałac biskupi) – pałac znajdujący się w Olsztynie przy ul. Stanisława Staszica 5, wybudowany w latach 1771–1772 w stylu późnobarokowym jako siedziba archiprezbiteratu olsztyńskiego, przebudowywany w 1907^[2].

Położenie

Pałac położony jest w Olsztynie w województwie warmińsko-mazurskim, w obrębie Starego Miasta, w jego wschodniej części przy ul. Stanisława Staszica 5^[2]. Nieopodal przepływa rzeka Łyna i znajduje się jedna z głównych arterii komunikacyjnych centrum – ul. Seweryna Pieniężnego.

Historia

Pałac został wzniesiony w latach 1771–1772, prawdopodobnie przez architekta Muntera z Kalnika^[2]. Powstała późnobarokowa budowla, z licznymi zdobieniami, była uzupełnieniem znajdującej się w bezpośrednim sąsiedztwie sakralnej zabudowy XIV wiecznego kościoła św. Jakuba^[2]. Pierwotnie budynek pełnił funkcję rezydencjonalną olsztyńskiego archiprezbitera.

W 1907 roku, pałac przebudowano na pałac biskupi^[1][2], nadając mu charakter, obowiązującego wówczas w Królestwie Prus, stylu secesyjnego^[2] z bogatymi zdobieniami.

Obecnie obiekt jest siedzibą arcybiskupa seniora Archidiecezji warmińskiej i utrzymany jest w bardzo dobrym stanie^[3].

Architektura

Pałac do ulicy usytuowany jest szczytem i swoim założeniem zamyka zabudowę kościoła św. Jakuba. Założony na rzucie prostokąta, posiada elementy późnobarokowe z okresu pierwotnego XVIII wiecznego założenia, które przenikają się z secesyjnymi zdobieniami z XX-wiecznej przebudowy^[2].

Jest to średniej wielkości dwukondygnacyjna, a na osi trójkondygnacyjna, budowla nakryta dwuspadowym dachem. W centralnej części siedmioosiowej elewacji frontowej znajduje się ryzalit, w którego osi środkowej umieszczone jest główne wejście do budynku, a nad nim kartusz herbowy. Trójkątny szczyt trzyosiowego ryzalitu zwieńczony jest wstawką z dekoracją sztukatorską, a pod trzema jego oknami znajduje się dekoracyjny fryz z motywem roślinnym^[2].

Okna obu kondygnacji są prostokątne, poszerzone o opaski z uszakami, a same kondygnacje oddziela od siebie wąski gzyms kordonowy^[2].

Zabytek

Pałac Archiprezbitera w Olsztynie jako zabytek o szczególnych walorach wpisany jest do rejestru zabytków nieruchomych Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków. W spisie, figuruje pod nazwą pałac biskupi, ul. Staszica 5, 1907 pod nr rej 1703 z 14 września 1988^[1].

Przypisy