Paulina Włodawer

Paulina Włodawer
Justman

Data i miejsce urodzenia	14 czerwca 1914 Warszawa
Data i miejsce śmierci	26 grudnia 2006 Sztokholm
Zawód, zajęcie	biochemik
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski

Paulina Włodawer (ur. 14 czerwca 1914 w Warszawie, zm. 26 grudnia 2006 w Sztokholmie) – biochemik, profesor Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN w Warszawie, pracownik naukowy Instytutu Karolinska w Sztokholmie.

Życiorys

Paulina Włodawer (z domu Justman) urodziła się w 1914 r. w Warszawie. Naukę w szkole średniej w Warszawie ukończyła w 1931 r., po czym rozpoczęła studia biologiczne na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego. Studia te ukończyła ze stopniem magistra w 1939 r. Po wybuchu II wojny światowej przedostała się wraz z mężem Arturem na wschodnie tereny Polski okupowane przez armię sowiecką. Stamtąd w 1940 r. została wywieziona w głąb ZSRR, najpierw do syberyjskiego gułagu w Asino, a następnie w okolice Taszkentu, gdzie była zatrudniona jako pielęgniarka i pomoc lekarska. Do Polski powróciła w 1946 r. Pod koniec 1948 r. rozpoczęła pracę w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego, mieszczącym się wówczas w Łodzi. Była najbliższą współpracownicą prof. Włodzimierza Niemierki, zajmując się metabolizmem lipidów. Na podstawie rozprawy pt. „O metabolizmie wosku u mola woskowego Galleria mellonella” uzyskała stopień doktora nauk przyrodniczych na Uniwersytecie Łódzkim w 1951 r. W 1954 r. została docentem. W 1954 r. wraz Instytutem im. Nenckiego przeniosła się do Warszawy. W 1963 r. w Zakładzie Biochemii instytutu utworzyła Pracownię Biochemii Lipidów i została jej kierownikiem. Pracownia ta zajmowała się metabolizmem lipidów, głównie w aspekcie porównawczym, najpierw u owadów, a później także u kręgowców. Paulina Włodawer prowadziła również współpracę naukową z zakładami biochemii Uniwersytetu w Lund w Szwecji i Uniwersytetu w Toronto w Kanadzie, gdzie przebywała dzięki uzyskanym stypendiom. W 1966 r. uzyskała tytuł profesora.

Była członkiem Polskiego Towarzystwa Biochemicznego od momentu jego powstania w 1958 r. Pracowała w Komisji Słownictwa Biochemicznego, która opracowała zasady polskiego nazewnictwa biochemicznego, wykorzystane przez nią podczas tłumaczenia na język polski podręcznika „Zarys Biochemii” P. Karlsona. Po wydarzeniach politycznych w Polsce w 1968 r. wyemigrowała wraz z rodziną do Szwecji, gdzie wkrótce podjęła pracę w Instytucie Karolinska w Sztokholmie, w pracowni kierowanej przez Bengta Samuelssona, włączając się w prowadzone przez niego badania nad prostaglandynami. Za osiągnięcia w tym zakresie, w których udział miała także Paulina Włodawer, Bengt Samuelsson otrzymał w 1982 r. Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny.

Synem Pauliny i Artura Włodawerów jest Alexander Wlodawer, amerykański biolog molekularny, członek zagraniczny Polskiej Akademii Nauk.

Wybrane publikacje

S.S. Niemierko S.S., P.P. Włodawer P.P., A.A. Wojtczak A.A., Przemiany związków fosforowych w rozwoju jedwabnika, „Acta Physiologica Polonica”, 5 (4), 1954, s. 588–590 .
LechL. Wojtczak LechL., PaulinaP. Wlodawer PaulinaP., JózefJ. Zborowski JózefJ., Adenosine triphosphate-induced contraction of rat-liver mitochondria and synthesis of mitochondrial phospholipids, „Biochimica et Biophysica Acta”, 70, 1963, s. 290–305, DOI: 10.1016/0006-3002(63)90753-4 [dostęp 2021-05-12] (ang.).
PaulinaP. Wlodawer PaulinaP., AlicjaA. Wiśniewska AlicjaA., Lipids in the haemolymph of waxmoth larvae during starvation, „Journal of Insect Physiology”, 11 (1), 1965, s. 11–20, DOI: 10.1016/0022-1910(65)90126-5 [dostęp 2021-05-12] (ang.).
P.P. Wlodawer P.P., E.E. Lagwińska E.E., J.J. Barańska J.J., Esterification of fatty acids in the wax moth haemolymph and its possible role in lipid transport, „Journal of Insect Physiology”, 12 (5), 1966, s. 547–560, DOI: 10.1016/0022-1910(66)90093-x, PMID: 6004794 [dostęp 2021-05-12] (ang.).
P.P. Wlodawer P.P. i inni, Morphological changes in isolated rat-liver mitochondria during swelling and contraction, „Biochimica et Biophysica Acta”, 128 (1), 1966, s. 34–47, DOI: 10.1016/0926-6593(66)90139-1, PMID: 5972367 [dostęp 2021-05-12] (ang.).
J.J. Barańska J.J., P.P. Wlodawer P.P., Influence of temperature on the composition of fatty acids and on lipogenesis in frog tissues, „Comparative Biochemistry and Physiology”, 28 (2), 1969, s. 553–570, DOI: 10.1016/0010-406x(69)92089-1, PMID: 4388487 [dostęp 2021-05-12] (ang.).
PaulinaP. Wlodawer PaulinaP., ZofiaZ. Bogusławska ZofiaZ., Biosynthesis of lipids in subcellular fractions of frog liver, „Comparative Biochemistry and Physiology”, 29 (2), 1969, s. 525–538, DOI: 10.1016/0010-406X(69)91604-1 [dostęp 2021-05-12] (ang.).
P.P. Wlodawer P.P., B.B. Samuelsson B.B., On the organization and mechanism of prostaglandin synthetase, „Journal of Biological Chemistry”, 248 (16), 1973, s. 5673–5678, DOI: 10.1016/S0021-9258(19)43558-8, PMID: 4723909 [dostęp 2021-05-12] (ang.).
L.J.L.J. Marnett L.J.L.J., P.P. Wlodawer P.P., B.B. Samuelsson B.B., Co-oxygenation of organic substrates by the prostaglandin synthetase of sheep vesicular gland, „Journal of Biological Chemistry”, 250 (21), 1975, s. 8510–8517, DOI: 10.1016/S0021-9258(19)40789-8, PMID: 811656 [dostęp 2021-05-12] (ang.).
P.P. Wlodawer P.P., S.S. Hammarström S.S., Some properties of prostacyclin synthase from pig aorta, „FEBS Letters”, 97 (1), 1979, s. 32–36, DOI: 10.1016/0014-5793(79)80045-9, PMID: 367815 [dostęp 2021-05-12] (ang.).
P.P. Wlodawer P.P., S.S. Hammarström S.S., Conversions of prostaglandin endoperoxides by prostacyclin synthase from pig aorta, „Prostaglandins”, 19 (6), 1980, s. 969–976, DOI: 10.1016/0090-6980(80)90129-x, PMID: 6992239 [dostęp 2021-05-12] (ang.).