Per Nørgård

Per Nørgård
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

13 lipca 1932
Gentofte

Pochodzenie

duńskie

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor, teoretyk muzyki

Multimedia w Wikimedia Commons

Per Nørgård (ur. 13 lipca 1932 w Gentofte) – duński kompozytor i teoretyk muzyki.

Życiorys

Od siedemnastego roku życia uczył się prywatnie u Vagna Holmboego[1]. W latach 1952–1955 kształcił się w Duńskiej Królewskiej Akademii Muzycznej pod kierunkiem Vagna Holmboego i Finna Høffdinga. Następnie w latach 1955–1957 studiował u Nadii Boulanger w Paryżu[2][1].

W latach 1958–1960 był wykładowcą w Fyenske Musikkonservatorium w Kopenhadze i w Duńskiej Królewskiej Akademii Muzycznej[2][1]. Od 1964 wykładał w Det Jyske Musikkonservatorium w Aarhus, w ramach którego utworzył liczącą się klasę kompozycji, przyciągającą młodą generację duńskich kompozytorów, taki jak Hans Abrahamsen, Henrik Ehland Rasmussen i Bent Sørensen.

W 1994 Nørgård przeszedł na emeryturę[1].

Twórczość kompozytorska

Seria nieskończoności (Uendelighedsrækken) G-dur; pierwsze 32 takty

Od lat 60. analizował techniki modernistyczne stosowane w Europie, skupiając się zwłaszcza na serializmie. W 1975 ostatecznie opracował własną technikę kompozycyjną, którą nazwał serią nieskończoności (dun. Uendelighedsrækken)[1]. „Seria nieskończoności jest rodzajem hierarchicznej struktury zbliżonej do fraktalu, w której utwór rozwija się z niewielkiego motywu «odradzającego» się następnie w głębszych warstwach”[3].

W latach 80. zafascynował się pracami cierpiącego na schizofrenię malarza Adolfa Wölfliego, przedstawiciela art brut z I połowy XX wieku. Ta fascynacja na pewien czas zmieniła jego styl, w którym zaczęła dominować niemal ekspresjonistyczna skłonność do emocjonalnych skrajności, które znalazły wyraz w jego IV symfonii[1][3].

Nagrody i wyróżnienia

  • 1961 – laureat Międzynarodowego Konkursu Fundacji „Gaudeamus”[2]
  • 1974 – Nordic Council Music Prize (Dania, Islandia, Nowergia, Szwecja, Finlandia)[2]
  • 1991 – Nagroda Fundacji Muzycznej Léonie Sonning (Dania)
  • 2000 – Nagroda Kompozytorska Wilhelma Hansena[3]

Wybrane kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych[1][3])

Symfonie

  • I symfonia Sinfonia austera (1953–1955)
  • II symfonia (1970)
  • III symfonia (1972–75)
  • IV symfonia Indian Rose Garden and Chinese Witch’s Lake (1981)
  • V symfonia (1990)
  • VI symfonia At the End of the Day (1998–1999)
  • VII symfonia (2006)
  • VIII symfonia (2011)

Koncerty

  • Koncert na akordeon Recall (1968)
  • I koncert wiolonczelowy Between (1985)
  • II koncert wiolonczelowy Momentum (2009)
  • I koncert na harfę King, Queen and Ace (1988/2012)
  • II koncert na harfę through thorns... (2003)
  • Koncert fortepianowy Koncert in due tempi (1994–1995)
  • I koncert na perkusję For a Change (1983)
  • II koncert na perkusję Bach to the Future (1997/2010)
  • I koncert na altówkę Remembering Child (1986)
  • I koncert skrzypcowy Helle Nacht (1986–1987)
  • II koncert skrzypcowy Borderlines (2002)

Opery

  • Labyrinten (1963)
  • Gilgamesh (1972)
  • Siddharta (1974–1979)
  • Der Göttliche Tivoli (The Divine Circus), wg Adolfa Wölfliego (1982)
  • Orfeus: Den uendelige sang (1988)
  • Nuit des Hommes, wg Apollinaire’a (1996)

Utwory kameralne i instrumentalne

  • 8 kwartetów smyczkowych, w tym VII kwartet Night Descendin (1997)
  • Aspects of Leaving na orkiestrę kameralną (1997)
  • Håndslag na perkusję i orkiestrę kameralną (2000)
  • Delta na saksofon, altówkę i wiolonczelę (2005)
  • Lysning na orkiestrę smyczkową (2006)
  • Snip Snap na orkiestrę kameralną (2006)
  • Tæt PætEn Lys Time na perkusję (2008)
  • Trio Breve na skrzypce, wiolonczelę i fortepian (2012)
  • Remembering Child na altówkę (lub wiolonczelę) i orkiestrę kameralną (1986/2013)
  • Orgelbogen: 17 præludier og koralfantasier na organy (1955–2015)
  • Arabesque na perkusję (2011)
  • Cantica Concertante na wiolonczelę solo i orkiestrę kameralną (2012)

Przypisy

  1. a b c d e f g Anderson 2004 ↓.
  2. a b c d Chodkowski 1995 ↓, s. 614.
  3. a b c d Nørgård, Per. [w:] Warszawska Jesień Art [on-line]. [dostęp 2018-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-08)]. (pol.).

Bibliografia

  • Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
  • Julian Anderson: Nørgård, Per. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. N. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).

Linki zewnętrzne

  • Per Nørgård w bazie AllMusic (ang.)
  • Per Nørgaard w bazie IMDb (ang.)
  • p
  • d
  • e
1950.
1960.
1970.
1980.
1990.
2000.
2010.
2020.
Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000116518400
  • VIAF: 147356715
  • LCCN: n81086842
  • GND: 118588435
  • LIBRIS: 42gjkjbn545g0xb
  • BnF: 124725233
  • SUDOC: 051838907
  • NLA: 35559130
  • NKC: jn20011211149
  • BNE: XX1096859
  • NTA: 097058955
  • BIBSYS: 90071864
  • CiNii: DA12809814
  • PLWABN: 9810610886705606
  • NUKAT: n2007279127
  • J9U: 987007415751205171
  • LNB: 000113543
  • CONOR: 123122787
  • LIH: LNB:V*277181;=BM
  • RISM: people/30106341
  • WorldCat: lccn-n81086842
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3948242
  • БРЭ: 4566376
  • NE.se: per-norgård
  • SNL: Per_Nørgård
  • Catalana: 0263006
  • DSDE: Per_Nørgård
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 44088